Ngày 15-12, Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Ngọc Cảnh cho biết: "Thế giới đang chứng kiến những biến động sâu rộng về khí hậu, môi trường và phát triển kinh tế - xã hội. Trong bối cảnh đó, chuyển đổi xanh đã trở thành một xu hướng tất yếu của thời đại".
Ngân hàng tạo trụ cột vốn cho chuyển đổi xanh
Thời gian qua, các tổ chức tín dụng, các ngân hàng thương mại đã tích cực nghiên cứu phát triển các sản phẩm huy động vốn xanh, tín dụng xanh nhằm đáp ứng nhu cầu vốn cho các dự án mang lại lợi ích môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, các mô hình sản xuất tuần hoàn và liên kết bền vững. Theo đó, kết quả hoạt động tín dụng xanh không ngừng được mở rộng cả về quy mô và tốc độ tăng trưởng trong những năm vừa qua.
Bộ Tài chính đang xây dựng kế hoạch ngân sách giai đoạn 2026-2030 với tổng nhu cầu dự kiến hơn 8 triệu tỉ đồng để phục vụ các dự án giao thông thông minh, môi trường và chuyển đổi số. Ảnh minh họa
Tính đến 30-11 vừa qua, dư nợ tín dụng xanh đạt khoảng 750.000 tỉ đồng, tăng bình quân 21%/năm trong giai đoạn từ năm 2017 đến tháng 9-2025, cao hơn mức tăng trưởng dư nợ tín dụng chung của cả nền kinh tế. Điều đấy cho thấy các ngân hàng và tổ chức tín dụng rất quan tâm tạo ra kênh vốn tín dụng cho tăng trưởng xanh và phát triển bền vững.
Agribank, với vai trò là định chế tài chính chủ lực đã dành hơn 65.000 tỷ đồng cho các chương trình tín dụng xanh và nông nghiệp công nghệ cao. Trong 5 năm gần đây, Ngân hàng đã hỗ trợ vốn cho hơn 350 mô hình và dự án chuyển đổi.
Chỉ tính riêng khu vực miền Trung và Tây Nguyên, Agribank đồng hành cùng doanh nghiệp lâm nghiệp đầu tư vào rừng đạt chuẩn bền vững (FSC). Hiện vốn đã tài trợ cho quản lý hàng trăm nghìn ha rừng FSC, tạo ra nguồn tài sản carbon tự nhiên đáng kể với tiềm năng hấp thụ CO₂ lớn.
Được biết, trong năm 2023, Việt Nam đã bán thành công 10,3 triệu tín chỉ carbon rừng cho World Bank, thu về 51,5 triệu USD, đồng thời hơn 70.000 người giữ rừng và 1.356 cộng đồng hưởng lợi trực tiếp từ khoản thanh toán này. Giá tín chỉ carbon trong các thỏa thuận này dao động tùy dự án, khoảng từ 5–10 USD/tấn CO₂.
Tương tự, BIDV cũng đã ưu tiên vốn tín dụng, tăng cường hợp tác với các tổ chức quốc tế để tài trợ các dự án xanh, dự án phát triển bền vững. Hiện dư nợ tín dụng xanh của BIDV đạt khoảng 79.000 tỉ đồng, chiếm gần 4% tổng dư nợ tín dụng của ngân hàng.
Ông Đặng Hữu Tiện, cán bộ tín dụng Agribank Chi nhánh Nam Thanh Hóa, cho rằng việc cấp vốn cho các dự án trồng rừng giúp ngân hàng giảm đáng kể rủi ro tín dụng, khi doanh nghiệp có đầu ra ổn định từ tín chỉ carbon, qua đó cải thiện rõ rệt khả năng trả nợ. Đồng thời, mô hình liên kết chặt chẽ giữa ngân hàng – nông dân – doanh nghiệp và các đối tác hỗ trợ kỹ thuật tạo ra “hiệu quả kép”, vừa thúc đẩy phát triển bền vững, vừa gia tăng giá trị kinh tế.
Mở rộng kênh vốn xanh
Dù ngành ngân hàng rất nỗ lực, song thực tế cho thấy cần phải đa dạng hóa nguồn lực tài chính, đòi hỏi sự tham gia của các kênh vốn trong và ngoài nước, đặc biệt từ khu vực tư nhân và thị trường vốn, hợp lực cùng hệ thống ngân hàng để đáp ứng yêu cầu chuyển đổi xanh và phát triển bền vững của đất nước.
Lãnh đạo BIDV cho biết, thời gian tới ngân hàng sẽ tiếp tục thúc đẩy lĩnh vực tài chính xanh với việc phát hành thành trái phiếu xanh, tiền gửi xanh, khoản vay liên kết bền vững. Theo đó, sản phẩm cho vay tài trợ dự án công trình xanh lên tới 10.000 tỉ đồng, sản phẩm tín dụng xanh dành cho doanh nghiệp dệt may với quy mô 4.200 tỉ đồng và dành cho doanh nghiệp đầu tư lĩnh vực sản xuất nước sạch với quy mô 5.000 tỉ đồng...
"Việc mở rộng các kênh vốn đầu tư tài chính xanh từ nhiều khu vực, thị trường không chỉ góp phần giảm áp lực lên hệ thống ngân hàng mà quan trọng nhất còn tạo điều kiện huy động nguồn vốn trung - dài hạn linh hoạt, an toàn và hiệu quả hơn cho mục tiêu chung của quốc gia, phù hợp với xu hướng tài chính xanh toàn cầu", Phó Thống đốc Nguyễn Ngọc Cảnh nhấn mạnh.
Theo Phó Thống đốc NHNN, để tìm kiếm những giải pháp khả thi, cụ thể để huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn vốn này vào công cuộc chuyển đổi xanh quốc gia, cần tập trung làm rõ vai trò của thị trường vốn, thị trường chứng khoán trong huy động nguồn lực trung và dài hạn cho phát triển bền vững.
Đồng thời, phải nghiên cứu giải pháp phát triển thị trường vốn xanh, khuyến khích phát hành các công cụ tài chính bền vững như trái phiếu xanh, trái phiếu bền vững, cổ phiếu của các doanh nghiệp thực hành ESG. Nâng cao năng lực của doanh nghiệp và nhà đầu tư trong việc tiếp cận, sử dụng và giám sát hiệu quả các dòng vốn, sản phẩm tài chính này.
Liên quan đến bài toán huy động nguồn lực tài chính cho chuyển đổi xanh, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung cho biết: Dự báo lộ trình đến năm 2030, Việt Nam cần khoảng 28 tỉ USD để hỗ trợ quá trình chuyển đổi xanh của các địa phương, trong đó có TP.HCM.
Thời gian qua, Bộ Tài chính cùng các bộ, ngành và cơ quan liên quan đã triển khai nhiều giải pháp nhằm tăng cường huy động và phân bổ nguồn lực với đồng bộ 3 mũi nhọn. Thứ nhất là thúc đẩy thị trường tài chính xanh, trong đó đến 2024, trái phiếu xanh doanh nghiệp đạt 1,2 tỷ USD. Thứ 2 là tín dụng xanh. Thứ 3 là hoàn thiện thị trường trái phiếu chính phủ xanh để huy động nguồn lực quốc tế.
Bộ Tài chính đang xây dựng kế hoạch ngân sách giai đoạn 2026-2030 với tổng nhu cầu dự kiến hơn 8 triệu tỉ đồng, nguồn này bao gồm ngân sách trung ương, địa phương và các khoản hỗ trợ TP.HCM, phục vụ các dự án giao thông thông minh, môi trường và chuyển đổi số.
THÙY LINH