Dồi hoa bí là món ăn được chế biến từ hoa bí đỏ đực, một nguyên liệu thân thuộc ở vùng nông thôn Bắc Bộ và Trung Bộ. Vào mùa hè, những giàn bí rực rỡ sắc vàng không chỉ làm đẹp khu vườn mà còn mang lại nguyên liệu cho những món ăn thanh mát, trong đó có món dồi hoa bí. Người dân quê khéo léo chọn những bông hoa còn tươi, vừa hé nở, cánh hoa mềm mại nhưng vẫn đủ độ chắc để giữ nhân. Hoa bí đực thường ít được sử dụng hơn hoa cái, nên việc tận dụng chúng làm món ăn không chỉ ngon mà còn mang tính tiết kiệm, thể hiện nét thông minh, sáng tạo trong văn hóa ẩm thực dân gian.
Nhân dồi được chế biến từ thịt lợn xay nhuyễn trộn cùng miến, mộc nhĩ, hành tím băm nhỏ và một chút tiêu, nước mắm để tạo độ đậm đà. Có nơi còn cho thêm trứng hoặc tôm giã nhuyễn để tăng độ ngọt tự nhiên. Khi chuẩn bị xong phần nhân, người làm phải thật khéo léo mở nhẹ cánh hoa, nhồi nhân vào trong, rồi khéo léo xoắn nhẹ phần đuôi hoa lại để giữ kín phần dồi. Công đoạn này đòi hỏi sự tỉ mỉ và kiên nhẫn, bởi chỉ cần mạnh tay hoặc sơ ý, cánh hoa sẽ rách, làm mất đi vẻ đẹp tự nhiên của món ăn.
Dồi hoa bí với màu sắc bắt mắt, hương vị hấp dẫn.
Sau khi hoàn tất phần dồi, hoa bí có thể được hấp cách thủy để giữ nguyên độ ngọt thanh, hoặc chiên giòn để tạo lớp vỏ vàng ruộm, thơm phức. Mỗi cách chế biến lại mang đến một trải nghiệm vị giác khác nhau. Nếu hấp giữ được sự nhẹ nhàng, tinh tế của hoa, thì chiên lại tạo nên sự hấp dẫn nhờ lớp ngoài giòn rụm ôm lấy phần nhân mềm mại bên trong. Món ăn có thể dùng kèm với nước mắm chua ngọt, tương ớt hoặc đơn giản là chấm muối tiêu chanh, tất cả đều góp phần làm nổi bật vị ngon vốn có.
Cắn nhẹ một miếng dồi hoa bí, thực khách sẽ cảm nhận được sự kết hợp hài hòa giữa vị ngọt tự nhiên của hoa, vị béo thơm của thịt, và hương thơm thoang thoảng của mộc nhĩ, hành phi. Không quá nồng, không cầu kỳ, món ăn mang lại cảm giác gần gũi, bình yên. Chính sự dung dị ấy làm nên nét duyên ngầm cho món dồi hoa bí, khiến ai từng thưởng thức một lần đều khó lòng quên được.
Không phổ biến trong thực đơn của các nhà hàng sang trọng, dồi hoa bí thường xuất hiện trong những bữa cơm gia đình, vào mùa hoa nở rộ. Thế nhưng, chính trong không gian ấy, nơi có tiếng cười nói ấm áp, mùi cơm chín thoang thoảng, món ăn này mới thật sự tỏa sáng. Nó không chỉ là món ngon, mà còn là ký ức, là tình cảm gia đình, là một phần không thể thiếu trong hồn quê.
Ngày nay, cùng với sự phát triển của ẩm thực hiện đại, món dồi hoa bí cũng được biến tấu với nhiều phiên bản mới lạ như nhân hải sản, phô mai, nấm tươi... Tuy nhiên, dẫu có thay đổi thế nào, thì giá trị cốt lõi của món ăn vẫn là sự giản dị, thanh đạm và chan chứa tình thương, những điều khiến món dồi hoa bí mãi là biểu tượng đẹp của ẩm thực quê hương.
Đức Duy