Israel tuyên bố hệ thống Vòm Sắt chặn đứng 30% tên lửa đạn đạo của Iran

11 giờ trướcBài gốc

Iron Dome vượt giới hạn lịch sử

Đêm tháng 6/2025, bầu trời Israel rực sáng bởi hàng trăm đợt phóng tên lửa đạn đạo từ lãnh thổ Iran. Theo ước tính, từ 150 đến 200 tên lửa loại Shahab-3 và Zolfaghar đã đồng loạt nhắm vào các trung tâm quân sự, thành thị đông dân và hạ tầng chiến lược của quốc gia Trung Đông này.

Trước áp lực chưa từng thấy, mạng lưới phòng không nhiều tầng của Israel được kích hoạt hoàn toàn, với hệ thống mũi nhọn là Iron Dome - một cái tên vốn chỉ được biết tới như "khiên chắn" chống rocket tầm ngắn. Nhưng lần này, Iron Dome đã làm nên điều không tưởng, đánh chặn thành công khoảng 20–30% số tên lửa đạn đạo - loại vũ khí vốn không nằm trong phạm vi thiết kế ban đầu của hệ thống.

Hệ thống phòng thủ Iron Dome. (Ảnh: Getty)

Thành tích này ngay lập tức gây sửng sốt giới quan sát quân sự. Không chỉ bởi tính chất hiểm hóc của đòn tấn công từ Iran, với các tên lửa bay ở vận tốc siêu thanh và có thể mang đầu đạn hạng nặng, mà còn bởi Iron Dome vốn chỉ được Rafael phát triển để đánh chặn đạn pháo tầm ngắn như Qassam và Grad do Hamas hay Hezbollah phóng đi.

Với tầm đánh tối đa chỉ khoảng 70km, Tamir - đạn đánh chặn của Iron Dome chưa bao giờ được kỳ vọng có thể bắn hạ những mục tiêu cao tốc với quỹ đạo rơi từ ngoài khí quyển như Shahab-3 hay Zolfaghar, vốn bay với tốc độ trên Mach 5.

Thế nhưng, suốt hơn một thập kỷ qua, hệ thống này đã được nâng cấp một cách âm thầm. Radar EL/M-2084 tích hợp công nghệ quét pha điện tử chủ động đã được cải tiến với thuật toán nhận diện mục tiêu siêu thanh. Tamir - vốn là đạn có giá rẻ chỉ khoảng 50.000 USD, cũng được nâng cấp hệ thống điều khiển bay và nhiên liệu để cơ động tốt hơn trong pha cuối cùng, cho phép nó tiếp cận và tiêu diệt mục tiêu ngay trước thời điểm va chạm.

Nhờ đó, dù chưa bao giờ được định nghĩa là vũ khí diệt tên lửa đạn đạo, Iron Dome vẫn có thể "chen chân" vào trận địa phòng thủ tầng thấp, nơi tên lửa địch đã lọt qua lớp chắn của Arrow hoặc David’s Sling.

“Khiên chắn rocket” trở thành sát thủ tên lửa đạn đạo

Iron Dome đi vào biên chế từ năm 2011, chủ yếu để chống lại các đòn pháo kích từ Dải Gaza và miền Nam Liban. Cấu trúc hệ thống bao gồm radar cảnh giới EL/M-2084, trung tâm chỉ huy điều phối mục tiêu và bệ phóng đạn Tamir, tất cả đều có thể triển khai linh hoạt trong thời gian ngắn.

Thành công ban đầu của Iron Dome với tỷ lệ đánh chặn hơn 90% trong hàng nghìn vụ phóng, đã khiến công chúng lầm tưởng rằng đây là một "chiếc ô vạn năng", có thể chống lại mọi đòn tấn công từ trên không.

Thực tế hoàn toàn ngược lại. Với các tên lửa đạn đạo tầm trung như Shahab-3 có tầm bắn lên tới 2.000km và quỹ đạo bay lên tầng cao khí quyển, Iron Dome không thể tác chiến độc lập. Nhiệm vụ này vốn thuộc về Arrow-2 và Arrow-3, những tên lửa đánh chặn theo cơ chế "va chạm tiêu diệt", đánh trúng mục tiêu ngay trong không gian.

Trong khi đó, David’s Sling - sản phẩm hợp tác giữa Rafael và Raytheon, là lớp trung gian chuyên xử lý tên lửa chiến thuật tầm trung. Tuy nhiên, khi chiến thuật của Iran sử dụng đòn tấn công hỗn hợp, với hàng trăm quả đạn có độ chính xác cao và quỹ đạo thấp hơn bình thường để đánh lừa radar, thì Iron Dome lại trở thành mảnh ghép quan trọng không thể thiếu.

Trong đêm tập kích, lưới phòng không Israel vận hành như một cỗ máy đồng bộ. Arrow lo đánh chặn ở ngoài tầng khí quyển, David’s Sling xử lý các mục tiêu phức tạp trong tầng trung, còn Iron Dome đứng chặn tuyến cuối, bảo vệ các đô thị như Tel Aviv, Haifa và Rishon LeZion. Thống kê sơ bộ từ IDF cho thấy 80 - 90% tên lửa đã bị tiêu diệt trước khi tới nơi có dân cư hoặc hạ tầng trọng yếu. Riêng Iron Dome được ghi nhận đã xử lý khoảng 20 - 30% số tên lửa lọt qua, trong đó nhiều quả có khả năng gây thiệt hại lớn.

Tên lửa đất đối đất của Iran được chụp ảnh trước lá cờ Iran tại Công viên Hàng không Vũ trụ Quốc gia của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo, ở Tehran, Iran, ngày 11 tháng 10 năm 2023. Ảnh AP

Bài học cho tương lai

Cuộc tập kích của Iran khiến 3 người thiệt mạng và gần 70 người bị thương - con số đáng kể nhưng vẫn thấp hơn rất nhiều so với kịch bản tồi tệ nhất. Tuy nhiên, mạng xã hội vẫn tràn ngập hoài nghi. Hình ảnh vài tòa nhà bị phá hủy lập tức được chia sẻ rộng rãi như bằng chứng cho thấy "Iron Dome thất bại". Một lần nữa, huyền thoại về chiếc ô phòng không hoàn hảo lại dẫn tới kỳ vọng phi thực tế. Không hệ thống nào trên thế giới có thể ngăn chặn tuyệt đối một đợt tập kích ồ ạt bằng tên lửa đạn đạo, đặc biệt khi số lượng vượt ngưỡng bão hòa.

Thực tế, Iron Dome dù chưa từng được thiết kế để đối đầu với loại vũ khí này đã hoàn thành nhiệm vụ vượt xa kỳ vọng. Không chỉ đóng góp trực tiếp vào tỷ lệ đánh chặn ấn tượng, nó còn chứng minh tính năng thích nghi mạnh mẽ của một hệ thống phòng thủ chi phí thấp.

So với Patriot của Mỹ hay S-400 của Nga, những hệ thống có tầm xa hơn nhưng lại khó đối phó với mục tiêu cận địa tầng hoặc drone, thì Iron Dome giữ vững ưu thế về giá thành và độ linh hoạt, đồng thời cho thấy khả năng phối hợp vượt trội trong mạng lưới phòng không hợp nhất.

Bên cạnh đó, Israel cũng đang triển khai Iron Beam, hệ thống laser năng lượng cao nhằm xử lý drone và rocket ở khoảng cách gần, giảm tải cho Tamir trong các trận đánh tiêu hao. Khi được tích hợp vào mạng lưới cùng với Arrow, David’s Sling và cả các khí tài của Mỹ như SM-3, Israel đang tiến dần tới mô hình phòng thủ không gian ba tầng, có thể đối đầu từ drone cảm tử cho đến tên lửa siêu vượt âm.

Lê Hưng (Bulgarian Military)

Nguồn VTC : https://vtcnews.vn/israel-tuyen-bo-he-thong-vom-sat-chan-dung-30-ten-lua-dan-dao-cua-iran-ar949143.html