Hợp tác công - tư là 'chìa khóa' của logistics thông minh

một giờ trướcBài gốc

Phối cảnh siêu cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ. Ảnh: Porcoast.

Trong phiên thảo luận chủ đề cảng biển và logistic thông minh gắn với mục tiêu chuyển đổi kép, thuộc khuôn khổ Diễn đàn Kinh tế mùa thu 2025 tại TP.HCM ngày 26/11, Phó chủ tịch UBND TP.HCM Bùi Xuân Cường cho biết thành phố đang tập trung phát triển hệ sinh thái logistic hiện đại, thông minh và xanh gắn với các cảng trọng điểm như Cái Mép, Cát Lái, nhất là cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ - một dự án chiến lược có ý nghĩa đột phá trong hành trình phát triển kinh tế biển của thành phố.

Bên cạnh đó, thành phố cũng đang triển khai đồng bộ quy hoạch hạ tầng logistics, ứng dụng công nghệ số và trí tuệ nhân tạo, giảm phát thải carbon theo tiêu chí cảng xanh, thúc đẩy liên kết vùng và hợp tác công - tư, nhằm hình thành các trung tâm logistics cấp vùng, kết nối hiệu quả với hệ thống cả biển và các khu công nghiệp của thành phố và trong toàn khu vực.

“Phiên thảo luận hôm nay không chỉ là nơi chia sẻ góc nhìn và sáng kiến mà còn là bước khởi đầu cho những hợp tác mới, mô hình mới và những tư duy mới trong thời gian tới. Từ những ý tưởng hôm nay, chúng ta có thể cùng nhau để hình thành những dự án cụ thể, các sáng kiến thiết thực và chương trình hợp tác dài hạn, góp phần để đưa Việt Nam và TP.HCM trở thành trung tâm của logistics, logistics xanh, thông minh, kết nối số của toàn khu vực”, Phó chủ tịch UBND Bùi Xuân Cường khẳng định.

Việt Nam đang đứng trước cơ hội trở thành trung tâm logistics hàng đầu ASEAN

Theo các chuyên gia, Việt Nam đang ở thời điểm then chốt khi hiện đại hóa logistics và tăng trưởng xanh cùng hội tụ.

Còn TP.HCM - cửa ngõ kinh tế và hàng hải của cả nước - đóng vai trò tiên phong trong thực thi chiến lược chuyển đổi kép để hướng tới một nền kinh tế có khả năng chống chịu, bao trùm và sẵn sàng cho tương lai.

Ngành logistics và cảng biển đang nằm ở trung tâm của cuộc cách mạng số định hình lại thương mại toàn cầu. Thông qua tự động hóa, trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT) và các nền tảng dữ liệu, chuyển đổi số đang thúc đẩy hiệu quả, minh bạch và khả năng phục hồi trong toàn bộ chuỗi cung ứng.

Tuy nhiên, công nghệ thôi là chưa đủ. Từ bài học và kinh nghiệm thực tiễn, GS.TS Thomas Sim, Chủ tịch Liên đoàn Quốc tế các Hiệp hội Giao nhận Vận tải (FIATA), cho hay logistic thông minh chỉ có thể vận hành hiệu quả khi có sự phối hợp đồng bộ ở cấp chính phủ. Mô hình hợp tác công - tư (PPP) là chìa khóa; chuẩn hóa và tăng tương tác số đóng vai trò nền tảng; nâng cao kỹ năng cho lực lượng logistics là yếu tố quyết định.

GS.TS Thomas Sim, Chủ tịch Liên đoàn Quốc tế các Hiệp hội Giao nhận Vận tải (FIATA). Ảnh: BTC.

Bên cạnh đó, hệ thống cộng đồng cảng (PCS) là trụ cột số của một hệ sinh thái logistics thông minh. Đây là nền tảng kỹ thuật số mở, liên kết tất cả các bên liên quan (hãng tàu, nhà ga, hải quan, cảng vụ, vận tải đường bộ và đường sắt).

Nhờ đó, PCS cho phép trao đổi dữ liệu liền mạch, tăng cường minh bạch, rút ngắn thời gian xử lý hàng hóa và hỗ trợ phát triển logistics ít carbon.

Nhiều trung tâm cảng hàng đầu thế giới như Rotterdam và Singapore đã sử dụng PCS làm nền tảng hình thành cảng thông minh. Còn cảng thông minh sẽ thúc đẩy năng lực cạnh tranh kinh tế và thu hút đầu tư.

Theo vị giáo sư, việc Việt Nam xây dựng một hệ thống cộng đồng cảng tầm quốc gia là cần thiết để nâng cao năng lực cạnh tranh logistics, đặc biệt tại các cụm cảng nước sâu.

Với vị trí chiến lược, các cụm cảng nước sâu, năng lực sản xuất tốt và cam kết của Chính phủ, Việt Nam đang đứng trước cơ hội trở thành trung tâm logistics hàng đầu ASEAN.

Cảng biển thông minh là bắt buộc

Trong viễn cảnh đó, ông Bùi Văn Quỳ, Chủ tịch Hội đồng Cố vấn Mạng lưới Cảng biển châu Á - Thái Bình Dương (APSN), Phó chủ tịch Hiệp hội cảng biển Việt Nam, khẳng định: "Cảng thông minh không còn là lựa chọn mà là sự bắt buộc".

Theo ông, cảng thông minh quan trọng vì chúng cải thiện tăng cường kết nối và phối hợp logistics hậu cần, từ các khu công nghiệp, kho bãi, ICD đến mạng lưới vận tải; thúc đẩy sự xanh hóa, đối phó khi có gián đoạn và kết nối toàn cầu.

Hệ sinh thái cảng thông minh bao gồm: hệ thống cộng đồng cảng; mô phỏng bản sao kỹ thuật số; dự báo vị trí neo đậu; sắp xếp luồng hàng hóa; và bảo trì, sửa chữa việc xử lý hàng hóa. Tất cả phải được minh bạch hóa thành dữ liệu - đây là xu hướng của cảng biển thông minh.

Phó chủ tịch Hiệp hội cảng biển Việt Nam đặc biệt nhấn mạnh chỉ có 72 cảng hoàn toàn tự động hóa trong tổng số 1.000 cảng trên thế giới, chiếm chưa tới 10%. Trong số 72 cảng biển, Trung Quốc chiếm 30%.

"Tốc độ phát triển của Trung Quốc rất nhanh, vì vậy chúng ta phải học hỏi từ họ. Còn Việt Nam hiện nay không có cảng tự động hóa nào (kể cả bán tự động), chúng ta đang tụt lại so với thế giới, thế nên cần thiết phải có những biện pháp tăng tốc trong tương lai", ông Quỳ nói và kỳ vọng Việt Nam sẽ làm được.

Thảo Liên

Nguồn Znews : https://znews.vn/hop-tac-cong-tu-la-chia-khoa-cua-logistics-thong-minh-post1605898.html