Iran giảm hỗ trợ vũ khí cho Nga vì đã chuyển giao công nghệ

3 giờ trướcBài gốc

Lý do giảm hỗ trợ

Theo người phát ngôn Andrii Yusov, so với những năm trước, khối lượng viện trợ từ Tehran đã giảm rõ rệt. Nguyên nhân chính là do tình hình căng thẳng ở Trung Đông, xung đột khu vực leo thang và bất ổn nội bộ tại Iran buộc nước này phải cân nhắc lại các cam kết đối ngoại.

Quan chức tình báo quốc phòng Ukraine nhấn mạnh rằng ở giai đoạn đầu cuộc chiến, Iran cung cấp cho Nga nhiều máy bay không người lái Shahed, do Iran sản xuất. Nhưng đến nay, quá trình sản xuất đã được chuyển giao và nội địa hóa tại Nga, khiến vai trò cung cấp trực tiếp của Iran giảm đi.

Máy bay không người lái cảm tử Shahed do Iran sản xuất, loại vũ khí thường được lực lượng Nga sử dụng trong các cuộc không kích nhằm vào Ukraine - Ảnh: Bộ Chỉ huy Tác chiến miền Nam Ukraine

Dù vậy, ông Yusov cho biết Nga vẫn tiếp tục nhận được một số loại vũ khí khác từ đồng minh Trung Đông. Tuy nhiên, áp lực từ các biến động chính trị quốc tế và các vấn đề trong nước đang buộc Iran tập trung nhiều hơn vào chính mình.

Trong khi đó, những lo ngại về chương trình tên lửa của Iran tiếp tục gia tăng. Gần đây, Defense Express đưa tin Iran có thể sở hữu tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM) với tầm bắn đủ để vươn tới Mỹ, một nguy cơ khiến cộng đồng quốc tế đặc biệt quan ngại.

Việc Iran giảm hỗ trợ Nga cho thấy tác động từ những biến động địa chính trị, đồng thời mở ra câu hỏi về khả năng duy trì quan hệ quân sự chặt chẽ giữa hai quốc gia này trong tương lai.

Iran đã hỗ trợ vũ khí gì cho Nga?

Truyền thông phương Tây cho biết Iran đã trở thành một trong những đồng minh quan trọng của Nga, đặc biệt từ khi cuộc chiến Ukraine bùng phát vào tháng 2.2022. Sự hỗ trợ của Iran trải rộng trên nhiều lĩnh vực, từ quân sự, kỹ thuật đến ngoại giao và kinh tế, giúp Nga đối phó với áp lực từ các lệnh trừng phạt quốc tế.

Iran đã cung cấp hàng nghìn máy bay không người lái (UAV) cho Nga, bao gồm các dòng Shahed-136 và Shahed-131, được sử dụng rộng rãi để tấn công cơ sở hạ tầng tại Ukraine. Các drone này có chi phí thấp, dễ sản xuất và hiệu quả trong việc gây áp lực chiến thuật. Ngoài ra, Iran đã chuyển giao khoảng tên lửa đạn đạo tầm ngắn, chủ yếu là dòng Fateh-110 (bao gồm biến thể Zolfaghar), với tầm bắn từ 300 - 700km, tăng cường khả năng tấn công tầm xa của Nga. Iran cũng được cho cung cấp các loại đạn pháo, rocket chống tăng, và bom lượn dẫn đường bằng laser, giúp Nga bù đắp thiếu hụt nguồn cung do cấm vận.

Theo Reuters, Iran đã chuyển giao cho Nga 400 tên lửa đạn đạo đất tầm ngắn: Ảnh: Reuters

Không chỉ cung cấp vũ khí, Iran còn chuyển giao công nghệ sản xuất UAV. Nga đã xây dựng một nhà máy sản xuất drone tại Yelabuga, Tatarstan, dựa trên thiết kế Shahed của Iran, với kế hoạch sản xuất hàng nghìn chiếc mỗi năm. Các chuyên gia từ Lực lượng bệ binh cách mạng hồi giáo (IRGC) của Iran đã huấn luyện quân đội Nga về cách vận hành và bảo trì drone tại các địa điểm như Crimea và Syria.

Về ngoại giao, Iran kiên định ủng hộ Nga trên trường quốc tế. Tại Liên Hợp Quốc, Iran liên tục bỏ phiếu chống lại các nghị quyết lên án hành động của Nga ở Ukraine, củng cố lập trường chung chống lại các cường quốc phương Tây. Quan hệ đối tác chiến lược này được củng cố qua các cuộc gặp cấp cao giữa lãnh đạo hai nước, bao gồm Tổng thống Iran Ebrahim Raisi (trước khi qua đời) và Tổng thống Nga Vladimir Putin.

Cả Nga và Iran đều chịu các lệnh trừng phạt từ phương Tây, dẫn đến việc hai nước chia sẻ kinh nghiệm né tránh cấm vận. Họ phát triển các kênh thanh toán thay thế, sử dụng đồng nội tệ và hệ thống tài chính độc lập để giảm phụ thuộc vào SWIFT. Iran và Nga cũng ký hiệp định thương mại tự do với Liên minh Kinh tế Á-Âu (do Nga dẫn đầu) vào năm 2023, thúc đẩy trao đổi thương mại song phương. Iran cung cấp các sản phẩm nông nghiệp và công nghiệp nhẹ, trong khi Nga hỗ trợ Iran về năng lượng hạt nhân và cơ sở hạ tầng.

Ngoài Ukraine, Iran và Nga tăng cường tập trận chung, bao gồm các cuộc diễn tập hải quân ở biển Caspi vào tháng 7. Iran cũng được cho là đã học hỏi kinh nghiệm từ Nga để nâng cấp lực lượng không quân và phòng không của mình.

Bí mật công nghệ UAV Iran

Bí mật công nghệ của máy bay không người lái (UAV) cảm tử của Iran, đặc biệt là các dòng như Shahed-136 và Shahed-131, nằm ở sự kết hợp giữa thiết kế đơn giản, chi phí thấp và khả năng tác chiến hiệu quả.

Bệ phóng máy bay không người lái Shahed-136 của Iran - Ảnh: Defense Express

UAV cảm tử của Iran, như Shahed-136, được thiết kế với cấu trúc tối giản, sử dụng vật liệu rẻ tiền và động cơ cánh quạt (thường là động cơ hai thì hoặc bốn thì, tương tự động cơ xe máy). Điều này giúp giảm chi phí sản xuất xuống chỉ khoảng 20.000 - 50.000 USD mỗi chiếc, so với hàng triệu USD của các drone hiện đại phương Tây. Thiết kế cánh tam giác (delta wing) của Shahed-136 tối ưu hóa khí động học, cho phép mang đầu đạn nặng khoảng 50kg với tầm hoạt động 1.500 - 2.000km.

Dù chi phí thấp, UAV cảm tử của Iran được trang bị hệ thống dẫn đường kết hợp quán tính (INS) và GPS, cho phép tấn công chính xác mục tiêu ở khoảng cách xa. Một số phiên bản nâng cấp, như Shahed-238, tích hợp hệ thống dẫn đường hồng ngoại và quang học, giúp tấn công các mục tiêu có độ tương phản nhiệt (như xe tăng hoặc cơ sở quân sự). Công nghệ này được phát triển dựa trên nghiên cứu đảo ngược (reverse-engineering) từ các UAV Mỹ và Israel mà bị Iran giữ, như RQ-170 Sentinel (2011) và ScanEagle.

UAV cảm tử của Iran thường bay ở độ cao thấp để tránh radar, kết hợp với vật liệu composite hấp thụ sóng radar, giúp tăng khả năng tàng hình. Iran sử dụng UAV cảm tử theo chiến thuật “bầy đàn” (swarm), phóng đồng loạt nhiều drone để áp đảo hệ thống phòng không.

Hoàng Vũ

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/iran-giam-ho-tro-vu-khi-cho-nga-vi-da-chuyen-giao-cong-nghe-237227.html