Nguyên nhân tử vong chủ yếu đến từ các bệnh mãn tính như ung thư phổi, bệnh tim mạch, đột quỵ… mà thuốc lá là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây nên những bệnh này.
Hình ảnh lá phổi của người bình thường (bên trái) và lá phổi của người hút thuốc lá.
Bên cạnh con số tử vong, hút thuốc thụ động cũng là một vấn đề nghiêm trọng. Hàng chục nghìn người Việt mỗi năm phải chịu hậu quả sức khỏe nặng nề do tiếp xúc khói thuốc từ người khác.
Từ góc độ y tế, việc tạo ra các cơ sở y tế “không khói thuốc” đang được đẩy mạnh. Tại lễ khởi động cuộc thi “Cơ sở y tế không khói thuốc”, Bộ Y tế nhấn mạnh rằng môi trường bệnh viện cần trở thành nơi an toàn tuyệt đối, không chỉ cho bệnh nhân mà còn cho nhân viên y tế, vì khói thuốc tại bệnh viện không chỉ vi phạm quy định mà còn trực tiếp đe dọa sức khỏe.
Qua hơn một thập kỷ triển khai Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá, có những tiến bộ nhất định: Tỷ lệ người tiếp xúc khói thuốc ở bệnh viện đã giảm (từ 23,6% năm 2010 xuống còn 21,3% năm 2023), trong khi tỷ lệ bệnh nhân được tư vấn bỏ thuốc tăng mạnh (từ 40,5% năm 2015 lên 90% vào năm 2023).
Tuy nhiên, thách thức vẫn rất lớn. Chi phí thiệt hại do thuốc lá tại Việt Nam ước tính rất cao - khoảng 108 nghìn tỷ đồng mỗi năm, tương đương khoảng 1,14% GDP, cao hơn nhiều lần so với nguồn thu thuế thuốc lá.
Một điểm đáng lưu ý nữa là tốc độ sản xuất và tiêu thụ thuốc lá trong nước vẫn tăng. Sản lượng thuốc lá nội địa đã lên tới hàng tỷ bao, trong khi thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá vẫn ở mức thấp.
Con số 230 người chết mỗi ngày vì thuốc lá là lời cảnh báo mạnh mẽ: Mặc dù đã có chính sách và luật pháp song vẫn cần nỗ lực lớn hơn trong việc xây dựng môi trường không khói thuốc, nâng cao nhận thức cộng đồng và triển khai biện pháp hỗ trợ cai nghiện.
Nếu không hành động quyết liệt hơn, thuốc lá sẽ tiếp tục là “sát thủ thầm lặng” gây mất mát to lớn cho sức khỏe người dân.
P.V (t/h)