Kế hoạch hòa bình nào cho Ukraine?

4 giờ trướcBài gốc

Quân đội Ukraine sẽ đối mặt với rất nhiều bất lợi trên chiến trường nếu thiếu vắng trang thiết bị vũ khí của Mỹ

Cú “sốc” viện trợ quân sự

Sau cuộc “tranh cãi lịch sử tại Phòng bầu dục” giữa Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky với Tổng thống chủ nhà Donald Trump, Phó Tổng thống Mỹ JD Vance, chính quyền tân Tổng thống Mỹ vừa có quyết định gây sốc đối với Ukraine cũng như các đồng minh của Mỹ tại châu Âu. Hai hãng thông tấn lớn Bloomberg và Fox News ngày 3-3 đồng loạt đưa tin, Tổng thống Donald Trump đã dừng mọi hoạt động viện trợ quân sự cho Ukraine sau cuộc tranh luận căng thẳng giữa ông với Tổng thống Volodymyr Zelensky tại Nhà Trắng hôm 28-2 vừa qua.

Dù là tạm dừng, chứ không phải là quyết định “ngừng viện trợ vĩnh viễn”, song tác động của quyết định này đối với Ukraine, nhất là trong bối cảnh đang chịu nhiều áp lực của Nga trên chiến trường, có thể còn chưa lường hết mức độ nghiêm trọng vào lúc này. Thực tế cuộc xung đột quân sự khốc liệt tại Ukraine 3 năm qua cho thấy viện trợ quân sự của Mỹ có vai trò quan trọng đặc biệt thế nào. Rất nhiều chuyên gia quân sự tin rằng, nếu không có viện trợ quân sự hàng tỷ USD của Mỹ với những loại vũ khí đóng vai trò vô cùng quan trọng trên chiến trường như pháo, tên lửa, hệ thống phòng không… cũng như chia sẻ thông tin tình báo, Ukraine khó có thể giằng co với Nga như hiện nay. Điều này có thể thấy qua có thời điểm vũ khí viện trợ Mỹ bị gián đoạn do bị Quốc hội Mỹ “ách lại” đã khiến Ukraine thất thế ra sao trên chiến trường.

Thậm chí có ý kiến còn cho rằng vũ khí, viện trợ cùng thông tin tình báo của Mỹ mang ý nghĩa quyết định tới cục diện xung đột hiện nay tại Ukraine. Viện trợ, hỗ trợ của châu Âu không chỉ ít hơn mà không thể thay thế được trang thiết bị vũ khí của Mỹ trên chiến trường Ukraine.

Truyền thông Mỹ dẫn lời quan chức cấp cao Mỹ cho biết, cùng với việc ngừng lập tức tất cả lô hàng viện trợ quân sự đang được chuyển tới Ukraine, chính quyền Tổng thống Donald Trump còn xem xét ngừng cả việc hỗ trợ gián tiếp cho Kiev. Theo một quan chức Mỹ, với quyết định tạm dừng viện trợ quân sự, các lô hàng trang thiết bị vũ khí như radar, xe cộ, đạn dược và tên lửa trị giá hàng tỷ USD sẽ không được đưa đến Ukraine. Cùng với đó, phía Mỹ cũng ngừng các hoạt động hỗ trợ gián tiếp như thông tin tình báo, huấn luyện binh sĩ và phi công Ukraine.

Quyết định ngừng viện trợ cho Ukraine được đưa ra sau khi Tổng thống Donald Trump và người đồng cấp Ukraine có màn “đấu khẩu” gay gắt ngay tại Phòng Bầu dục của Nhà Trắng, phòng làm việc của Tổng thống Mỹ. Chính quyền Mỹ mời ông Volodymyr Zelensky tới Washington để thảo luận về giải pháp chấm dứt xung đột và thỏa thuận khai thác khoáng sản quý hiếm. Đây là hai ưu tiên hàng đầu của Donald Trump khi tranh cử cũng như sau khi tiếp quản Nhà trắng. Vị tân Tổng thống Mỹ muốn “chấm dứt càng sớm càng tốt” cuộc xung đột tại Ukraine, đồng thời muốn Kiev phải hoàn trả hàng trăm tỷ USD mà Mỹ đã viện trợ kể từ đầu cuộc xung đột tới nay.

Thế nhưng, khi nhận thấy ông Volodymyr Zelensky “không sẵn sàng tham gia đàm phán hòa bình một cách nghiêm túc”, đồng thời chưa muốn ký thỏa thuận khoáng sản cho rằng “bất lợi cho Ukraine”, Tổng thống Donald Trump không ngần ngại chỉ đạo cấp dưới “mời” ông Volodymyr Zelensky ra về. Cùng với động thái gây sốc với phái đoàn Ukraine này, việc ngừng viện trợ chính là cách để chính quyền Donald Trump gây áp lực, buộc ông Volodymyr Zelensky phải chấp nhận thực tế là Washington đã thay đổi chính sách, chấp nhận “con đường” kết thúc xung đột mà chính quyền mới của Mỹ vạch ra.

Mong manh kế hoạch hòa bình của châu Âu

Ngay từ khi Tổng thống Donald Trump “qua mặt” không chỉ Tổng thống Volodymyr Zelensky mà cả các đồng minh ở châu Âu để điện đàm trực tiếp với Tổng thống Nga Vladimir Putin về việc giải quyết xung đột quân sự tại Ukraine, châu Âu đã vội vã có những bước đi, động thái để không bị “bỏ rơi” trong vấn đề Ukraine. Châu Âu với dẫn dắt của hai “ông lớn” Anh và Pháp đã liên tiếp có các hoạt động ngoại giao với điểm nhấn là Hội nghị thượng đỉnh châu Âu về Ukraine tại Thủ đô London của Anh ngày 2-3 vừa qua. Châu Âu vừa muốn khẳng định với đồng minh bên kia bờ Đại Tây Dương rằng không thể gạt họ ra khỏi việc giải quyết “điểm nóng” xung đột ngay trong lòng châu Âu, vừa để khẳng định sự hậu thuẫn mạnh mẽ và không thay đổi với Ukraine trong cuộc xung đột với Nga.

Khác với quan điểm của Mỹ là Ukraine phải nhượng bộ để đi tới hòa bình, châu Âu khẳng định bất kỳ giải pháp hòa bình nào cũng phải tôn trọng toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine. Hội nghị thượng đỉnh châu Âu về Ukraine, theo Thủ tướng nước chủ nhà Anh Keir Starmer, đã thống nhất 4 điểm gồm duy trì viện trợ quân sự cho Ukraine, đảm bảo sự hiện diện của Ukraine trong các cuộc hòa đàm, các nhà lãnh đạo châu Âu hướng tới mục tiêu ngăn chặn bất kỳ cuộc tấn công nào

Ông Keir Starmer cho biết thêm, Anh, Pháp và các nước khác đã nhất trí hợp tác với Ukraine về một kế hoạch nhằm chấm dứt xung đột và kế hoạch này sẽ được thảo luận với Mỹ để cùng nhau thực hiện. Bên cạnh đó, thể hiện sự ủng hộ mạnh mẽ cho Ukraine, Thủ tướng Keir Starmer tuyên bố, Anh sẽ cấp cho Ukraine gói tín dụng xuất khẩu trị giá 1,6 tỷ bảng Anh (2,01 tỷ USD) mua hơn 5.000 tên lửa phòng không mới để giúp Ukraine có vị thế tốt nhất trong các cuộc đàm phán với Nga.

Trong khi đó, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho biết, Pháp và Anh đang cùng hợp tác với các đối tác xây dựng kế hoạch để chấm dứt xung đột ở Ukraine bao gồm lệnh ngừng bắn kéo dài một tháng, sau đó là triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình Tây Âu tới Ukraine. Theo Thủ tướng Keir Starmer, Anh và Pháp sẵn sàng lãnh đạo một "liên minh tự nguyện" để cung cấp sự hỗ trợ quân sự cho Ukraine, bao gồm cả việc triển khai quân đội và máy bay, sau khi nước này đạt được thỏa thuận hòa bình với Nga.

Tuy nhiên, kế hoạch hòa bình của châu Âu ngay lập tức vấp phải phản đối từ Nga. Matxcơva thẳng thừng loại trừ khả năng ngừng bắn tạm thời với Ukraine, nhấn mạnh vào một thỏa thuận hòa bình ràng buộc về mặt pháp lý lâu dài nhằm giải quyết tận gốc nguyên nhân của cuộc xung đột, ý muốn nhấn tới việc gia nhập NATO của Ukraine. Nga cũng phản đối bất kỳ lực lượng quân sự của một quốc gia thành viên NATO nào triển khai tới Ukraine để giám sát ngừng bắn hay gìn giữ hòa bình bởi cho rằng NATO là một bên đang tham gia xung đột tại Ukraine.

Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Lavrov tuyên bố, ý tưởng triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình Tây Âu tới Ukraine là nhằm mục đích "tiếp tục làm bùng nổ xung đột và ngăn chặn mọi nỗ lực hạ nhiệt". Matxcơva sẽ coi bất kỳ quân đội nước ngoài nào đến Ukraine mà không có sự ủy quyền của Liên hợp quốc là mục tiêu hợp pháp của nước này.

Châu Âu cũng đang đẩy mạnh viện trợ quân sự cho Ukraine nhằm bù đắp “khoảng trống” viện trợ quân sự của Mỹ. Tuy nhiên, trang thiết bị vũ khí của châu Âu chưa thể thay thế được vai trò vũ khí của Mỹ trên chiến trường Ukraine hiện nay, chưa kể nguồn lực viện trợ của châu Âu cũng hạn chế hơn so với Washington.

Kế hoạch hòa bình cho Ukraine do châu Âu vạch ra, vì thế theo giới phân tích, sẽ không khả thi nếu thiếu sự tham gia của Mỹ cũng như Nga.

Hoàng Hà

Nguồn ANTĐ : https://anninhthudo.vn/ke-hoach-hoa-binh-nao-cho-ukraine-post605110.antd