Trong tài liệu, WHO trích dẫn số liệu từ các báo cáo “Sức khỏe tâm thần toàn cầu hôm nay” và “Atlas sức khỏe tâm thần 2024”. WHO cho biết, rối loạn lo âu và trầm cảm là những bệnh lý tâm thần phổ biến nhất, ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi và tầng lớp xã hội. Lo âu và trầm cảm không chỉ gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống mà còn là nguyên nhân lớn thứ hai dẫn đến tình trạng tàn tật lâu dài và gây thiệt hại đáng kể cho nền kinh tế toàn cầu.
Theo báo cáo, phụ nữ thường có nguy cơ gặp vấn đề sức khỏe tâm thần cao hơn nam giới. Tuy nhiên, riêng rối loạn lo âu và trầm cảm lại xuất hiện với tỷ lệ tương đương ở nam và nữ. WHO ước tính rằng các rối loạn sức khỏe tâm thần gây tổn thất kinh tế toàn cầu lên tới 1 nghìn tỷ USD mỗi năm, chủ yếu do mất năng suất lao động, với chi phí chăm sóc sức khỏe cũng tăng đáng kể.
WHO khẳng định tình hình hiện nay đòi hỏi phải có sự đầu tư liên tục và hợp tác liên ngành. Theo “Atlas sức khỏe tâm thần 2024”, chi phí dành cho lĩnh vực này tại hầu hết các quốc gia vẫn ở mức 2% ngân sách y tế và không thay đổi từ năm 2017. Khoảng cách giữa các nước giàu và nghèo rất lớn: trong khi các quốc gia thu nhập cao chi tới 65 USD/ người, các quốc gia thu nhập thấp chỉ chi 0,04 USD. Trung bình, trên thế giới cứ 100.000 người mới có 13 chuyên gia sức khỏe tâm thần.
WHO cũng thừa nhận rằng cải cách đang diễn ra chậm. Theo đó, chưa đến 10% quốc gia áp dụng mô hình hỗ trợ tại cộng đồng; gần một nửa số bệnh nhân vẫn phải nhập viện tâm thần bắt buộc; hơn 20% bệnh nhân phải sống trong cơ sở điều trị tâm thần trên một năm.
Tuy nhiên, cũng đã có những tiến triển tích cực là hơn 80% quốc gia đã triển khai các chương trình hỗ trợ tâm lý trong tình huống khẩn cấp.
Nhật Lê