IB tăng nhiệt, loạt 'tay chơi' mới nhập cuộc

5 giờ trướcBài gốc

Đường đua thêm nóng

Giữa tháng 10/2025, Công ty Chứng khoán LPBank (LPBankS) đã hoàn tất đợt chào bán cổ phiếu cho cổ đông, thu về 8.780 tỷ đồng, nâng vốn điều lệ từ 3.888 tỷ đồng lên 12.668 tỷ đồng. Đây là bước nhảy vọt đáng kể, tiếp nối chuỗi mở rộng quy mô liên tục của công ty chứng khoán này. Tuy nhiên, khác với các đợt tăng vốn trước, phương án sử dụng vốn của LPBankS ưu tiên vị trí đầu tiên cho các hoạt động bảo lãnh phát hành trái phiếu doanh nghiệp, cổ phiếu, nếu điều kiện thị trường thuận lợi và phù hợp với kế hoạch kinh doanh của công ty.

Động thái của LPBankS diễn ra trong bối cảnh hoạt động ngân hàng đầu tư (Investment Banking - IB) của các tổ chức tài chính đang tăng nhiệt. Cú hích thanh khoản trên thị trường thứ cấp đang giúp thị trường sơ cấp sôi động trở lại với loạt thương vụ chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) cùng hoạt động phát hành của nhiều tổ chức. Trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp, giá trị phát hành mới trong 9 tháng đầu năm cũng ghi nhận mức tăng 35%, theo thống kê của VIS Ratings.

Nguồn: Báo cáo tài chính các công ty chứng khoán. Đồ họa: Phương Anh

Cùng với đà phục hồi của thị trường sơ cấp, mảng IB đang được coi là "miếng bánh" giàu tiềm năng sau nhiều năm trầm lắng. Đáng chú ý, các "tân binh" có sự hậu thuẫn của ngân hàng cũng bắt đầu tăng tốc, góp phần làm mới đường đua vốn này.

IB là mảng kinh doanh mà OCBS nhắm đến từ đầu năm, như một động lực tăng trưởng chính yếu trong bước chuyển mình sau khi "đổi chủ". Năm 2025, OCBS đặt mục tiêu doanh thu tăng gấp 3 lần so với năm 2024, lên mức 194 tỷ đồng, trong đó doanh thu IB chiếm gần 30%.

Kết quả quý III/2025 cho thấy, doanh thu tư vấn của OCBS đạt hơn 21 tỷ đồng, từ đó giúp tổng doanh thu bảo lãnh phát hành, đại lý phát hành chứng khoán và doanh thu hoạt động tư vấn trong 9 tháng đạt hơn 25 tỷ đồng, gấp 12 lần cùng kỳ năm 2024 và tiến gần hơn mục tiêu.

VPBankS - một công ty chứng khoán khác nằm trong hệ sinh thái ngân hàng, cũng ghi nhận nguồn thu lớn từ mảng này trong năm nay. Cụ thể, doanh thu từ bảo lãnh phát hành, đại lý phát hành và tư vấn 9 tháng năm 2025 của VPBankS đạt gần 950 tỷ đồng, trong khi cùng kỳ năm trước đạt chưa đến 12 tỷ đồng. Theo ông Vũ Hữu Điền, Tổng Giám đốc VPBankS, công ty đã đạt hơn 10% thị phần tư vấn phát hành trái phiếu doanh nghiệp phi ngân hàng, đồng thời tham gia nhiều thương vụ phát hành cổ phần quy mô lớn. Vốn lớn và tệp khách hàng của ngân hàng mẹ là lợi thế giúp VPBankS tham gia các khâu trong vòng đời của trái phiếu.

"Miếng bánh lớn" không dễ chia phần

Theo thống kê, trong 9 tháng năm 2025, có khoảng 60 công ty chứng khoán ghi nhận doanh thu từ hoạt động bảo lãnh phát hành, đại lý phát hành và tư vấn. Tuy nhiên, riêng nhóm 10 công ty dẫn đầu đã chiếm tới 91,3% doanh thu toàn ngành, cho thấy mức độ tập trung cao.

Tổng doanh thu mảng IB toàn thị trường trong 9 tháng qua đạt hơn 3.550 tỷ đồng, tăng 23% so với cùng kỳ năm 2024. Dù mức tăng này chậm hơn so với đà tăng của tổng doanh thu hoạt động, nhưng vẫn phản ánh sự phục hồi rõ rệt sau nhiều năm trầm lắng.

Sự nhập cuộc của nhóm công ty chứng khoán được hậu thuẫn bởi ngân hàng đang góp phần làm thị trường sôi động hơn. Tuy nhiên, không riêng với các “tân binh”, mảng IB được nhiều công ty chứng khoán lớn định vị như một hướng phát triển dài hạn.

Đơn cử, với Công ty Chứng khoán SHS, các khoản doanh thu liên quan đến hoạt động IB của doanh nghiệp này đạt hơn 46 tỷ đồng trong 9 tháng, tăng mạnh so với cùng kỳ năm 2024. Theo chia sẻ của ông Nguyễn Chí Thành - Tổng Giám đốc SHS trong cuộc họp cổ đông giữa năm, công ty đã ký được một số hợp đồng tư vấn thoái vốn cho các tập đoàn lớn.

“Bên cạnh việc mang lại nguồn thu, SHS đánh giá, đây là cơ hội tiếp cận, cung cấp dịch vụ và sản phẩm chất lượng cho khách hàng. Thông qua các thương vụ như vậy, mối quan hệ giữa SHS và doanh nghiệp gắn bó hơn và mang lại nhiều giá trị gia tăng” - ông Thành nhấn mạnh.

Khác với nghiệp vụ môi giới hay cho vay ký quỹ (mang lại nguồn thu ổn định nhờ khách hàng cá nhân), đặc thù của mảng IB là phụ thuộc vào các thương vụ. Do đó, kết quả kinh doanh thường biến động mạnh theo chu kỳ thị trường và thời điểm triển khai thương vụ. Đơn cử, Công ty Chứng khoán HDBS từng đứng đầu bảng năm 2024 với doanh thu mảng IB đạt hơn 1.150 tỷ đồng, nhưng doanh thu 9 tháng năm nay chỉ đạt khoảng 300 tỷ đồng.

Cơ hội lớn nhưng cũng đi cùng nhiều thách thức khi tham gia mảng IB. Công ty Chứng khoán Everest (EVS) là ví dụ điển hình khi khoản phải thu liên quan đến trái phiếu CLACH2124001 và CLACH2125002 do Công ty TNHH Đầu tư Cam Lâm phát hành bị mắc kẹt và đang trở thành “gánh nặng” giảm hiệu quả sử dụng vốn nhiều quý vừa qua. EVS là đại lý tư vấn phát hành trái phiếu, đại lý phân phối trái phiếu, đại lý thanh toán, đại lý đăng ký lưu ký trái phiếu, đơn vị quản lý tài sản đảm bảo lô trái phiếu doanh nghiệp trên.

Hiện EVS ghi nhận khoản phải thu gần 738 tỷ đồng do bán 2 trái phiếu trên, nhưng chưa thu được tiền về. Chỉ riêng khoản này đã chiếm tới gần 32% tổng tài sản của EVS tại thời điểm cuối quý III/2025. Phần tài sản này hiện không tạo dòng tiền, ảnh hưởng tới khả năng sinh lời và mức độ an toàn vốn của công ty. Vụ việc cũng cho thấy rủi ro tiềm ẩn, nếu công ty chứng khoán vừa tư vấn, vừa đầu tư, vừa nắm vai trò đại lý phát hành trong cùng một thương vụ.

Dù cơ hội mở rộng, nghiệp vụ ngân hàng đầu tư đòi hỏi năng lực vốn, uy tín thương hiệu và khả năng kiểm soát rủi ro ở mức cao. Với các công ty chứng khoán là công ty con của các ngân hàng, thách thức còn nằm ở hệ số an toàn vốn (CAR) hợp nhất. Một số trường hợp như thực hiện bảo lãnh phát hành có cam kết chắc chắn sẽ làm tăng tài sản có rủi ro (RWA), ảnh hưởng tới tỷ lệ CAR của ngân hàng mẹ.

Để chiếm lĩnh vị thế và gia tăng tỷ lệ sở hữu "miếng bánh" lớn này, không chỉ cần vốn và cơ hội, mà còn đòi hỏi bản lĩnh quản trị rủi ro. Đây cũng yếu tố quyết định sự bền vững của mỗi “tay chơi” trên đường đua mới.

Tùng Linh

Nguồn Thời báo Tài chính : https://thoibaotaichinhvietnam.vn/ib-tang-nhiet-loat-tay-choi-moi-nhap-cuoc-185511.html