Iran sẽ đáp trả thế nào nếu Mỹ can thiệp quân sự?

5 giờ trướcBài gốc

Giới phân tích bắt đầu bàn về những kịch bản có thể xảy ra trong trường hợp Mỹ tham chiến chống lại Iran. Ảnh: Getty.

Mỹ đã điều động thêm lực lượng tới Trung Đông trong bối cảnh căng thẳng giữa Iran và Israel không ngừng leo thang, làm dấy lên lo ngại rằng Tehran có thể sẽ đáp trả Washington.

Chuyên gia Khosro Sayeh Isfahani, nhà phân tích cao cấp tại Liên minh Quốc gia vì Dân chủ ở Iran, cho rằng nếu Mỹ trực tiếp can dự vào cuộc xung đột, chính quyền Tehran có thể sẽ kích hoạt mạng lưới dân quân nằm trong lực lượng mà Iran gọi là “Trục Kháng chiến”. Bên cạnh đó, Iran cũng có thể sử dụng đến các đơn vị nằm vùng được triển khai từ trước tại nhiều khu vực trên thế giới, sẵn sàng hành động khi có lệnh.

Tờ Navy Times dẫn lời một quan chức quốc phòng Mỹ cho biết nhóm tác chiến tàu sân bay USS Nimitz hiện đang được điều chuyển từ Biển Đông sang Trung Đông. Mặc dù kế hoạch điều động này đã được lên lịch từ trước, nhưng tình hình căng thẳng gia tăng gần đây đã khiến Washington đẩy nhanh tiến độ triển khai.

Ông Hamidreza Azizi, nghiên cứu viên tại Viện Quan hệ Quốc tế và An ninh Đức (SWP), nhận định rằng các nhà lãnh đạo Iran đang ngày càng nghiêm túc cân nhắc khả năng Mỹ có thể can thiệp trực tiếp vào cuộc chiến. Nếu điều đó trở thành hiện thực, theo ông Azizi, Iran sẽ không còn tuân thủ bất kỳ giới hạn nào trong hành động quân sự.

Trong khi đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố ông muốn tìm kiếm một giải pháp nhằm chấm dứt cuộc xung đột giữa Iran và Israel. Tuy nhiên, theo ông Azizi, các tuyên bố của ông Trump lại bị phía Iran nhìn nhận như một động thái mang tính đánh lạc hướng, khiến họ càng thêm nghi ngờ rằng Mỹ sẽ can thiệp quân sự trong tương lai gần.

Trước viễn cảnh này, một số chuyên gia đã đưa ra ba kịch bản mà Iran có thể lựa chọn nếu Mỹ chính thức bước vào cuộc chiến.

Khói bốc lên sau một cuộc tấn công của Israel vào một tòa nhà được sử dụng bởi Mạng lưới tin tức Cộng hòa Hồi giáo Iran, một phần của đài truyền hình nhà nước Iran ngày 16/6. Ảnh: Getty.

Tấn công vào các mục tiêu Mỹ

Israel tuyên bố hiện họ đang kiểm soát hoàn toàn không phận Iran và đã phá hủy hơn 120 bệ phóng tên lửa đất đối đất ở khu vực trung tâm nước này. Con số này tương đương với khoảng 1/3 tổng số bệ phóng cùng loại mà Iran đang sở hữu.

Theo ông Azizi, sự vượt trội của Israel trong không gian tác chiến, cùng với các cuộc không kích nhắm thẳng vào kho tên lửa của Iran, đã khiến Tehran chưa thể đáp trả với quy mô và sức mạnh như họ mong muốn. Tuy nhiên, giới lãnh đạo Iran vẫn đang thận trọng giữ lại một phần đáng kể kho tên lửa để đề phòng trường hợp Mỹ can thiệp trực tiếp. Việc bảo toàn lực lượng này được xem là bước chuẩn bị cho một cuộc chiến có thể lan rộng trên toàn khu vực.

Hiện tại, Mỹ đang duy trì sự hiện diện quân sự tại ít nhất 19 địa điểm trên khắp Trung Đông. Trong số đó, có 8 căn cứ thường trực được đặt tại các quốc gia như Bahrain, Ai Cập, Iraq, Jordan, Kuwait, Qatar, Arab Saudi và Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE). Theo ước tính, số binh sĩ Mỹ hiện diện trong khu vực dao động từ 40.000 đến 50.000 người.

Cho đến nay, Iran dường như vẫn chủ động kiềm chế và chưa thực hiện các cuộc tấn công trực tiếp nhằm vào lực lượng hay căn cứ của Mỹ. Một vài vụ tấn công bằng máy bay không người lái nhằm vào các căn cứ tại Iraq chủ yếu mang tính chất cảnh báo và phô trương sức mạnh, hơn là hành động khơi mào cho một cuộc đối đầu quân sự toàn diện.

Tuy nhiên, trong trường hợp Mỹ chính thức bước vào cuộc chiến, mọi tính toán có thể sẽ thay đổi. Khi đó, hành động của Washington sẽ không chỉ bị Iran xem là mối đe dọa đối với chính quyền hiện tại, mà còn là mối đe dọa trực tiếp tới sự tồn vong của quốc gia này. Chính vì vậy, Tehran có thể sẽ phản ứng bằng nhiều biện pháp trả đũa mạnh mẽ.

Ông Azizi cho rằng trong kịch bản Mỹ trực tiếp can thiệp, Iran có thể phát động một loạt hành động trả đũa – từ các cuộc tấn công nhắm vào căn cứ của Mỹ trong khu vực, cho đến những nỗ lực làm gián đoạn hoạt động khai thác và vận chuyển dầu mỏ.

Những hành động này có thể bao gồm việc gây rối hoặc phong tỏa eo biển Hormuz. Đây là tuyến hàng hải chiến lược nối Vịnh Ba Tư với Ấn Độ Dương, đồng thời kết nối với tuyến vận tải biển huyết mạch qua kênh đào Suez tới Địa Trung Hải và châu Âu.

Ngoài những biện pháp trên, Iran cũng có thể tiến hành nhiều hình thức gây rối khác. Theo ông Azizi, nếu rơi vào tình thế đó, chính quyền Tehran sẽ coi đây là một cuộc chiến sống còn, nơi mà họ không còn bất kỳ lựa chọn rút lui nào.

Eo biển Hormuz và Bab El-Mandeb. Ảnh: Getty.

Phong tỏa eo biển Hormuz

Trong một tuyên bố được truyền thông nhà nước Iran đăng tải, ông Esmail Kosari, Chủ tịch Ủy ban Quốc phòng và An ninh Quốc gia thuộc Quốc hội Iran, cho biết chính phủ nước này đang “nghiêm túc cân nhắc” khả năng đóng cửa eo biển Hormuz – tuyến hàng hải chiến lược nối Vịnh Ba Tư với Vịnh Oman, nơi trung chuyển khoảng 20% tổng sản lượng dầu mỏ toàn cầu.

Theo Trung tâm Điều phối Giao thương Hàng hải của Vương quốc Anh (UKMTO), tình trạng nhiễu loạn điện tử tại vùng Vịnh và khu vực quanh eo biển Hormuz đang gia tăng đáng kể, ảnh hưởng nghiêm trọng đến các hệ thống định vị tự động (AIS) của tàu thuyền – vốn là công cụ thiết yếu để đảm bảo an toàn hàng hải.

Ông Jakob Larsen, Giám đốc phụ trách an toàn và an ninh tại Hội đồng Hàng hải Quốc tế Baltic (BIMCO), tổ chức hàng hải lớn nhất thế giới đặt trụ sở tại Đan Mạch, cảnh báo rằng tình hình xung đột hiện tại đang khiến cộng đồng chủ tàu toàn cầu đặc biệt lo ngại. Theo ông, mặc dù Mỹ tuyên bố rằng đến thời điểm đầu tuần này vẫn chưa ghi nhận mối đe dọa trực tiếp nào từ phía Iran đối với các tàu thương mại không có liên hệ với Israel, nhưng nếu căng thẳng tiếp tục leo thang và Washington can dự sâu hơn, Tehran hoàn toàn có thể mở rộng phạm vi tấn công và nhắm vào cả các tàu thuyền trung lập.

Ông Larsen nhận định rằng Iran đã có sự chuẩn bị trong nhiều thập kỷ để sẵn sàng phát động các chiến dịch quân sự nhằm vào hoạt động hàng hải tại eo biển Hormuz và các vùng biển lân cận. Theo ông, lực lượng Iran có khả năng tác chiến rất tinh vi và hoàn toàn có thể phát động các cuộc tấn công mà không cần bất kỳ cảnh báo nào trước đó.

Bên cạnh eo biển Hormuz, các chuyên gia an ninh cũng đặc biệt lo ngại về nguy cơ bùng phát căng thẳng tại một điểm chiến lược khác: eo biển Bab el-Mandeb – tuyến hàng hải nối Biển Đỏ với kênh đào Suez.

Ông Aurélien Colson, đồng Giám đốc Học viện Địa chính trị và Kinh doanh ESSEC, cảnh báo rằng khu vực này có thể trở thành mục tiêu của các đợt tập kích do lực lượng Houthi thân Iran thực hiện. Nếu những cuộc tấn công bằng tên lửa nhằm vào tàu thương mại tại khu vực tiếp tục gia tăng, chuỗi cung ứng toàn cầu chắc chắn sẽ chịu ảnh hưởng nghiêm trọng.

Những người ủng hộ Iran cầm hình Tổng thống Mỹ Donald Trump trong một cuộc biểu tình ở Baghdad, Iraq gần đại sứ quán Mỹ vào ngày 16/6. Ảnh: AFP.

Kích hoạt “Trục Kháng chiến”

Một lựa chọn khác mà Iran có thể cân nhắc nếu rơi vào thế đường cùng là kích hoạt mạng lưới lực lượng ủy nhiệm trong khu vực, thường được gọi là “Trục Kháng chiến”.

Ông Khosro Sayeh Isfahani,, cho biết lãnh tụ tối cao của Iran, Đại giáo chủ Ali Khamenei, đến nay vẫn cố tránh nhắc đến Mỹ một cách trực tiếp. Tuy nhiên, nếu phải đối mặt với một cuộc tấn công quân sự trực diện từ phía Mỹ, chính quyền Tehran sẽ không ngần ngại phát động một đòn đáp trả toàn diện.

Ông Isfahani cho rằng khi ấy, Iran sẽ huy động tất cả các công cụ hiện có – từ các cuộc tập kích bằng tên lửa và máy bay không người lái (UAV) nhằm vào các mục tiêu của Mỹ trong khu vực, cho tới việc triển khai lực lượng dân quân trong “Trục Kháng chiến”, các đơn vị trực thuộc Bộ Tình báo, và cả những đơn vị nằm vùng thuộc Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) để tiến hành các hoạt động khủng bố hoặc bắt cóc công dân Mỹ.

Theo ông, các thành phần trong mạng lưới liên minh này cũng có thể trực tiếp thực hiện các cuộc tấn công bằng tên lửa hoặc UAV nhằm vào các căn cứ quân sự của Mỹ đặt tại Trung Đông.

Cùng chung quan điểm, bà Lara Tandy, Phó Giám đốc phụ trách khu vực Trung Đông tại S-RM – một công ty tư vấn về rủi ro địa chính trị và an ninh mạng có trụ sở tại Anh – cảnh báo rằng nếu Mỹ và Iran lao vào một cuộc đối đầu quân sự, thỏa thuận ngừng bắn giữa Washington và lực lượng Houthi, vốn được ký vào tháng 5, có nguy cơ sụp đổ hoàn toàn.

Theo bà Tandy, Iran có thể lợi dụng ảnh hưởng của mình đối với lực lượng Houthi – nhóm vũ trang hiện đang kiểm soát phần lớn lãnh thổ Yemen – để tăng cường các cuộc tấn công nhằm vào tàu thuyền dân sự qua lại Biển Đỏ và eo biển Bab el-Mandeb. Không dừng lại ở đó, Iran cũng có thể mở rộng mục tiêu, tấn công vào các căn cứ quân sự, lực lượng vũ trang và cả các cơ quan ngoại giao của Mỹ trong khu vực.

Bà Tandy nhấn mạnh rằng những hành động như vậy, dù được tiến hành thông qua lực lượng ủy nhiệm, vẫn sẽ được xem là một thông điệp rõ ràng gửi tới Washington. Theo bà, đây chính là kiểu đối đầu mà Tổng thống Mỹ Donald Trump từng cảnh báo, khi cho rằng bất kỳ động thái thù địch nào mang dấu ấn của Iran đều sẽ được xem là hành động gây chiến trực tiếp.

Nhật Anh

Nguồn VietTimes : https://viettimes.vn/iran-se-dap-tra-the-nao-neu-my-can-thiep-quan-su-post186653.html