Đề nghị nghiên cứu việc giữ lại đơn vị hành chính thị trấn, thị xã, thành phố thuộc tỉnh

6 giờ trướcBài gốc

Lấy ý kiến người dân về dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 trên ứng dụng VNeID. Ảnh: Đinh Văn Nhiều/TTXVN

Triển khai kế hoạch số 60 ngày 6.5.2025, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị-xã hội, các tổ chức thành viên đã triển khai lấy ý kiến rộng rãi trong đoàn viên, hội viên và các đối tượng quản lý (Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp, các cá nhân tiêu biểu, nhân sỹ, trí thức, Ủy viên Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam) về việc lấy ý kiến đối với dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam năm 2013 (dự thảo Nghị quyết).

Sau gần 1 tháng triển khai, tính đến ngày 28.5, hệ thống Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị-xã hội, các tổ chức thành viên của Mặt trận đã tổ chức 61.791 hội nghị lấy ý kiến, tổng số 51.192.334 ý kiến góp ý vào toàn bộ nội dung của dự thảo Nghị quyết (trong đó có 2.592.002 ý kiến của tổ chức, 48.600.332 ý kiến của cá nhân).

Có 49.918.935 ý kiến tán thành (chiếm 98,9%) đối với dự thảo Nghị quyết, 615.420 ý kiến tán thành và đề nghị sửa đổi, hoàn thiện hơn (chiếm 1,1%) đối với dự thảo Nghị quyết.

Qua quá trình triển khai lấy ý kiến đối với dự thảo Nghị quyết, tất cả các ý kiến đều thống nhất cao đối với chủ trương sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013.

Tạo sự đồng thuận, thống nhất cao trong nhân dân

Các ý kiến đều thống nhất cao việc Quốc hội ban hành Nghị quyết số 194/2025/QH15 ngày 5.5.2025 về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 là hợp lòng dân và có ý nghĩa hết sức quan trọng, là đợt sinh hoạt chính trị sâu rộng, không chỉ đề cao quyền làm chủ, phát huy trí tuệ to lớn của nhân dân, còn góp phần khơi dậy tinh thần, trách nhiệm của các tầng lớp nhân dân, là thời cơ tốt và là thời điểm quan trọng để các tầng lớp nhân dân có điều kiện được thể hiện trách nhiệm của mình trước Đảng, trước Nhà nước trong tham gia góp ý dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013.

Các ý kiến thống nhất với chủ trương điều chỉnh phạm vi và hình thức sửa đổi, bổ sung Hiến pháp bằng Nghị quyết của Quốc hội. Nội dung dự thảo Nghị quyết đã bám sát và thể chế hóa đầy đủ chủ trương, đường lối của Đảng, đặc biệt là Nghị quyết số 18-NQ/TW, Nghị quyết số 27-NQ/TW, Nghị quyết số 60-NQ/TW ngày 12.4.2025 và các Kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về triển khai nghiên cứu, đề xuất tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị và tình hình thực tế hiện nay.

Đa số các ý kiến đều bày tỏ sự thống nhất cao về sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 và mong muốn những điểm mới trong Dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp sẽ phục vụ đắc lực cho tổ chức và hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cũng như chủ trương xây dựng chính quyền địa phương hai cấp.

Hiến pháp là văn kiện chính trị-pháp lý quan trọng quy định về những vấn đề lớn, cơ bản, có tầm chiến lược lâu dài của đất nước, việc sửa đổi lần này chỉ phục vụ cho việc sắp xếp bộ máy nhà nước, những vấn đề khác sẽ được rà soát, tổng kết để sửa đổi toàn diện.

Việc quyết định sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp 2013, trong đó có tổ chức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên là một quyết tâm chính trị của Đảng, Nhà nước trong việc xây dựng Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên gần dân, sát dân hơn.

Việc sửa đổi, bổ sung quy định về Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị-xã hội là phù hợp với yêu cầu đổi mới mạnh mẽ về tổ chức, phương thức hoạt động và trách nhiệm chính trị trong giai đoạn phát triển mới; khẳng định rõ hơn vị thế của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là bộ phận của hệ thống chính trị, do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo, là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân; phát huy quyền làm chủ của nhân dân; đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân; phù hợp với bối cảnh xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân.

Dự thảo Nghị quyết đã sửa đổi, bổ sung về một số quy định liên quan đến tổ chức xây dựng mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, bảo đảm quyền tự chủ và tự chịu trách nhiệm trong việc quyết định và tổ chức những chính sách trong phạm vi được phân cấp.

Nội dung sửa đổi, bổ sung tại dự thảo Nghị quyết đã giải quyết được những vấn đề bất cấp, tồn tại của thực tiễn đặt ra trong quá trình tổng kết việc thi hành Hiến pháp năm 2013.

Dự thảo Nghị quyết sửa đổi đã bảo đảm là đạo luật cơ bản của Nhà nước, có tính dự báo và ổn định lâu dài.

Đề xuất, kiến nghị về việc tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết

Trên cơ sở tổng hợp ý kiến, kiến nghị của các tổ chức chính trị-xã hội, các tổ chức thành viên của Mặt trận và Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đề xuất về việc tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết.

Thứ nhất, về Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị-xã hội (nội dung sửa đổi, bổ sung Điều 9 Hiến pháp năm 2013):

Ban Thường trực nhất trí và đề nghị giữ nguyên nội dung sửa đổi, bổ sung tại khoản 1 Điều 9 Hiến pháp năm 2013 dự thảo Nghị quyết, đã kế thừa phần lớn quy định còn nguyên giá trị; chỉ bổ sung một số nội dung đã được ghi nhận trong Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011) Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là một bộ phận của hệ thống chính trị, là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân.

Đảng Cộng sản Việt Nam vừa là thành viên vừa là người lãnh đạo Mặt trận; phù hợp với quy định tại Điều 4 Hiến pháp năm 2013 "Đảng Cộng sản Việt Nam... là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và xã hội."

Hội nghị lấy ý kiến về dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 của Bộ Tư pháp. Ảnh: Phạm Kiên/TTXVN

Đồng thời, tại Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII đã xác định thực hiện phương thức "Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị-xã hội làm nòng cốt để nhân dân làm chủ;" tại Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 9.11.2022 Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới xác định "Xây dựng và hoàn thiện cơ chế để Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị-xã hội thực hiện tốt vai trò nòng cốt trong việc phát huy quyền làm chủ của Nhân dân;" do đó, tại khoản 1 Điều 9 Hiến pháp bổ sung nội dung "thể hiện ý chí, nguyện vọng của Nhân dân và phát huy quyền làm chủ của Nhân dân" là cần thiết và phù hợp.

Đối với nội dung sửa đổi, bổ sung tại khoản 2 Điều 9 Hiến pháp năm 2013 tại dự thảo Nghị quyết: nhất trí và đề nghị giữ nguyên quy định các tổ chức chính trị-xã hội trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

Việc bổ sung quy định này là phù hợp và cần thiết, bảo đảm tạo lập cơ sở Hiến định về vị trí, mối quan hệ, nguyên tắc hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị-xã hội sau sắp xếp, tinh gọn theo các nghị quyết, kết luận của Ban Chấp hành trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư; đồng thời, để bảo đảm tính chất liên hiệp tự nguyện quy định tại khoản 1 Điều 9, tại khoản 2 Điều 9 đã bổ sung nguyên tắc hiệp thương dân chủ, phối hợp và thống nhất hành động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên trong đó có các tổ chức chính trị-xã hội.

Bên cạnh đó, đề nghị tiếp thu ý kiến góp ý về việc thay cụm từ "dưới sự chủ trì của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam" bằng cụm từ "do Mặt trận Tổ quốc Việt Nam chủ trì," theo đó, khoản 2 Điều 9 Hiến pháp được thể hiện như sau:

"2. Công đoàn Việt Nam, Hội Nông dân Việt Nam, Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Hội Cựu chiến binh Việt Nam là các tổ chức chính trị-xã hội trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, được thành lập trên cơ sở tự nguyện, đại diện và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của thành viên, hội viên tổ chức mình; được tổ chức và hoạt động thống nhất trong Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; cùng với các tổ chức thành viên khác của Mặt trận hiệp thương dân chủ, phối hợp và thống nhất hành động do Mặt trận Tổ quốc Việt Nam chủ trì."

Thứ hai, về Công đoàn Việt Nam (nội dung sửa đổi, bổ sung Điều 10 Hiến pháp năm 2013):

Ban Thường trực nhất trí và đề nghị giữ nguyên cụm từ "trực thuộc" tại Điều 10 để phù hợp với sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 9 Hiến pháp năm 2013 tại dự thảo Nghị quyết, bảo đảm tính thống nhất trong các quy định của Hiến pháp. Ban Thường trực thống nhất tiếp thu ý kiến góp ý bổ sung cụm từ "duy nhất" và thành quy định "là đại diện duy nhất của người lao động ở cấp quốc gia" để khẳng định rõ vị thế của công đoàn trong đại diện người lao động ở ở cấp quốc gia trong "quan hệ lao động" và trong "quan hệ quốc tế về công đoàn."

Hiện nay, Công đoàn Việt Nam đang là đại diện "duy nhất" của người lao động tham gia các ủy ban, hội đồng, ban chỉ đạo quốc gia có liên quan đến quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động như: Hội đồng tiền lương quốc gia, Ủy ban Quan hệ lao động, Hội đồng quản lý bảo hiểm xã hội...

Trong quan hệ quốc tế, Công đoàn Việt Nam là đại diện cho người lao động Việt Nam trong các hoạt động hợp tác song phương và đa phương (Công đoàn Việt Nam là thành viên của Liên hiệp Công đoàn Thế giới (WFTU); đại diện của người lao động Việt Nam trong quan hệ với Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), Tổng Công đoàn Quốc tế (ITUC)...

Thứ ba, về quyền trình dự án luật, pháp lệnh của các cơ quan trung ương của các tổ chức chính trị-xã hội (nội dung sửa đổi, bổ sung khoản 1 Điều 84 Hiến pháp năm 2013):

Ban Thường trực thống nhất tiếp thu ý kiến góp ý, điều chỉnh quy định tại khoản 1 Điều 84 theo hướng giữ lại quyền trình dự án luật, pháp lệnh của cơ quan trung ương của các tổ chức chính trị-xã hội, theo đó, quy định tại khoản 1 Điều 84 thể hiện như sau:

"1. Chủ tịch nước, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng dân tộc, Ủy ban của Quốc hội, Chính phủ, Tòa án Nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm toán nhà nước, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, cơ quan Trung ương các tổ chức chính trị-xã hội có quyền trình dự án luật trước Quốc hội, trình dự án pháp lệnh trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội.”

Đối với cơ quan trung ương của các tổ chức thành viên khác của Mặt trận có quyền đề xuất, kiến nghị, xây dựng các dự án luật, pháp lệnh, tuy nhiên Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam sẽ là cơ quan trình hoặc tùy theo nội dung của mỗi dự án luật, pháp lệnh có thể phân công cho các tổ chức chính trị-xã hội là cơ quan trình.

Thực tiễn trong các năm vừa qua cho thấy chỉ có một số ít cơ quan trung ương của các tổ chức thành viên khác của Mặt trận trình dự án luật, pháp lệnh, như Trung ương Hội luật gia trình dự án Luật trưng cầu dân ý, Luật trọng tài thương mại; Trung ương Hội chữ thập đỏ trình Luật Chữ thập Đỏ (hiện nay Luật Chữ thập Đỏ cũng đang được giao cho Chính phủ chỉ đạo tổng kết, đề xuất sửa đổi); trong khi đó, phần lớn luật, pháp lệnh điều chỉnh hoạt động của các tổ chức thành viên như Luật người cao tuổi, Luật Bình đẳng giới, Luật Thanh niên, Luật Kiến trúc sư, Luật Luật sư, Luật Công chứng... đều do Chính phủ trình.

Thứ tư, về tổ chức đơn vị hành chính (nội dung sửa đổi, bổ sung Điều 110 Hiến pháp năm 2013):

Ban Thường trực đề nghị cần tiếp tục giữ lại quy định "phải lấy ý kiến Nhân dân địa phương" tại khoản 3 Điều 110 Hiến pháp hiện hành để bảo đảm thể hiện đầy đủ quyền làm chủ của nhân dân.

Việc thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính là một vấn đề rất lớn, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của nhân dân, do đó, trong Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân, quyền lực Nhà nước thuộc về nhân dân ghi nhận tại Điều 2 Hiến pháp năm 2013.

Nhân dân phải được tham gia vào quá trình ra quyết định những vấn đề lớn, hệ trọng của đất nước.

Lấy ý kiến Nhân dân về thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính bảo đảm tính công bằng và minh bạch trong quá trình ra quyết định điều chỉnh địa giới, góp phần củng cố đoàn kết, ủng hộ chính quyền và duy trì ổn định chính trị-xã hội.

Trong điều kiện chuyển đổi số mạnh mẽ và cơ sở dữ liệu dân cư ngày càng được quản lý chặt chẽ, minh bạch, việc lấy ý kiến nhân dân sẽ được thực hiện thuận lợi và thực chất.

Qua tổng hợp ý kiến của một số chuyên gia, nhà khoa học và một số ý kiến từ địa phương, Ban Thường trực đề nghị nghiên cứu kỹ việc giữ lại đơn vị hành chính dưới tỉnh là thị xã và thành phố thuộc tỉnh, thị trấn, để bảo đảm giữ và tiếp tục phát huy các giá trị của đô thị đã hình thành trong nhiều năm, gắn với các yếu tố lịch sử, truyền thống và các yêu cầu của quản lý, phát triển đô thị.

Ông Đỗ Văn Chiến, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Bí thư Đảng ủy Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam kết luận hội nghị. Ảnh: TTXVN

Thứ năm, về nội dung sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 111 Hiến pháp năm 2013:

Ban Thường trực đề nghị cân nhắc quy định "Chính quyền địa phương gồm có Hội đồng Nhân dân và Ủy ban Nhân dân được tổ chức ở đơn vị hành chính phù hợp với đặc điểm nông thôn, đô thị, hải đảo, đơn vị hành chính-kinh tế đặc biệt do Quốc hội quy định," vì hiện nay theo Đề án tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp gồm cấp tỉnh và cấp xã thì chính quyền địa phương gồm Hội đồng Nhân dân và Ủy ban Nhân dân được thành lập ở tất cả các đơn vị hành chính, không phân biệt ở bất kỳ đơn vị hành chính cấp tỉnh và cấp dưới tỉnh (đều thành lập ở cả tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và xã, phường, đặc khu).

Sự khác biệt chỉ nằm trong chức năng, nhiệm vụ của Hội đồng nhân dân, Ủy ban Nhân dân ở tỉnh với thành phố, ở xã với phường và đặc khu.

Thứ sáu, về quyền chất vấn của đại biểu Hội đồng Nhân dân đối với Chánh án Tòa án Nhân dân và Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân (nội dung sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 115 Hiến pháp năm 2013):

Ban Thường trực đề nghị cần tiếp tục quy định quyền chất vấn của đại biểu Hội đồng Nhân dân đối với Chánh án Tòa án Nhân dân và Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân (như khoản 2 Điều 115, Hiến pháp 2013).

Việc duy trì quyền chất vấn của đại biểu Hội đồng Nhân dân đối với các chức danh tư pháp này không chỉ mang ý nghĩa về trách nhiệm giải trình, mà còn bảo đảm nguyên tắc kiểm soát quyền lực nhà nước thông qua cơ chế giám sát của cơ quan dân cử ở địa phương đối với hoạt động tư pháp; phù hợp với tính chất, vị trí và chức năng giám sát của Hội đồng Nhân dân, góp phần tăng cường tính minh bạch, dân chủ trong hoạt động của bộ máy nhà nước.

Bên cạnh đó, đề nghị bổ sung thêm đối tượng chất vấn Chánh án Tòa án Nhân dân khu vực, Viện trưởng Viện kiểm sát Nhân dân khu vực để bảo đảm quyền giám sát toàn diện của nhân dân đối với các chức danh này từ trung ương đến địa phương.

Thứ bảy, về điều khoản chuyển tiếp (khoản 3 Điều 2 dự thảo Nghị quyết):

Tại khoản 3 Điều 2 dự thảo Nghị quyết quy định chuyển tiếp về việc chỉ định các chức danh thuộc Hội đồng Nhân dân và Ủy ban Nhân dân tại các đơn vị hành chính hình thành sau sắp xếp là giải pháp cần thiết và phù hợp để thực hiện việc sắp xếp tổ chức bộ máy.

Tuy nhiên, quy định này chỉ được thực hiện trong một thời gian ngắn và áp dụng một lần, do đó, đề nghị cân nhắc thể hiện trong văn bản khác (bổ sung vào điều khoản chuyển tiếp của dự thảo Luật tổ chức chính quyền địa phương hiện cũng đang được Quốc hội thảo luận, thông qua tại kỳ họp thứ 9 cùng thời điểm thông qua dự thảo Nghị quyết) hoặc áp dụng theo các văn bản hướng dẫn của cấp có thẩm quyền, theo các đề án sắp xếp đơn vị hành chính và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, do đó, đề nghị cân nhắc việc thể hiện trong dự thảo Nghị quyết sửa đổi Hiến pháp để bảo đảm văn phong, tính ổn định, lâu dài của nội dung Hiến pháp được sửa đổi tại dự thảo Nghị quyết.

Phúc Hằng

Nguồn Người Đô Thị : https://nguoidothi.net.vn/hon-51-trieu-y-kien-trong-he-thong-mat-tran-to-quoc-gop-y-sua-doi-hien-phap-2013-48459.html