Theo HoREA, Luật Nhà ở 2023 cho phép cá nhân nước ngoài nhập cảnh hợp pháp được mua căn hộ chung cư hoặc nhà ở riêng lẻ trong các dự án thương mại nằm ngoài khu vực bảo vệ quốc phòng, an ninh, với thời hạn sở hữu tối đa 50 năm. Chủ sở hữu căn hộ được quyền sử dụng chung phần đất xây dựng chung cư, trong khi chủ sở hữu nhà ở riêng lẻ được sử dụng riêng phần đất gắn liền với nhà.
Tuy nhiên, Luật Đất đai 2024 hiện chưa công nhận nhóm đối tượng này là “người sử dụng đất”, dẫn đến việc họ không được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất độc lập, mà chỉ sở hữu nhà ở cùng phần đất liên quan. Sự thiếu thống nhất này khiến quy định giữa hai luật chưa đồng bộ.
Ngoài ra, Luật Đất đai 2024 mới chỉ cho phép người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài được nhận quyền sử dụng đất, chưa mở rộng sang cá nhân nước ngoài nhập cảnh hợp pháp. Trong khi đó, Luật Nhà ở 2023 lại cho phép người nước ngoài đủ điều kiện và khả năng tài chính được sở hữu nhà ở thương mại thông qua mua, thuê mua, nhận tặng cho hoặc thừa kế tại các dự án không thuộc khu vực hạn chế.
Từ thực tiễn này, HoREA kiến nghị bổ sung quy định để cá nhân nước ngoài nhập cảnh hợp pháp được công nhận là “người sử dụng đất”, được nhận quyền sử dụng đất ở trong các dự án nhà ở, cũng như được thừa kế hoặc nhận tặng cho nhà ở gắn liền với đất từ người thuộc hàng thừa kế, tương tự như người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài.
Hiệp hội khẳng định, quy định này sẽ không gây tác động bất lợi về pháp lý hay an ninh quốc phòng, do phạm vi giao dịch chỉ giới hạn ở các dự án đã được công bố, nằm ngoài khu vực nhạy cảm.
Theo Luật Nhà ở 2023 và Luật Đất đai 2024, người nước ngoài được phép mua, thuê mua, nhận tặng cho hoặc thừa kế căn hộ chung cư và nhà ở riêng lẻ trong dự án thương mại, trừ khu vực bảo đảm quốc phòng, an ninh. Thời hạn sở hữu tối đa 50 năm và có thể gia hạn; trường hợp kết hôn với công dân Việt Nam hoặc Việt kiều thì được sở hữu ổn định, lâu dài.
Cá nhân nước ngoài được quyền cho thuê, bán, tặng cho, thế chấp hoặc ủy quyền quản lý nhà ở, nhưng phải tuân thủ giới hạn sở hữu không quá 30% số căn hộ trong một tòa chung cư hoặc 10% số lượng nhà ở riêng lẻ trong một dự án.
Hiện tại, Luật Đất đai 2024 quy định người nước ngoài không được nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất trực tiếp, chỉ có thể thuê đất từ Nhà nước hoặc từ tổ chức, cá nhân Việt Nam để sử dụng hợp pháp, đồng thời bị hạn chế tiếp cận đất tại các khu vực liên quan đến quốc phòng, an ninh.
Đ.T