Indonesia phê duyệt thương vụ hơn 9 tỷ USD để mua ít nhất 42 tiêm kích J-10C do Trung Quốc sản xuất, đánh dấu lần đầu đặt hàng máy bay chiến đấu từ một nhà cung cấp ngoài phương Tây. Bộ trưởng Quốc phòng Indonesia Sjafrie Sjamsoeddin cho biết các máy bay sẽ sớm được triển khai tại Jakarta. Đây là một phần trong chương trình hiện đại hóa quân đội do Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto khởi xướng, theo hãng thông tấn Antara.
Bối cảnh và động lực hiện đại hóa
Kế hoạch mua J-10C được phía Indonesia hé lộ từ tháng trước khi Chuẩn tướng Frega Wenas cho biết Không quân Indonesia đang đánh giá tính năng, nhằm bảo đảm việc mua sắm hỗ trợ tăng cường năng lực phòng không cho Jakarta. Quyết định này nằm trong lộ trình đa dạng hóa nguồn cung, sau khi Indonesia nhiều năm vận hành hỗn hợp máy bay Mỹ, Nga, Anh và đang đối mặt yêu cầu thay thế các khung thân đã cũ.
J-10C: cấu hình và công nghệ chính
J-10C là máy bay chiến đấu đa năng, một động cơ, do Tập đoàn Chengdu phát triển. Chương trình J-10 bắt đầu từ thập niên 1980, còn biến thể J-10C ra mắt công chúng năm 2017 với nhiều cải tiến, nhấn mạnh vào tính cơ động và cảm biến hiện đại.
Radar AESA và tên lửa PL-15
Điểm nổi bật của J-10C là radar mảng pha quét điện tử chủ động (AESA), cho phép phát hiện, bám bắt đồng thời nhiều mục tiêu ở tầm xa và có khả năng chống nhiễu tốt. Kết hợp với tên lửa không đối không tầm xa PL-15, J-10C được đánh giá có ưu thế trong tác chiến ngoài tầm nhìn. Theo nguồn tin, Pakistan hiện là quốc gia duy nhất ngoài Trung Quốc đang vận hành J-10C.
Tác chiến và triển khai: ý nghĩa đối với Indonesia
Việc tích hợp radar AESA và tên lửa tầm xa giúp J-10C phục vụ tốt các nhiệm vụ kiểm soát không phận và phòng không khu vực, nhất là trong môi trường tác chiến điện tử phức tạp. Khả năng bám bắt đa mục tiêu phù hợp với yêu cầu trực chiến, cảnh giới và phản ứng nhanh trên không. Thông tin “sớm triển khai tại Jakarta” cho thấy trọng tâm ban đầu sẽ là củng cố năng lực phòng không ở khu vực trọng yếu.
So sánh và định vị trong nhóm tiêm kích 4.5
J-10C được thiết kế để cạnh tranh với các mẫu phương Tây như F-16 Fighting Falcon và Dassault Rafale. David Jordan (King's College London) nhận định J-10C gần như tương đương F-16 đời mới, nhưng hệ thống tên lửa tầm xa mang lại lợi thế đáng kể trong một số tình huống nhất định. Theo chuyên gia Zhang Junshe, J-10C là lựa chọn tiết kiệm chi phí, có radar mạnh và tên lửa không đối không hiệu quả; ông cho rằng mẫu máy bay này phù hợp với nhu cầu của Indonesia.
Đa dạng hóa nguồn cung: các hợp đồng liên quan
Trong hai năm qua, Indonesia tăng tốc đa dạng hóa trang bị:
Khía cạnh vận hành: lợi ích và thách thức
Đa dạng hóa giúp Indonesia không “đặt tất cả trứng vào một giỏ”, tạo thế cân bằng giữa các nhà cung cấp lớn và giảm rủi ro phụ thuộc, như nhận định của chuyên gia Zhang Junshe. Tuy nhiên, đội hình hỗn hợp (J-10C, Rafale, các nền tảng từ Mỹ, Nga, Anh) đòi hỏi nỗ lực lớn về hậu cần, huấn luyện, chuẩn hóa quy trình bảo dưỡng và tích hợp hệ thống chỉ huy - kiểm soát. Việc hoạch định vòng đời khai thác khác nhau giữa các nền tảng cũng là thách thức cần tính tới.
Góc nhìn chuyên gia và tác động khu vực
Chuyên gia Beni Sukadis (Viện Nghiên cứu Quốc phòng và Chiến lược Indonesia) cho rằng quy mô mua sắm từ Bắc Kinh có thể được hiểu là sự dịch chuyển trong định hướng an ninh, trong bối cảnh Trung Quốc tăng ảnh hưởng quân sự và ngoại giao tại Đông Nam Á. Ở chiều kỹ thuật - tác chiến, việc bổ sung J-10C với radar AESA và tên lửa tầm xa góp phần nâng ngưỡng răn đe trên không và mở rộng phương án tác chiến ngoài tầm nhìn của Không quân Indonesia.
Triển vọng
Các bước tiếp theo được nêu gồm hoàn tất thủ tục mua sắm, tiếp nhận và triển khai sớm tại Jakarta. Khi đi vào biên chế, J-10C dự kiến bổ sung năng lực kiểm soát không phận, phối hợp cùng Rafale và những nền tảng hiện có, phục vụ mục tiêu hiện đại hóa lực lượng theo lộ trình đã phê duyệt.
CTVX