Hơn một nửa học sinh ở TP.HCM bị cận thị

5 giờ trướcBài gốc

Bé trai khoảng 10 tuổi, rụt rè, ít nói, được thầy cô đưa đi khám mắt trong một buổi tầm soát tại trường. Em nhìn bảng rất khó, mọi thứ xung quanh đều mờ nhòe, nhưng suốt một thời gian dài, không ai hay biết. Đứa trẻ giấu nhẹm thầy cô và ba mẹ.

Phải đến lần tầm soát thứ hai, bác sĩ mới phát hiện thị lực của em suy giảm nghiêm trọng, mức cận đã lên tới 3 độ. May mắn là bé vẫn đang trong “giai đoạn vàng” để điều trị, sau vài tháng can thiệp, thị lực dần hồi phục.

Đây không phải là trường hợp hiếm gặp. Theo bác sĩ Bạch Trọng Hoàng, Trung tâm Kiểm soát Cận thị, Bệnh viện Mắt Sài Gòn, ngày càng nhiều trẻ bước vào độ tuổi đi học đã có biểu hiện nhìn mờ, nhưng không được phát hiện kịp thời.

Một phần vì các em không biết cách nhận diện sự thay đổi thị lực của bản thân, phần khác do tâm lý ngại đeo kính, sợ bị trêu chọc. Có em giấu cả giấy khám bệnh, dù bác sĩ đã gửi phiếu về tận tay phụ huynh.

Tỷ lệ trẻ bị cận thị ở TP.HCM đang ở mức báo động. Ảnh: Duy Hiệu.

Tình trạng đáng báo động

Trao đổi với Tri Thức - Znews, bác sĩ Hoàng cho biết tình trạng cận thị học đường hiện nay đang diễn tiến theo hướng đáng báo động. Dựa trên ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đến năm 2050, một nửa dân số thế giới có thể sẽ bị cận thị. Với học sinh, con số này có thể lên tới 80%.

Một khảo sát khác về tình trạng tật khúc xạ ở học sinh tiểu học và trung học cơ sở, do Bệnh viện Mắt Trung ương tiến hành vào năm 2020 tại Hà Nội và năm 2023 tại TP.HCM, cũng ghi nhận tỷ lệ trẻ cận thị đang ngày càng gia tăng. Riêng tại TP.HCM, có đến 75,6% trẻ bị tật khúc xạ, trong đó 52,7% mắc cận thị.

Việc không phát hiện sớm không chỉ khiến trẻ gặp khó khăn trong học tập mà còn làm tăng nguy cơ gặp phải những biến chứng về mắt khi trưởng thành. Cận thị tiến triển làm chiều dài trục nhãn cầu tăng lên, từ đó kéo theo các tổn thương nghiêm trọng như bong võng mạc, đục dịch kính hay nhược thị.

Nhiều trẻ ban đầu chỉ cận nhẹ, nhưng trong vòng một năm đã tăng 1 đến 2 độ, thậm chí có bé tăng tới 3 độ. Tốc độ tiến triển này khiến cả bác sĩ cũng phải lo ngại.

Tiếp xúc nhiều với màn hình điện thoại làm tăng nguy cơ cận thị ở trẻ. Ảnh: Freepik.

Một trong những nguyên nhân hàng đầu là di truyền, nếu cha hoặc mẹ bị cận, nguy cơ con bị cận sẽ tăng lên. Tuy nhiên, yếu tố môi trường học tập và sinh hoạt mới là điều khiến tỷ lệ cận thị tăng nhanh ở trẻ em hiện nay.

"Việc học hành quá tải, sử dụng thiết bị điện tử liên tục, đọc sách trong thời gian dài mà không cho mắt nghỉ ngơi, hay học tập trong điều kiện thiếu ánh sáng... đều góp phần làm mắt trẻ suy yếu", bác sĩ Hoàng nhấn mạnh.

Ngoài ra, trẻ ngày nay ít được vận động ngoài trời - nơi cung cấp ánh sáng tự nhiên có vai trò như “vitamin cho mắt” - khiến khả năng điều tiết thị lực ngày càng kém đi.

Quan điểm sai lầm phổ biến của phụ huynh

Bác sĩ Hoàng và đồng nghiệp từng ghi nhận không ít trẻ đến khám trong tình trạng nhìn mờ nhưng không biết, hoặc đã biết mà không nói với những người xung quanh. Với những em có tính cách rụt rè, việc thầy cô và cha mẹ quan sát biểu hiện bên ngoài càng trở nên quan trọng.

Chính vì thế, khi thấy trẻ có một số dấu hiệu dễ nhận thấy như hay nheo mắt, chớp mắt liên tục, đưa sách hoặc điện thoại lại gần mặt, than nhức mỏi mắt… ba mẹ cần đưa trẻ đến các đơn vị điều trị tật khúc xạ ngay. Đây đều là những cảnh báo sớm cần được lưu ý.

Việc phát hiện và can thiệp kịp thời sẽ giúp kiểm soát tốt tốc độ tiến triển của cận thị. Trẻ nên được khám mắt định kỳ ít nhất hai lần mỗi năm để tầm soát các vấn đề khúc xạ và nguy cơ cận thị. Trong quá trình học, nếu phát hiện bất cứ biểu hiện bất thường nào, phụ huynh cần đưa trẻ đến các cơ sở chuyên khoa để được chẩn đoán và tư vấn sớm.

Việc phát hiện và điều trị sớm có thể giúp cải thiện thị lực ở trẻ. Ảnh: BVCC.

Hiện nay, có ba phương pháp chính để điều trị và kiểm soát cận thị: đeo kính gọng, sử dụng kính áp tròng ban đêm (Ortho-K), và phẫu thuật khúc xạ bằng laser - chỉ thực hiện được sau 18 tuổi.

Trong đó, Ortho-K đang là giải pháp được nhiều phụ huynh lựa chọn cho trẻ có nguy cơ tăng độ nhanh. Kính này được đeo khi ngủ, giúp tạo hình giác mạc tạm thời và không cần dùng kính gọng vào ban ngày. Không chỉ thuận tiện, phương pháp còn được ghi nhận là có thể làm chậm đáng kể tốc độ tăng độ. Một số trường hợp chỉ tăng 0,25 độ mỗi năm thay vì 1-2 độ như trước.

Một trong những quan điểm chưa đúng mà nhiều phụ huynh vẫn tin tưởng là nếu trẻ chỉ cận nhẹ thì chưa cần đeo kính. Tuy nhiên, theo bác sĩ Hoàng, đây là điều cần được nhìn nhận lại.

Cận thị thường sẽ tiếp tục tiến triển theo thời gian. Việc đeo kính đúng độ không chỉ giúp trẻ nhìn rõ trong sinh hoạt, học tập mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát sự phát triển của trục nhãn cầu, hạn chế các biến chứng về mắt trong tương lai.

“Cốt lõi của việc điều trị cận thị không phải là chờ đến khi độ cao mới can thiệp, mà là làm sao giữ cho tốc độ tăng độ chậm nhất có thể. Can thiệp đúng lúc, đúng cách sẽ giúp trẻ duy trì được thị lực ổn định trong suốt những năm học quan trọng”, bác sĩ nói.

Kỳ Duyên

Nguồn Znews : https://lifestyle.znews.vn/hon-mot-nua-hoc-sinh-o-tphcm-bi-can-thi-post1564620.html