Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam phát biểu tại hội nghị
Ngày 15/9, tại tỉnh An Giang, Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với UBND tỉnh An Giang tổ chức hội nghị tổng kết mô hình thí điểm sản xuất lúa chuyên canh chất lượng cao, phát thải thấp vụ hè thu 2025.
Theo Cục Trồng trọt và bảo vệ thực vật, vụ hè thu 2025, Bộ Nông nghiệp và Môi trường triển khai 11 mô hình theo Đề án 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp (Đề án) gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCLvới diện tích hơn 543ha, thu hút 355 hộ nông dân tham gia. Các mô hình đã giúp giảm mạnh lượng giống gieo sạ (50–65%), phân đạm (giảm bình quân 31,3%), giảm 1-3 lần phun thuốc bảo vệ thực vật, đồng thời quản lý nước hiệu quả và 100% thu gom rơm rạ để bán hoặc tận dụng làm phân bón.
Năng suất lúa ở hầu hết mô hình ổn định, lợi nhuận đạt từ 14,5 - 36,3 triệu đồng/ha, cao hơn ngoài mô hình 4,6 - 15,8 triệu đồng/ha. Giá thành sản xuất giảm 326 - 1.052 đồng/kg lúa tươi.
Gạo trong Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp đã xuất sang thị trường Nhật Bản
Tính đến nay, diện tích thực hiện Đề án đạt 354.839ha, gấp gần 2 lần kế hoạch, với hơn 200.000 hộ áp dụng ít nhất một tiêu chí canh tác bền vững. Định hướng vụ Đông Xuân 2025-2026, các địa phương sẽ tiếp tục mở rộng diện tích, đẩy mạnh cơ giới hóa, liên kết doanh nghiệp, hợp tác xã, gắn sản xuất với thị trường tiêu thụ.
Tại hội nghị, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã công bố dự thảo sửa đổi Quy trình sản xuất lúa chất lượng cao và phát thải thấp vùng ĐBSCL. Đây là bước hoàn thiện nhằm cụ thể hóa các mục tiêu Đề án giai đoạn 2024–2025.
Dự thảo quy trình mới tập trung vào việc giảm giống gieo sạ, cắt giảm phân bón và thuốc bảo vệ thực vật, quản lý nước tưới tiết kiệm, đồng thời xử lý, tận dụng rơm rạ sau thu hoạch để giảm phát thải khí nhà kính. Quy trình cũng bổ sung các hướng dẫn kỹ thuật về canh tác bền vững, gắn với điều kiện sinh thái từng tiểu vùng, tăng cường cơ giới hóa và ứng dụng công nghệ số trong sản xuất.
Đến nay có trên 200.000 hộ nông dân tham gia Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam khẳng định, kết quả thực hiện các mô hình điểm sản xuất lúa chuyên canh chất lượng cao, phát thải thấp vụ hè thu 2025, góp phần hiện thực hóa mục tiêu Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp mà Chính phủ chỉ đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang triển khai. Đây là tiền đề quan trọng trong tái cơ cấu ngành lúa gạo. để nhân rộng mô hình trong các vụ tới, tiến tới hình thành vùng sản xuất lúa hàng hóa bền vững, nâng cao thu nhập nông dân và đáp ứng yêu cầu thị trường quốc tế.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang Ngô Công Thức cho biết, sau sáp nhập tỉnh, An Giang là địa phương đứng đầu cả nước về diện tích, sản lượng lúa, với hơn 1,3 triệu ha gieo trồng, sản lượng ước đạt khoảng 8,8 triệu tấn. Tuy nhiên, sản xuất lúa gạo tại An Giang hiện đang gặp nhiều khó khăn, thách thức do tác động lớn của biến đổi khí hậu, thời tiết bất lợi, áp lực dịch bệnh gia tăng. Chưa có nhiều công nghệ hiệu quả cao, nhằm giúp tăng hiệu quả trong sản xuất lúa, giảm phát thải khí nhà kính. Giá thành của phần lớn diện tích sản xuất lúa vẫn có xu hướng tăng, do tốc độ tăng chi phí đầu vào cao hơn so với tốc độ tăng giá bán lúa, dẫn tới lợi nhuận của người trồng lúa vẫn còn thấp. Doanh nghiệp tham gia liên kết sản xuất lúa gạo với diện tích còn khá khiêm tốn, các chuỗi liên kết sản xuất lúa gạo trên địa bàn tỉnh chưa thật sự bền vững.
Về tham gia thực hiện Đề án 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL, An Giang có khoảng 351.000ha tham gia Đề án. An Giang đã triển khai diện tích áp dụng các tiêu chí canh tác lúa bền vững như sau: áp dụng 3 tiêu chí (xiết nước 1-2 lần, giảm phân, giảm thuốc BVTV) trên 150.000 ha, áp dụng 4 tiêu chí (thêm giảm giống) trên 110.000 ha và áp dụng 5 tiêu chí (thêm thu gom rơm) trên 43.000 ha. Đồng thời, An Giang đã triển khai 89 mô hình trình diễn, với tổng diện tích trên 2.000 ha.
Trong vụ hè thu 2025, tỉnh An Giang thực hiện thí điểm 2 mô hình sản xuất lúa theo quy trình 1 triệu ha tại xã Bình Thạnh Đông và xã Tân Hội. Kết quả cho thấy mô hình giúp giảm chi phí trung bình hơn 4,1 triệu đồng/ha, tăng năng suất gần 0,8 tấn/ha, lợi nhuận tăng thêm từ 5-8 triệu đồng/ha, mô hình giúp giảm phát thải trung bình khoảng 8 tấn khí CO2 tương đương/ha.
Nguyễn Hành