HoREA kiến nghị chưa nên thành lập Trung tâm giao dịch bất động sản. Ảnh tư liệu
Chưa nên thành lập trung tâm bất động sản
Liên quan đến văn bản đề nghị của Bộ Xây dựng, Hiệp hội Bất động sản TP. Hồ Chí Minh (HoREA) vừa phản hồi góp ý dự thảo Nghị quyết của Chính phủ về việc thí điểm mô hình Trung tâm Giao dịch bất động sản và quyền sử dụng đất do Nhà nước thành lập.
Theo dự kiến, Nghị quyết của Chính phủ về thí điểm mô hình Trung tâm Giao dịch bất động sản sẽ trình Quốc hội khóa XVI tại kỳ họp đầu tiên vào tháng 4/2026, trong đó ưu tiên hoàn thiện cơ chế bảo đảm tính minh bạch trong giao dịch và hoạt động kinh doanh bất động sản.
HoREA nhận định, thời điểm hiện nay chưa thật sự cần thiết phải thành lập mô hình này do nhiều vướng mắc về bộ máy, chức năng và hiệu quả thực thi. Đề xuất thí điểm Trung tâm Giao dịch bất động sản có thể chưa phù hợp với chủ trương của Trung ương về sắp xếp, tinh gọn bộ máy, giảm đầu mối và hạn chế phát sinh tổ chức mới.
Việc thành lập một đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc UBND cấp tỉnh như dự thảo nêu, đồng nghĩa với việc gia tăng biên chế, tăng chi ngân sách và tạo thêm đầu mối hành chính cần quản lý. Nếu mỗi địa phương đều lập một trung tâm và có thể mở nhiều điểm giao dịch, chi phí vận hành cũng sẽ tăng lên đáng kể.
HoREA cho hay, mô hình Trung tâm giao dịch bất động sản còn có thể trùng lặp chức năng với nhiều cơ quan và thiết chế hiện hành.
Cụ thể, đối với các giao dịch bán hoặc cho thuê mua nhà ở hình thành trong tương lai, chức năng này đang thuộc thẩm quyền quản lý của Sở Xây dựng; đồng thời, các thủ tục liên quan đến xác nhận, công chứng hợp đồng đã được hệ thống văn phòng công chứng đảm nhiệm.
Ngoài ra, các chủ đầu tư dự án bất động sản, theo quy định hiện hành, cũng có trách nhiệm công bố thông tin và thực hiện giao dịch thông qua sàn giao dịch.
Dự thảo cho thấy, mô hình Trung tâm Giao dịch bất động sản và quyền sử dụng đất sẽ được thí điểm giai đoạn 2026 - 2027 trên phạm vi toàn quốc. Các loại bất động sản được đưa vào giao dịch tại trung tâm bao gồm: nhà ở có sẵn, nhà ở hình thành trong tương lai, quyền sử dụng đất đã có hạ tầng kỹ thuật trong dự án, cũng như quyền sử dụng đất ở được mã hóa, định danh.
Một dự án đang được triển khai trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh. Ảnh: Kỳ Phương
Chủ đầu tư vi phạm cần bị xử phạt nghiêm minh
Mặc dù không tán đồng việc thành lập Trung tâm Giao dịch bất động sản, nhưng tại thời điểm hiện nay, HoREA cho biết, rất cần thiết xây dựng Dự thảo Nghị quyết của Chính phủ về bổ sung quy định bắt buộc chủ đầu tư dự án bất động sản trước khi đưa ra giao dịch thì phải công khai đầy đủ, chính xác thông tin sản phẩm bất động sản.
Trong đó, dự án bất động sản là nhà ở có sẵn, nhà ở hình thành trong tương lai, quyền sử dụng đất đã có hạ tầng kỹ thuật trong dự án bất động sản, quyền sử dụng đất ở được mã hóa, định danh theo từng bất động sản trên hệ thống thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản theo quy định của Luật Kinh doanh bất động sản trên Cổng thông tin của hệ thống thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản của Bộ Xây dựng và của UBND cấp tỉnh.
Song song đó, chủ đầu tư phải công khai đầy đủ, chính xác thông tin sản phẩm bất động sản, dự án bất động sản trên trang thông tin điện tử của doanh nghiệp. Theo HoREA, việc công bố thông tin giúp Bộ Xây dựng và Sở Xây dựng dễ dàng kiểm tra, quản lý.
HoREA đề nghị cần phải bổ sung quy định pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính nghiêm minh đối với các trường hợp chủ đầu tư không công bố đầy đủ, chính xác thông tin về sản phẩm và dự án bất động sản trước khi đưa ra giao dịch hoặc trường hợp chủ đầu tư đưa ra giao dịch nhà ở có sẵn, nhà ở hình thành trong tương lai, quyền sử dụng đất đã có hạ tầng kỹ thuật trong dự án bất động sản, quyền sử dụng đất ở được mã hóa, định danh theo từng bất động sản mà chưa đáp ứng đủ điều kiện theo quy định của pháp luật về kinh doanh bất động sản./.
HoREA cũng đề nghị khẩn trương xây dựng Đề án sửa đổi Luật Kinh doanh bất động sản (kết hợp sửa đổi một số luật liên quan để bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất) để trình kỳ họp đầu tiên của Quốc hội khóa XVI vào tháng 4/2026 xem xét theo Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội năm 2026. Trong đó, đề nghị có nội dung trọng tâm là xây dựng các cơ chế bảo đảm hoạt động kinh doanh bất động sản minh bạch, lành mạnh để bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người tiêu dùng bất động sản, chủ đầu tư, các bên tham gia giao dịch bất động sản và tăng cường hiệu lực, hiệu quả của công tác quản lý nhà nước đối với thị trường bất động sản.
Kỳ Phương