Hướng tới giao thông xanh: Cấp thiết kiểm định khí thải xe máy

5 giờ trướcBài gốc

Dự kiến kiểm định khí thải xe máy từ ngày 1/7/2027

Hiện cả nước có khoảng 70 triệu mô tô và xe máy đang lưu hành và con số này ở 2 thành phố lớn là Hà Nội và TPHCM là hơn 14 triệu xe máy. Đây không chỉ là con số phản ánh phương tiện phục vụ đời sống người dân, mà còn là thách thức lớn về môi trường nếu không được quản lý chặt chẽ và đúng hướng. Trước thực trạng này, Chính phủ đã chỉ đạo cơ quan chức năng xây dựng lộ trình kiểm soát khí thải đối với xe máy.

Hiện cả nước có khoảng 70 triệu mô tô và xe máy đang lưu hành. Ảnh: Hạ Lan

Mới đây, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã công bố dự thảo về lộ trình áp dụng quy chuẩn khí thải đối với xe mô tô, xe gắn máy lưu hành tại Việt Nam. Theo nội dung dự thảo, từ ngày 1/1/2027, quy chuẩn khí thải sẽ được thí điểm tại hai đô thị lớn là Hà Nội và TPHCM, những nơi đang đối mặt với tình trạng ô nhiễm không khí nghiêm trọng. Từ ngày 1/1/2028, quy định sẽ được mở rộng ra các thành phố trực thuộc Trung ương như Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ và Huế. Đến năm 2030, việc kiểm định khí thải xe máy sẽ được triển khai trên phạm vi toàn quốc.

Ông Nguyễn Tô An - Phó Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam (Bộ Xây dựng) cho biết, đây là văn bản pháp lý đầu tiên tại Việt Nam quy định cụ thể ngưỡng giới hạn phát thải dành riêng cho các phương tiện hai bánh đã và đang sử dụng nhằm kiểm soát ô nhiễm từ giao thông. Dự thảo quy định giới hạn phát thải cho hai thông số chính là Cacbon Monoxit (CO) và Hydrocacbon (HC), được phân loại theo loại động cơ và niên hạn sử dụng phương tiện. Trong khi các mức khí thải được chia từ mức 1 đến mức 4, thể hiện mức độ kiểm soát tăng dần. Quy chuẩn này sẽ là cơ sở pháp lý để triển khai kiểm định khí thải định kỳ, từ đó từng bước loại bỏ các phương tiện sử dụng công nghệ lạc hậu, phát thải cao ra khỏi hệ thống giao thông đô thị.

TS Hoàng Dương Tùng - Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam nhận định, việc Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang lấy ý kiến người dân cho dự thảo về lộ trình áp dụng quy chuẩn khí thải quốc gia là bước đi tích cực, góp phần ngăn chặn các phương tiện cũ, phát thải cao tiếp tục lưu hành. Và chỉ khi áp dụng quy chuẩn khí thải bắt buộc, bằng kiểm định thì mới có thể thúc đẩy việc loại bỏ phương tiện không đạt chuẩn, khuyến khích người dân hướng tới giao thông xanh, chuyển sang sử dụng phương tiện sạch như xe điện. Vẫn theo Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam, kiểm định khí thải xe máy cần có lộ trình phù hợp theo điều kiện từng địa phương. Những thành phố lớn, ô nhiễm nặng nên đi đầu triển khai, còn các vùng núi, trung du, nơi mật độ phương tiện còn thấp, có thể áp dụng sau. Việc kiểm định khí khi thải xe máy để hướng người dân tới giao thông xanh cần sự kiên trì như cách Hà Nội từng mất 5 năm để loại bỏ hoàn toàn bếp than tổ ong, một nguồn phát thải lớn trong quá khứ.

Tư nhân hóa

Theo ông Trần Hoàng Phong - chuyên gia Cục Đăng kiểm Việt Nam, với ô tô, hệ thống kiểm định đã hoạt động ổn định, khi thực hiện không liên quan gì đến năng lực của cơ sở đăng kiểm. Còn xe máy thì phải xây dựng mới hệ thống kiểm định. Hiện Hà Nội có 5,6 triệu xe đã đăng ký, TPHCM sau khi sáp nhập khoảng 8,6 triệu. Với số xe lớn và thực trạng như vậy, để kiểm định khí thải xe máy đồng loạt vào một thời điểm thì nguy cơ tắc nghẽn là rất lớn.

Trong khi đó, theo ông Nguyễn Tô An, đối với kiểm định khí thải mô tô, xe máy, thì hiện trên cả nước hiện chưa có cơ sở kiểm định nào. Với lượng lớn xe máy như ở Việt Nam ta hiện nay, tính sơ bộ sẽ cần 5.000 cơ sở kiểm định khí đủ điều kiện kiểm định khoảng 70 triệu mô tô và xe máy. Vẫn theo ông An, vừa qua Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã giãn thời gian thực hiện kiểm định khí thải xe máy đang lưu hành tại Hà Nội và TPHCM thêm 18 tháng.

Một điều ông An lo ngại là người dân có mô tô, xe máy vẫn cứ chờ đến khi quy định chính thức áp dụng thì sẽ đồng loạt đem xe đi kiểm định, từ đó gây ra tình trạng quá tải. Do vậy cơ quan chức năng có thể áp dụng kinh nghiệm của các nước là miễn phí kiểm định trong thời gian chưa xử phạt. Bên cạnh đó, khi kiểm định chắc chắn sẽ có nhiều xe không đạt chất lượng, không thể lưu thông, buộc người dân phải chuyển đổi. Do đó nhà nước cần có các chính sách để hỗ trợ người dân chuyển đổi phương tiện.

Còn theo giới chuyên gia kinh tế, để tư nhân tham gia việc này sẽ giải tỏa áp lực công tác kiểm định. Đồng thời tránh tình trạng độc quyền phát sinh tiêu cực. Mô hình này đã được nhiều nước trên thế giới áp dụng thành công.

Nam Anh

Nguồn Đại Đoàn Kết : https://daidoanket.vn/huong-toi-giao-thong-xanh-cap-thiet-kiem-dinh-khi-thai-xe-may-10308275.html