Hương sắc cổ truyền và hiện đại trong vị bánh Trung thu

3 giờ trướcBài gốc

Bánh Trung thu ngày nay phong phú về mẫu mã và hương vị, nhưng vẫn thẫm đẫm hồn cốt ẩm thực dân tộc.

Từ những khuôn bánh đồng hun đúc bàn tay người thợ xưa cho đến những mẫu bánh thạch, bánh lạnh, bánh 3D đầy sáng tạo hôm nay, hành trình của chiếc bánh Trung thu là câu chuyện nối dài giữa truyền thống và đổi mới, giữa ký ức ngọt ngào và gu thưởng thức hiện đại.

Giữ hồn cốt ẩm thực cổ truyền

Ở con phố Đội Cấn giữa lòng Hà Nội, gia đình nghệ nhân Tô Văn Thân đã gìn giữ nghề làm bánh Trung thu truyền thống suốt hơn 7 thập kỷ. Chị Trần Thu Hà, con dâu của nghệ nhân kể lại: “Gia đình tôi gắn bó với nghề làm bánh Trung thu cổ truyền từ năm 1954, thời Pháp thuộc. Những hương vị, công thức của bố mẹ để lại như thế nào thì chúng tôi vẫn giữ nguyên như thế. Chúng tôi chọn nguyên liệu từ tâm, không lấy hàng trôi nổi, vì làm nghề phải giữ chữ tín, giữ hồn của bánh Hà Nội xưa”.

Gia đình nghệ nhân Tô Văn Thân giữ gìn truyền thống làm bánh Trung thu truyền thống trong hơn 70 năm qua ở Hà Nội.

Thương hiệu Vĩnh Thịnh Long, cái tên ghép từ tên của 3 người con trai của nghệ nhân Tô Văn Thân ra đời từ thời kỳ Pháp thuộc. Từng mẻ bánh nướng, bánh dẻo vẫn thơm lừng hương lá chanh, mứt bí, mứt quất, hạt dưa, hạt vừng, những nguyên liệu bình dị nhưng tạo nên hồn cốt riêng biệt. Hương vị ấy là hương vị quê hương, mộc mạc mà sâu lắng. Mỗi gia đình có bí quyết riêng để tạo nên chiếc bánh, và gia đình chị Hà cố gắng truyền lại trọn vẹn cho con cháu. Giữa thời buổi hàng trăm thương hiệu cạnh tranh, gia đình chị Hà không chạy theo xu hướng thị trường.

“Chúng tôi yêu những chiếc bánh cổ truyền thống của cha ông và quyết giữ hương vị của nguyên vẹn. Nghề này vất vả lắm, nhưng cái quý nhất là giữ được bản sắc dân tộc. Tôi mong các con, các cháu sẽ tiếp nối nghề truyền thống, vì đó là nghề mang hồn Việt”, chị nói thêm.

Một mẻ bánh dẻo mang hương vị quê hương mộc mạc của gia đình nghệ nhân Tô Văn Thân.

Chúng tôi yêu những chiếc bánh cổ truyền thống của cha ông và quyết giữ hương vị của nguyên vẹn. Nghề này vất vả lắm, nhưng cái quý nhất là giữ được bản sắc dân tộc. Tôi mong các con, các cháu sẽ tiếp nối nghề truyền thống, vì đó là nghề mang hồn Việt.

Chị Trần Thu Hà - con dâu nghệ nhân Tô Văn Thân

Những chiếc bánh thập cẩm của gia đình chị Hà vẫn được người Hà Nội tìm mua mỗi mùa rằm tháng Tám. Chúng vừa là món ăn, vừa là ký ức, hương xưa gói trong vỏ bánh nâu sậm, trong vị ngọt bùi của nhân sen, hạt bí, thịt mỡ, lạp xưởng, hòa cùng tách trà thơm ngát. Mỗi chiếc bánh là cả một mùa trăng thuở nhỏ ùa về, với ánh đèn ông sao và tiếng trống tùng rinh rộn ràng.

Sáng tạo hiện đại trong hương vị mới

Trong khi những nghệ nhân như gia đình chị Hà giữ nghề bằng ký ức cha ông thì thế hệ hôm nay lại thổi vào chiếc bánh Trung thu hơi thở của thời đại. Ở phố Hàng Đồng, chị Nguyễn Thanh Hằng, cán bộ Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội lại mang đến một hướng đi rất riêng với bánh trung thu thạch 3D. “Tôi làm bánh thạch mấy năm nay rồi. Ngày xưa bánh thạch đơn giản lắm, giờ thì phong phú hơn nhiều. Đến Trung thu, tôi vẽ cá, vẽ hoa, mặt trăng, cỏ cây thiên nhiên. Các cháu trong nhà thích lắm vì bánh vừa đẹp vừa mát”, chị Hằng chia sẻ.

Bánh Trung thu ngày nay không chỉ kế thừa truyền thống mà còn được sáng tạo, ứng dụng công nghệ hiện đại để tạo ra các mẫu mã và vị mới thơm, ngon.

Từ đam mê vẽ và nghề làm thạch gia truyền, chị Hằng sáng tạo nên những chiếc bánh Trung thu bằng thạch trong suốt, lung linh như những bức tranh nghệ thuật. Nguyên liệu được chị chọn kỹ như đường tinh luyện cho vị thanh, nước tinh khiết để bánh trong và mát. Mỗi chiếc bánh mang hương vị khác nhau từ sữa dừa, chanh leo, chè matcha đến sô-cô-la, đáp ứng cả người lớn lẫn trẻ nhỏ.

“Bánh thạch để trong tủ lạnh được 4-5 ngày vì không có chất bảo quản. Trung thu là phải có bánh truyền thống, nhưng bây giờ bánh thạch cũng có thể thay thế bánh nướng, bánh dẻo. Ở cơ quan, mỗi mùa trăng, tôi đều góp bánh thạch vào mâm cỗ, thấy các cháu thích, tôi vui và có thêm động lực sáng tạo”, chị Hằng nói với nụ cười rạng rỡ.

Bánh Trung thu thạch 3D có hình thức phong phú, hòa quyện giữa nghệ thuật và ẩm thực.

Nếu bánh cổ truyền lưu giữ hồn Việt qua mùi vị, thì bánh thạch 3D lại thể hiện sự tinh tế của thời đại, nơi nghệ thuật và ẩm thực hòa quyện. Mỗi lớp thạch trong veo ẩn hiện hình hoa sen, cá chép, trăng tròn như những bức tranh ngọc trong suốt, tượng trưng cho niềm vui đoàn viên và nét đẹp của sự sáng tạo không giới hạn.

Kể chuyện Tết Trung thu bằng văn hóa Việt

Ngoài những xưởng bánh gia đình, tinh thần gìn giữ truyền thống cũng đang được nhiều doanh nghiệp lớn tái hiện theo cách riêng. Năm nay, Tập đoàn Mường Thanh mang đến bộ sưu tập “Nguyệt Vũ Đoàn Viên” - một câu chuyện Trung thu kể bằng nghệ thuật khảm trai và tình yêu văn hóa Việt. Chị Lê Thu Nguyệt, đại diện Tập đoàn khách sạn Mường Thanh chia sẻ: “Sự kết hợp giữa hương vị truyền thống và nét hiện đại nhẹ nhàng tạo nên trải nghiệm ẩm thực tròn đầy. Từ hương sen ngọt thanh gợi nhớ quê nhà đến vị việt quất tươi mới đánh thức vị giác hiện đại. Đó không chỉ đơn thuần là sản phẩm bánh mà là một câu chuyện văn hóa, một tấm thiệp đoàn viên thấm đượm hương vị quê hương, được viết nên bởi bàn tay tài hoa của anh chị em nhân viên của Mường Thanh với lòng yêu mến tự hào những di sản văn hóa”.

Hương vị cổ truyền và hộp bánh khảm trai thể hiện tinh thần tôn vinh văn hóa dân tộc.

Bộ sưu tập “Nguyệt Vũ Đoàn Viên” bao gồm 6 hương vị tinh tuyển: hạt sen-trà xanh, mè đen, đậu xanh-hạt chia, hồng trà, việt quất và thập cẩm. Mỗi vị là một cung bậc cảm xúc: Vị sen gợi nhớ quê hương và mang tinh thần văn hóa ẩm thực phương đông, trong khi vị việt quất từ phương Tây, còn thập cẩm lại là sự hòa hợp giữa hai thế giới. Đặc biệt, vỏ hộp bánh được thiết kế bằng nghệ thuật khảm trai, nghề thủ công truyền thống của người Việt, đòi hỏi sự tỉ mỉ, khéo léo, đồng thời cũng là cách Mường Thanh góp phần gìn giữ bản sắc, thể hiện tinh thần trân trọng di sản dân tộc và sự giao hòa giữa quá khứ cùng hiện tại.

Bộ sưu tập bánh Trung thu "Nguyệt Vũ Đoàn Viên" mang 6 hương vị độc đáo, nhiều ý nghĩa.

Những chiếc bánh Trung thu, có thể thấy sự đổi thay là tất yếu, nhưng giá trị cốt lõi vẫn còn nguyên, đó là tinh thần đoàn viên, lòng yêu nghề và khát vọng gìn giữ văn hóa Việt. Những người thợ già nâng niu từng lớp vỏ bánh nướng, người trẻ sáng tạo ra bánh thạch trong veo hay doanh nghiệp lớn kể chuyện bằng nghệ thuật dân gian, tất cả đều chung một thông điệp rằng đưa hồn Việt đi cùng năm tháng.

Giữa ánh trăng rằm, trong tiếng cười trẻ thơ và hương thơm ngọt ngào, chiếc bánh Trung thu hôm nay là món quà, là cầu nối giữa các thế hệ giữa quá khứ và hiện tại, giữa cổ điển và hiện đại. Dù hình dáng có thay đổi, nhân bánh có khác, tinh thần của ngày Tết trăng tròn vẫn trọn vẹn, một mùa đoàn viên, một hương vị quê nhà không bao giờ phai.