Ngày 20/11, Hiệp hội Bất động sản TPHCM (HoREA) đã có văn bản góp ý “Dự thảo Nghị quyết của Chính phủ về thí điểm mô hình Trung tâm giao dịch bất động sản và quyền sử dụng đất do Nhà nước thành lập.
Theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA, hiện nay chưa thật sự cần thiết thành lập Trung tâm giao dịch bất động sản nhưng rất cần bổ sung quy định bắt buộc chủ đầu tư dự án bất động sản trước khi thực hiện giao dịch nhà ở có sẵn, nhà ở hình thành trong tương lai, quyền sử dụng đất đã có hạ tầng kỹ thuật trong dự án bất động sản, quyền sử dụng đất ở được mã hóa, định danh theo từng bất động sản thì phải công bố đầy đủ thông tin sản phẩm trên Cổng thông tin của Bộ Xây dựng và của UBND cấp tỉnh để kiểm tra, quản lý.
HoREA cho rằng, đề xuất thí điểm mô hình Trung tâm giao dịch bất động sản và quyền sử dụng đất do Nhà nước thành lập cũng chưa thật đồng bộ, thống nhất với Nghị định 118/2025/NĐ-CP ngày 9/6/2025 về thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại Bộ phận một cửa và Cổng dịch vụ công quốc gia. Đồng thời, đề xuất này có thể làm tăng tổ chức mới, làm tăng biên chế mới và tăng chi ngân sách Nhà nước.
Ông Châu dẫn chứng, tại khoản 2 Điều 10 dự thảo Nghị quyết quy định UBND cấp tỉnh bố trí công chức, viên chức phù hợp với yêu cầu công việc và do Điều 5 dự thảo Nghị quyết quy định cơ cấu tổ chức bộ máy của Trung tâm có đến 5 bộ phận, mà mỗi bộ phận đều phải bố trí công chức, viên chức phù hợp với yêu cầu công việc nên chắc chắn sẽ làm tăng biên chế.
Mô hình Trung tâm giao dịch có thể dẫn tới một số trùng dẫm về chức năng, nhiệm vụ với bộ phận một cửa cấp tỉnh và cấp xã.
Ngoài ra, tại khoản 1 Điều 9 dự thảo Nghị quyết quy định kinh phí hoạt động của trung tâm do ngân sách Nhà nước bảo đảm được bố trí trong dự toán chi hoạt động thường xuyên của đơn vị sự nghiệp của UBND cấp tỉnh, được cơ quan có thẩm quyền giao hàng năm.
Đáng chú ý, đề xuất thí điểm mô hình Trung tâm giao dịch có thể dẫn tới một số trùng dẫm về chức năng, nhiệm vụ với bộ phận một cửa thuộc Trung tâm phục vụ hành chính công cấp tỉnh, cấp xã được thành lập theo quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều 7 Nghị định 118/2025/NĐ-CP. Chưa kể, tại khoản 3 Điều 5 dự thảo Nghị quyết cũng quy định mô hình Trung tâm giao dịch bất động sản có bộ phận tiếp nhận hồ sơ về cấp sổ đỏ, nhưng bộ phận này cũng không cần thiết phải trực thuộc Trung tâm giao dịch, mà về nghiệp vụ thì thuộc sự quản lý của Văn phòng đăng ký đất đai cấp tỉnh - Sở Nông nghiệp Môi trường.
Đề xuất thí điểm mô hình Trung tâm giao dịch cũng dẫn tới một số trùng dẫm về chức năng, nhiệm vụ với Sở Xây dựng đối với trường hợp bán, cho thuê mua nhà ở hình thành trong tương lai. Bởi theo khoản 4 Điều 24 Luật Kinh doanh bất động sản 2023 quy định trước khi bán, cho thuê mua nhà ở hình thành trong tương lai, chủ đầu tư dự án phải có văn bản thông báo cho Sở Xây dựng. Do đó, thẩm quyền và trách nhiệm này thuộc về Sở Xây dựng chứ không thuộc chức năng, nhiệm vụ của Trung tâm giao dịch.
Do đó, HoREA cho rằng chưa cần thiết để lập Trung tâm giao dịch bất động sản và đề nghị phải bổ sung quy định pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính nghiêm minh đối với các trường hợp chủ đầu tư không công bố đầy đủ, chính xác thông tin về sản phẩm và dự án bất động sản trước khi đưa ra giao dịch hoặc trường hợp chủ đầu tư đưa ra giao dịch mà chưa đáp ứng đủ điều kiện theo quy định của pháp luật về kinh doanh bất động sản.
HoREA cũng đề nghị khẩn trương xây dựng đề án sửa đổi Luật Kinh doanh bất động sản để trình kỳ họp đầu tiên của Quốc hội khóa XVI vào tháng 4/2026 xem xét theo Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội năm 2026. Trong đó, đề nghị có nội dung trọng tâm là xây dựng các cơ chế bảo đảm hoạt động kinh doanh bất động sản minh bạch, lành mạnh để bảo đảm quyền lợi của người tiêu dùng bất động sản, chủ đầu tư, các bên tham gia giao dịch bất động sản và tăng cường hiệu lực, hiệu quả của công tác quản lý Nhà nước đối với thị trường bất động sản.
Trước đó, Bộ Xây dựng đã trình Chính phủ dự thảo Nghị quyết thí điểm mô hình Trung tâm giao dịch bất động sản và quyền sử dụng đất do Nhà nước thành lập, dự kiến triển khai trên toàn quốc trong giai đoạn 2026 - 2027. Mô hình cho phép người dân, doanh nghiệp thực hiện liên thông các thủ tục từ cung cấp thông tin, xác lập giao dịch đến cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên nền tảng dữ liệu điện tử thống nhất.
Trung tâm này sẽ tiếp nhận và phối hợp xử lý toàn bộ quy trình giao dịch; thẩm tra pháp lý bất động sản; hỗ trợ nghĩa vụ thuế, phí; xác lập hợp đồng điện tử; thực hiện thủ tục cấp giấy chứng nhận; lưu trữ hồ sơ và tích hợp dữ liệu nhà ở, đất đai, thuế, tài sản thế chấp phục vụ quản lý. Cơ cấu tổ chức dự kiến gồm 5 bộ phận chuyên môn, bố trí từ cán bộ xây dựng, thuế, tài nguyên và môi trường.
Duy Quang