Chip bán dẫn trên một bảng mạch điện. Ảnh: REUTERS/TTXVN
Năm trong số 10 nhà sản xuất trong lĩnh vực này tại Nhật Bản, Mỹ và châu Âu đã báo cáo lợi nhuận ròng trong quý II/2025 giảm so với cùng kỳ năm trước đó hoặc tăng trưởng chậm hơn so với cùng kỳ năm trước.
Lợi nhuận ròng kết hợp của họ vẫn vững chắc, tăng khoảng 40% lên 9,4 tỷ USD trong quý tăng trưởng thứ 5 liên tiếp, nhờ nhu cầu mạnh mẽ về thiết bị hiện đại gắn liền với chip AI hiệu suất cao.
Lợi nhuận ròng của Compariot KLA tăng 44%, ghi nhận sự tăng trưởng trong lĩnh vực thiết bị kiểm tra và đo lường cho bao bì tiên tiến.
ASML Holding và ASM International của Hà Lan cũng ghi nhận mức tăng lợi nhuận cao hơn so với cùng kỳ năm 2024, tương tự như Advantest của Nhật Bản.
Tuy nhiên, Tokyo Electron và Screen Holdings của Nhật Bản, cùng với Teradyne có trụ sở tại Mỹ, đều chứng kiến lợi nhuận ròng sụt giảm sau khi từng ghi nhận mức tăng trưởng từ 50% đến hơn 90% vào một năm trước đó. Công ty Mỹ Applied Materials và Disco của Nhật báo cáo mức tăng trưởng chậm lại, trong đó Disco rơi mạnh từ 87% xuống chỉ còn 0,2%.
Doanh số bán hàng sang Trung Quốc chậm lại là một yếu tố chính.
Các nhà sản xuất chip Trung Quốc đã đổ xô mua thiết bị sản xuất khi những hạn chế xuất khẩu của Mỹ thúc đẩy Bắc Kinh thúc đẩy sản xuất chip trong nước, nhưng thị trường này phần lớn đã đi đến hồi kết. Chín công ty công bố doanh số bán hàng tổng cộng tại Trung Quốc giảm 5% xuống còn 9,3 tỷ USD, chiếm 30% tổng doanh số, giảm từ mức khoảng 40% vào cuối năm 2023 đến đầu năm 2024.
Tokyo Electron tạo ra 39% doanh thu tại Trung Quốc, giảm 11 điểm phần trăm so với năm trước, trong khi tăng trưởng tại thị trường khác không thể bù đắp được mức sụt giảm này.
Phó Chủ tịch của Tokyo Electron, Hiroshi Kawamoto, cho biết: “Những khoản đầu tư của các nhà sản xuất chip mới nổi của Trung Quốc sản xuất những sản phẩm hoàn thiện đã giảm nhiều hơn dự kiến của chúng tôi”.
Chủ tịch hãng phim Masato Goto cũng bình luận về thị trường Trung Quốc: “Đúng là các nhà cung cấp nội địa tại Trung Quốc đang ngày càng phát triển, chủ yếu trong lĩnh vực chip nhớ và bán dẫn hiệu suất. Khoảng cách kỹ thuật sẽ dần thu hẹp trong tương lai.”
Không phải tất cả các công ty đều được hưởng lợi như nhau từ nhu cầu AI. Lợi nhuận ròng theo quý của nhà sản xuất thiết bị thử nghiệm Teradyne đã giảm 58% so với cùng kỳ năm ngoái, trong khi đối thủ Advantest ghi nhận mức tăng trưởng gần gấp bốn lần. Teradyne được ước tính có thị phần nhỏ hơn Advantest trong lĩnh vực thiết bị xử lý đồ họa, một thành phần AI quan trọng.
Trong quý hiện tại, năm công ty Mỹ và châu Âu dự kiến doanh số sẽ tăng, ngoại trừ Applied Materials. Các nhà phân tích dự báo bốn công ty Nhật Bản cũng đang trên đà tăng trưởng doanh thu hàng đầu.
Tuy nhiên, ngành công nghiệp này vẫn còn nhiều bất ổn. Washington đang xem xét áp dụng thuế quan bán dẫn mới và hạn chế xuất khẩu chất bán dẫn AI sang Trung Quốc. Intel và các nhà sản xuất chip khác đang gặp khó khăn đang đánh giá lại kế hoạch đầu tư của họ.
Advantest, Lam Research và một số công ty khác được hỗ trợ bởi lợi nhuận mạnh mẽ đang ghi nhận giá cổ phiếu tăng mạnh trên thị trường chứng khoán, trong khi Tokyo Electron và ASML tụt hậu. 10 nhà sản xuất thiết bị bán dẫn hàng đầu có tổng vốn hóa thị trường khoảng 910 tỷ USD, thấp hơn khoảng 20% so với mức đỉnh gần đây nhất vào tháng 7/2024. Mối lo ngại vẫn còn đó về tác động của việc đầu tư Trung Quốc giảm tốc và các hạn chế xuất khẩu của Mỹ.
Chuyên gia Akira Minamikawa của công ty nghiên cứu thị trường Omdia nhận định, bên cạnh các thiết bị điện tử tiêu dùng như điện thoại thông minh và máy tính cá nhân, nhu cầu về chất bán dẫn cho ô tô sẽ vẫn trì trệ do thị trường xe điện không được như kỳ vọng. Theo chuyên gia này, nhu cầu về AI có thể sẽ tiếp tục thúc đẩy thị trường cho đến khoảng năm 2027, vì vậy, đây có thể là cuộc chiến sinh tồn của những kẻ mạnh nhất đối với các nhà sản xuất thiết bị.
Xuân Giao (PV TTXVN tại Tokyo)