Hơn 30% dân số Việt Nam đã mắc căn bệnh nguy hiểm và ngày càng trẻ hóa này

2 giờ trướcBài gốc

Tăng huyết áp leo thang trên toàn cầu và Việt Nam

Ngày 23/11, tại TPHCM đã diễn ra Hội nghị Khoa học “Tăng huyết áp trong thời đại đa phương và kỹ thuật số” do Bệnh viện Chợ Rẫy phối hợp cùng Hội tim mạch học Việt Nam; Phân hội tăng huyết áp Việt Nam và các đơn vị liên quan tổ chức.

Báo cáo tham luận “Thực trạng, thách thức và định hướng của THA Việt Nam” do GS.TS.BS Huỳnh Văn Minh, Chủ tịch Hội Tim mạch học Việt Nam trình bày cho thấy, tăng huyết áp đang là một trong những nguyên nhân gây tử vong lớn nhất trên thế giới với hơn 10 triệu ca tử vong mỗi năm.

Tại nhiều quốc gia, bệnh gia tăng song hành với thay đổi lối sống, đô thị hóa nhanh, ăn mặn, hút thuốc, uống rượu bia và ít vận động. Dù tỉ lệ mắc tăng lên rõ rệt, tỉ lệ phát hiện và kiểm soát huyết áp ở quy mô toàn cầu vẫn ở mức thấp, khiến hệ thống y tế phải gánh chi phí điều trị biến chứng rất lớn.

Trong bức tranh chung ấy, Việt Nam không nằm ngoài xu hướng. Điều tra dịch tễ học vài năm gần đây ghi nhận hơn 30% người trưởng thành bị tăng huyết áp, trong đó tỉ lệ ở nhóm trên 60 tuổi vượt 60%. Đặc biệt, số ca ở nhóm dưới 40 tuổi đang tăng mạnh, cho thấy bệnh không còn là “căn bệnh của người già” như quan niệm cũ.

Bệnh nhân được bác sĩ kiểm tra huyết áp khi thăm khám tại Bệnh viện Chợ Rẫy

GS Minh nhấn mạnh yếu tố nguy hiểm nhất là tính âm thầm của bệnh. Khoảng một nửa bệnh nhân Việt Nam không hề biết mình bị tăng huyết áp. Nhiều người chỉ phát hiện khi đã bị tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim, suy tim hoặc suy thận. Thậm chí, ở một số trường hợp, biến chứng là dấu hiệu đầu tiên.

Một khó khăn lớn khác là tỉ lệ kiểm soát huyết áp còn thấp. Dù được chẩn đoán và kê đơn, nhiều bệnh nhân không tuân thủ điều trị, tự ý bỏ thuốc khi thấy “khỏe hơn”, dẫn đến huyết áp dao động thất thường và tăng nguy cơ đột quỵ. Việt Nam cũng nằm trong nhóm nước có mức tiêu thụ muối gần gấp đôi khuyến cáo của WHO, là yếu tố thúc đẩy mạnh tình trạng tăng huyết áp sớm.

Tại hội nghị, các đại biểu phân tích thêm bối cảnh đô thị hóa và hiện đại hóa làm gia tăng căng thẳng tâm lý, thừa cân – béo phì và xu hướng dùng thực phẩm chế biến, đồ ăn nhanh, nước ngọt. Đây là nhóm yếu tố làm thay đổi toàn bộ bức tranh bệnh tật tim mạch ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương, trong đó Việt Nam chịu ảnh hưởng rất rõ.

Những giải pháp cần làm ngay để bảo vệ cộng đồng

Theo GS Minh, kiểm soát tăng huyết áp hiệu quả phải triển khai đồng bộ từ cộng đồng đến hệ thống y tế. Ở nhiều quốc gia, việc dựa vào mạng lưới y tế cơ sở, kết hợp công nghệ số trong theo dõi từ xa, đã giúp tăng tỷ lệ phát hiện bệnh và giảm biến chứng. Việt Nam hoàn toàn có thể phát triển mô hình tương tự.

Về phía người dân, tầm soát định kỳ là biện pháp quan trọng nhất. Người trên 40 tuổi hoặc có yếu tố nguy cơ như béo phì, hút thuốc, tiền sử gia đình mắc bệnh tim mạch nên đo huyết áp ít nhất mỗi năm một lần. Thiết bị đo huyết áp chuẩn tại nhà giúp theo dõi chính xác và phát hiện sớm những thay đổi bất thường.

Tăng huyết áp là nguyên nhân hàng đầu dẫn tới các bệnh lý đột quỵ, tim mạch

Chỉnh chế độ ăn là bước then chốt. Giảm muối xuống dưới 5gram mỗi ngày, hạn chế thức ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn, mỡ động vật và tăng cường rau xanh, trái cây giúp giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh. Đồng thời, duy trì ít nhất 150 phút vận động mỗi tuần, kiểm soát cân nặng, hạn chế rượu bia và bỏ thuốc lá.

Một điểm được các chuyên gia nhấn mạnh là tuân thủ điều trị. Tăng huyết áp không thể “chữa khỏi hoàn toàn” mà cần điều trị suốt đời. Thuốc huyết áp không gây nghiện và không thể tự ý ngừng khi chỉ số tạm ổn. Bỏ thuốc đột ngột làm huyết áp tăng vọt, dẫn đến tai biến mạch máu não hoặc nhồi máu cơ tim. Người bệnh cần tái khám đúng hẹn, trao đổi với bác sĩ khi gặp tác dụng phụ và tuyệt đối không dùng đơn thuốc của người khác.

Trong chiến lược dài hạn, GS Minh đề xuất tăng cường đào tạo bác sĩ tuyến cơ sở về quản lý bệnh không lây nhiễm, chuẩn hóa quy trình điều trị, xây dựng mạng lưới quản lý tăng huyết áp dựa vào cộng đồng và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong theo dõi từ xa. Các chiến dịch truyền thông cần tiếp cận nhóm trẻ (đối tượng đang gia tăng nhanh nhất) để thay đổi lối sống ngay từ khi chưa mắc bệnh.

Các chuyên gia tham dự hội nghị đều có chung nhận định, tăng huyết áp là nguyên nhân hàng đầu gây đột quỵ và bệnh tim mạch. Tăng huyết áp đang là một trong những thách thức y tế lớn nhất hiện nay, nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu mỗi người chủ động phòng bệnh, hệ thống y tế tăng cường tầm soát và cả cộng đồng chung tay thay đổi thói quen sống.

Vân Sơn

Nguồn Tiền Phong : https://tienphong.vn/hon-30-dan-so-viet-nam-da-mac-can-benh-nguy-hiem-va-ngay-cang-tre-hoa-nay-post1798777.tpo