Mùa vải chín Thanh Hà níu chân bao người xa quê
Thanh Hà vào mùa vải như cô gái quê vừa bước vào độ xuân thì. Những vườn vải xanh mướt dọc triền sông, bất chợt bật lên những chùm quả đỏ au, chen chúc nhau trĩu cành, tỏa bóng xuống dòng sông Hương. Trên những bãi đất phù sa ven sông, nơi những gốc vải xù xì như người mẹ lam lũ, cần mẫn suốt tháng năm chắt chiu từng giọt ngọt để dâng hiến cho đời thứ quả tròn trịa, căng mọng, thơm lừng, một đặc sản nức tiếng quê tôi.
Thuở nhỏ, chúng tôi đón hè về với bao háo hức, không phải vì được hưởng trọn thời gian bên gia đình, không phải vùi đầu vào sách vở mà bởi quê tôi có mùa vải chín. Khi nắng hè bắt đầu gay gắt cũng là lúc những chùm vải ửng đỏ như má người con gái vào độ mười chín, đôi mươi thẹn thùng, xấu hổ... Mùa hè dù nắng có gắt đến mấy thì với chúng tôi luôn có những chiếc ô khổng lồ là tán vải xanh xòa bóng mát khắp nơi từ vườn nhà, ra ngõ đến ngoài đồng. Đám trẻ chúng tôi tụ tập, nô đùa dưới bóng cây râm mát, thi nhau xem ai hái được quả ngọt nhất, rồi bẻ vội, đưa lên miệng cắn cái “tách”, dòng nước thơm ngọt lan ra đầu lưỡi, ngọt lịm. Có lúc ăn nhiều đến mức môi rộp lên, cổ khé lại, nhưng chẳng đứa nào muốn dừng. Mùa vải với chúng tôi là mùa được tha hồ “no nê” thưởng thức quả ngọt trong khu vườn quê nhà.
Ký ức tôi vẫn luôn có những buổi sớm tinh mơ, khi mặt trời chưa thức, cả nhà đã tất tả dậy. Bố tôi vác chiếc thang tre cũ, gác nghiêng vào gốc vải. Mẹ gói cơm nắm muối vừng, pha ấm trà xanh mang theo. Tôi lon ton theo sau, nhặt từng quả rụng dưới gốc rồi cho vào thúng. Cứ thế, mùa vải năm nào cũng thấm đẫm mồ hôi và tiếng cười trong trẻo, đan xen trong nếp sống gia đình yên ấm, hạnh phúc của gia đình tôi.
Đến trưa, khi trời nắng gắt, những sọt vải đã chất đầy được đưa ra đầu làng chờ người mua. Tôi nhớ mãi hình ảnh những người lái buôn từ thành phố về, tất bật cùng mùa vải. Mỗi khi bố tôi mang vải ra thế nào họ cũng chạy nhanh đến vì nhà tôi thường có vải to và ngon nhất nhì làng. Đôi mắt của người tiểu thương ánh lên niềm vui khi chọn được mẻ vải vừa chín tới. Họ trả giá nhanh gọn, chất hàng lên xe rồi phóng đi để kịp phiên chợ sớm. Mỗi lần như vậy, mẹ lại dúi vào tay tôi vài đồng lẻ, rồi xoa đầu: “Con ngoan, mai lại được ăn kem”.
Mùa vải không dài, nhưng đủ để mỗi người con Thanh Hà mang trong tim mình một miền ký ức không thể phai mờ. Giờ đây, mỗi lần về quê đúng độ vải chín, lòng tôi lại cồn cào nhớ những mùa hè rực rỡ thuở bé. Nhớ mùi vải thơm ngọt trong gió. Nhớ cả tiếng ve râm ran và tiếng cười giòn tan trong những vườn vải. Nhớ ánh mắt mẹ nhìn theo từng sọt vải như dõi theo từng mùa vụ đời người dẫu biết có lúc đắng, lúc ngọt, khi đượm buồn mà vẫn đầy hy vọng.
Thanh Hà bây giờ đã khác. Những vườn vải được quy hoạch bài bản. Người dân được hướng dẫn cách chăm sóc theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP. Vải giờ không chỉ đi chợ quê mà đã lên máy bay xuất khẩu sang Nhật Bản, Mỹ, Australia... Những thùng xốp trắng tinh, tem nhãn ghi rõ nơi sản xuất: “Thanh Hà, Hải Dương, Việt Nam”, khiến tôi thấy lòng rưng rưng, như một niềm kiêu hãnh ngọt lành. Hương mùa hè như thơm hơn, thoang thoảng mùi no ấm, tự hào.
Tôi từng gửi một hộp vải sang Nhật Bản biếu bạn. Người bạn ấy ngỡ ngàng trước vị ngọt dịu, thơm lừng không lẫn vào đâu được của đặc sản quê Hải Dương. Bạn hỏi tôi, vì sao có loại quả lại ngon đến vậy. Tôi mỉm cười: “Vì đây không chỉ là quả, mà là cả một mùa quê tôi góp nhặt, là nắng, là gió, là mồ hôi của bao người nông dân từ tờ mờ sớm đến hoàng hôn. Là chắt chiu vị ngọt của đất phù sa sông quê và nắng mùa hè giữ lại trong từng quả chín".
Giờ tôi đã trưởng thành, không còn nhiều dịp được ngồi dưới gốc vải mà nghe tiếng lá rì rào như lời ru của bà ngoại. Nhưng mỗi khi có ai nhắc đến Thanh Hà, nhắc đến mùa vải, lòng tôi lại xốn xang, lại thấy mùi hương ngọt lịm đâu đây, lan nhẹ như một nỗi nhớ đã cũ nhưng chẳng thể mờ phai.
Một mùa vải nữa đã đến, hè này tôi nhất định sẽ trở về quê mình, hít hà hương mùa hè, mùi hương của quê hương, thưởng thức những quả vải chín mọng, đặc sản nức tiếng cho thỏa nỗi nhớ quê.
VUI NGUYỄN