Israel ngày 16/11 đã lên tiếng phản đối việc tạm thời bỏ qua giai đoạn phi quân sự hóa trong khi lực lượng Hamas kiên quyết giữ vũ khí để tự vệ, khiến tiến trình tái thiết Dải Gaza trở nên mịt mờ.
Kế hoạch hòa bình 3 giai đoạn của Mỹ bao gồm: triển khai Lực lượng Ổn định Quốc tế (ISF) để giám sát ngừng bắn và giải giáp Hamas; thiết lập cơ chế quản trị dân sự tạm thời và cuối cùng là tái thiết Gaza với sự tài trợ của Mỹ, các nước Arab vùng Vịnh và Liên minh châu Âu. Hiện tại chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đang xem xét khả năng bỏ qua giai đoạn giải giáp Phong trào Hồi giáo Hamas tại Dải Gaza và triển khai Lực lượng Ổn định Quốc tế (ISF) để chuyển ngay sang giai đoạn tái thiết dải đất này theo kế hoạch hòa bình do Washington đề xuất.
Người dân Palestine chờ mua bánh mì tại một điểm phân phát ở Khan Younis. Ảnh: Reuters
Tuy nhiên, Israel lo ngại nếu bỏ qua giai đoạn đầu, Hamas sẽ tái vũ trang, làm suy yếu mục tiêu an ninh chung.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu khẳng định: "Vấn đề được cho là 'phi quân sự hóa' phần Gaza đang nằm trong tay Hamas. Sẽ không có chuyện đó. Ngay cả trong kế hoạch 20 điểm, và trong mọi thứ khác, lãnh thổ này sẽ được phi quân sự hóa, và Hamas sẽ bị giải giáp. Hoặc điều này sẽ xảy ra theo cách dễ dàng hoặc sẽ xảy ra theo cách khó khăn. Đây là những gì tôi đã nói và cũng là những gì Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nói”.
Cùng ngày, Tổng Tham mưu trưởng Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF), Trung tướng Eyal Zamir cũng khẳng định dù mất thời gian, Israel kiên trì theo đuổi mục tiêu giải giáp Hamas và phi quân sự hóa Dải Gaza, đồng thời khẳng định những điều này sẽ được đạt thông qua một thỏa thuận hoặc bằng các biện pháp quân sự.
Ở chiều ngược lại, Hamas tuyên bố chỉ chấp thuận tháo dỡ các vũ khí hạng nặng dưới sự giám sát của Ai Cập và Chính quyền Palestine, đồng thời giữ lại vũ khí để tự vệ. Người phát ngôn Hazem Qassem nhận định những sửa đổi gần đây trong dự thảo nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc do Mỹ soạn thảo sẽ không đem lại sự ổn định: “Hamas muốn một nghị quyết bảo vệ quyền tự quyết của người Palestine và ngăn chặn xung đột tại Gaza”.
Trên bình diện quốc tế, hoạt động ngoại giao cũng đang gặp bế tắc. Dự thảo Mỹ dự kiến được Hội đồng Bảo an thảo luận ngày 17/11, được 8 nước Arab - Hồi giáo ủng hộ nhưng vấp phản đối từ Trung Quốc và một số nước Arab khác. Trong khi Nga cũng chuẩn bị dự thảo riêng, trong khi Mỹ, Ai Cập và Qatar thúc giục Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc thông qua dự thảo nhằm khởi động giai đoạn tái thiết.
Trên thực địa, Israel kiểm soát hơn 50% lãnh thổ Gaza nhưng chưa kiểm soát dân số. Quân đội Israel tiếp tục phá hủy đường hầm của Hamas và duy trì vị trí chiến lược, trong khi các vụ bạo lực của người định cư ở Bờ Tây gia tăng, khiến hòa bình càng xa vời.
Hành trình hòa bình và tái thiết Gaza đang lâm vào thế bế tắc. Xung đột giữa quyền lực chính trị - quân sự của Israel, quyền tự vệ của Hamas và nhu cầu nhân đạo của người dân khiến tiến trình gặp khó khăn dai dẳng. Bế tắc này phản ánh sự phức tạp của tiến trình hòa bình quốc tế ở Gaza, nơi lý tưởng hòa bình thường va chạm trực tiếp với thực tế quyền lực và an ninh trên thực địa.
Hồng Nhung/VOV1 Tổng hợp