Hiệu quả kinh tế và tiềm năng nhân rộng
Giám đốc Hợp tác xã Quy Vượng (xã Yên Hồ, huyện Đức Thọ) Trần Văn Cường là một trong những người trẻ tiên phong xây dựng mô hình trồng lúa hữu cơ kết hợp nuôi rươi tại Hà Tĩnh. Có 12 năm kinh doanh tại Hà Nội, nhìn thấy cơ hội lớn từ xu hướng tiêu dùng chú trọng sức khỏe và tiềm năng của lúa hữu cơ. Tháng 6/2022, anh Cường quyết định “bỏ phố về quê” thành lập Hợp tác Quy Vượng, bắt đầu hoạt động sản xuất kinh doanh lúa hữu cơ và ruộng rươi từ năm 2023.
Theo anh Trần Văn Cường, mô hình này không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế cao mà còn giúp bảo vệ môi trường, mang đến những sản phẩm nông sản sạch cho người tiêu dùng. Hợp tác xã Quy Vượng khởi đầu với 7 thành viên, nhanh chóng liên kết với hơn 100 hộ dân trên địa bàn và hai Hợp tác xã khác là Quỳnh Lương, Quang Vĩnh. Hiện tại, hợp tác xã đang trực tiếp canh tác 10ha lúa rươi và liên kết bao tiêu với tổng diện tích lúa rươi lên đến hơn 130ha.
Từ 10ha lúa rươi của Hợp tác xã Quy Vượng cho sản lượng 30 tấn gạo, mang về thu nhập từ 150 - 200 triệu đồng. Điều đáng chú ý là mô hình này được đánh giá cho thu nhập cao gấp 3 lần so với sản xuất lúa truyền thống. Điều này, không chỉ giúp nâng cao đời sống bà con nông dân mà còn khuyến khích họ gắn bó với đồng ruộng, góp phần giải quyết vấn đề lao động nông thôn.
Áp dụng quy trình hữu cơ, mật độ rươi, cáy đã tăng lên, đạt 35- 40 con/m2, có nơi trên 100 con/m2. Ảnh: baohatinh.vn
Tại huyện Nghi Xuân, Hợp tác xã Thống Nhất Xuân Lam cũng là một điển hình thành công với mô hình lúa rươi hữu cơ. Ông Bùi Văn Chiến, Giám đốc Hợp tác xã Thống Nhất Xuân Lam cho biết: Với diện tích khoảng 10ha lúa rươi hữu cơ, hợp tác xã đạt thu nhập bình quân từ 170 đến 250 triệu đồng/ha/năm. Đặc biệt, cùng với lúa, hợp tác xã thu về sản lượng rươi lớn, mang lại giá trị kinh tế cộng thêm đáng kể. Nhận thấy lợi ích rõ rệt, từ vụ Hè Thu 2022, Hợp tác xã đã mạnh dạn đầu tư gần 2 tỷ đồng cải tạo ruộng rươi, liên kết với tập đoàn Quế Lâm trồng trên diện tích 15ha lúa.
Không chỉ ở Đức Thọ và Nghi Xuân, mô hình lúa rươi còn đang phát huy hiệu quả tại nhiều địa phương khác ở Hà Tĩnh. Tại phường Trung Lương, Thị xã Hồng Lĩnh, mô hình sản xuất lúa hữu cơ trên ruộng khai thác rươi tự nhiên cũng đã gặt hái thành công bước đầu, mở ra hướng đi mới giúp nông dân thay đổi nhận thức trong việc áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất.
Hay tại huyện Kỳ Anh, sau 2 vụ sản xuất thí điểm, mô hình “Sản xuất lúa kết hợp nuôi rươi theo hướng hữu cơ” tại thôn Đậu Giang, xã Kỳ Khang đã khẳng định hiệu quả kinh tế, tạo động lực để bà con tiếp tục mở rộng diện tích. Vụ Xuân 2025, Kỳ Anh đã giành thắng lợi trên diện tích 52,5ha lúa hữu cơ với sản lượng đạt trên 260 tấn, tổng giá trị trên 3,5 tỷ đồng, đặc biệt với giống lúa ST25 cho năng suất 5,2 – 5,4 tấn/ha và giá lúa đạt 13.000 đồng/kg, gần gấp đôi so với lúa thông thường.
Sản xuất thuận tự thiên và lợi ích kép
Điểm đặc biệt của mô hình trồng lúa hữu cơ kết hợp nuôi rươi nằm ở quy trình sản xuất thuận tự nhiên. Lúa rươi Đức Thọ được thiên nhiên ưu đãi với nguồn nước phù sa dồi dào, chất lượng ổn định. Trong quá trình canh tác, tuyệt đối không sử dụng bất kỳ hóa chất, phân bón hóa học nào, bởi lẽ rươi là loài vật chỉ sinh sống trong môi trường nước sạch, rươi sẽ chết nếu có sự hiện diện của các chất hóa học. Điều này không chỉ đảm bảo chất lượng gạo sạch, an toàn cho sức khỏe mà còn tạo ra một hệ sinh thái bền vững cho rươi phát triển.
Ông Nguyễn Văn Chiến - Giám đốc HTX Nông nghiệp Thống Nhất (ở giữa) cùng bà con kiểm tra nguồn rươi trên ruộng lúa. Ảnh: baohatinh.vn
Ông Bùi Văn Tới, một thành viên của Hợp tác xã Thống Nhất ở thôn 1, xã Xuân Lam, huyện Nghi Xuân, chia sẻ, gia đình tôi có 5 mẫu lúa; trong đó 1,5 mẫu sản xuất theo mô hình lúa rươi. Sản xuất lúa hữu cơ đang là xu hướng tất yếu hiện nay, làm nông nghiệp sạch không chỉ hiệu quả cao về kinh tế mà còn có lợi cho sức khỏe của chính người nông dân.
Việc cải tạo ruộng thấp hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho dòng nước và phù sa kết hợp với canh tác lúa hữu cơ đã giúp đất ruộng giàu dinh dưỡng, mang lại hiệu suất lúa cao hơn và tạo điều kiện cho sự phát triển vượt trội của rươi. Mật độ rươi trên ruộng canh tác lúa hữu cơ đã tăng lên đáng kể, từ 10 - 15 con/m2 lên đến 35 - 40 con/m2, thậm chí có nơi lên đến trên 100 con/m2, và thời gian thu hoạch đã được kéo dài đến tháng 5 - 6 (âm Lịch), thay vì chỉ tập trung vào tháng 9 - 10 (âm lịch) như trước. Điều này mở ra cơ hội thu nhập quanh năm cho người nông dân.
Theo ông Lê Đăng Phúc, Phó Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Hà Tĩnh, mô hình lúa hữu cơ kết hợp nuôi rươi là hướng đi phù hợp với xu thế phát triển nông nghiệp sạch, nông nghiệp hữu cơ hiện nay. Nó không chỉ mang lại giá trị kinh tế cao, cải thiện thu nhập cho người dân mà còn góp phần quan trọng vào việc bảo vệ môi trường, tạo ra những sản phẩm an toàn, chất lượng cao. Liên minh Hợp tác xã Hà Tĩnh sẽ tiếp tục đồng hành, hỗ trợ các hợp tác xã trong việc hoàn thiện quy trình sản xuất, xây dựng thương hiệu và mở rộng thị trường tiêu thụ, nhằm đưa mô hình này phát triển bền vững, lan tỏa rộng rãi trên địa bàn toàn tỉnh.
Hoàng Ngà (TTXVN)