Kênh phát hành trái phiếu ra công chúng chạy đà sau quy định mới

6 giờ trướcBài gốc

Khởi động loạt kế hoạch mới

Theo dữ liệu của Hiệp hội Trái phiếu Việt Nam (VBMA), chỉ có một đợt phát hành trái phiếu ra công chúng hoàn tất trong tháng 9, trị giá 499 tỷ đồng. Đây là lô trái phiếu chuyển đổi của Công ty cổ phần Thành Thành Công - Biên Hòa (TTC AgriS, mã CK: SBT), được phân phối đến 966 nhà đầu tư. Toàn bộ số vốn huy động được dùng để cơ cấu nợ.

Dù vậy, tính chung 9 tháng đầu năm, giá trị phát hành trái phiếu ra công chúng vẫn đạt 48.283 tỷ đồng, tăng hơn 60% so với cùng kỳ và chiếm khoảng 18% tổng giá trị phát hành toàn thị trường. Đặc biệt, tháng 9 đánh dấu bước quan trọng định hình thị trường trái phiếu Việt Nam khi Nghị định số 245/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định số 155/2020/NĐ-CP chính thức được ban hành, làm rõ khung quy định cho hoạt động phát hành ra công chúng và phát hành riêng lẻ.

Trong tháng 9, tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp phát hành đạt lũy kế 425.000 tỷ đồng, tăng 35% so với cùng kỳ năm trước. Ảnh tư liệu

Đối với hoạt động phát hành ra công chúng, nhiều doanh nghiệp đang triển khai cũng như khởi động kế hoạch phát hành theo hướng bài bản hơn. Công ty cổ phần Chứng khoán DNSE đang chào bán 1.000 tỷ đồng trái phiếu ra công chúng, nhằm bổ sung nguồn vốn cho hoạt động ứng trước tiền bán và giao dịch ký quỹ chứng khoán. Đợt phát hành này đã được cấp giấy chứng nhận đăng ký chào vào đầu tháng 10/2025, kế hoạch triển khai vào ngày 27/10/2025.

Trong khi đó, Hội đồng quản trị (HĐQT) Công ty cổ phần Nông nghiệp BAF Việt Nam đã thông qua phương án phát hành 1.000 tỷ đồng trái phiếu ra công chúng với lãi suất cố định 10%/năm, kỳ hạn 36 tháng, dự kiến thực hiện trong quý IV/2025 hoặc quý I/2026. Trái phiếu thuộc loại không chuyển đổi, không có tài sản đảm bảo và không kèm chứng quyền.

Kế hoạch phát hành trái phiếu ra công chúng để cơ cấu lại nợ tương tự TTC AgriS cũng được một số doanh nghiệp công bố. Đơn cử, Tổng công ty May Nhà Bè - CTCP (NHABECO) đã được cấp giấy chứng nhận phát hành 180 tỷ đồng trái phiếu chuyển đổi, lãi suất 5%/năm, kỳ hạn 2 năm, giá chuyển đổi 20.000 đồng/cổ phiếu. Số vốn này nhằm thanh toán một phần nợ vay ngân hàng. Một trường hợp khác là Công ty cổ phần Xây dựng Coteccons đã thông qua kế hoạch phát hành tối đa 1.400 tỷ đồng trái phiếu ra công chúng để thanh toán công nợ cho đối tác và người lao động.

Đánh giá về thị trường trái phiếu doanh nghiệp, ông Hoàng Nam - Giám đốc Phòng Nghiên cứu và Phân tích Chứng khoán Vietcap cho rằng, quy mô thị trường vẫn còn nhiều dư địa tăng trưởng, đặc biệt khi các doanh nghiệp có xu hướng đa dạng hóa nguồn vốn và giảm sự phụ thuộc vào tín dụng ngân hàng. Hiện tỷ lệ dư nợ trái phiếu doanh nghiệp so với GDP của Việt Nam ở mức 11%, thấp hơn đáng kể so với Thái Lan, Malaysia...

Củng cố nền tảng thị trường

Theo thống kê của VIS Ratings trên 1.480 doanh nghiệp niêm yết, khoảng 75% doanh nghiệp đã đáp ứng được các yêu cầu về giới hạn đòn bẩy và hoạt động có lãi. Các chuyên gia của VIS Ratings cho rằng, thị trường trái phiếu đang bước vào giai đoạn chọn lọc hơn, khi dòng vốn dần chuyển sang nhóm doanh nghiệp có bảng cân đối kế toán lành mạnh và dòng tiền ổn định. Đây là thay đổi rõ rệt so với giai đoạn 2022 - 2023, khi thị trường đối diện khủng hoảng thanh khoản và nhiều doanh nghiệp có đòn bẩy cao, dòng tiền yếu chậm trả trái phiếu, làm xói mòn niềm tin nhà đầu tư.

Bước ngoặt lớn trên kênh phát hành trái phiếu ra công chúng

Nghị định số 245/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định số 155/2020/NĐ-CP ghi nhận một số thay đổi quan trọng đối với thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Theo đó, tỷ lệ nợ phải trả/vốn chủ sở hữu tối đa được giới hạn ở mức 5 lần; quy trình phê duyệt phát hành được đơn giản hóa với các tổ chức tín dụng; thời gian đưa trái phiếu vào giao dịch trên thị trường thứ cấp sau khi đăng ký được rút ngắn từ 90 ngày xuống còn 30 ngày.

Đặc biệt, mọi đợt phát hành trái phiếu ra công chúng ở mọi quy mô đều phải có xếp hạng tín nhiệm, áp dụng cho tổ chức phát hành hoặc cho từng trái phiếu, ngoại trừ trường hợp của tổ chức tín dụng hoặc trái phiếu được bảo lãnh thanh toán toàn bộ gốc và lãi.

Trước đây, theo Điều 19 Nghị định số 155/2020/NĐ-CP, yêu cầu xếp hạng tín nhiệm chỉ áp dụng với các tổ chức phát hành có tổng giá trị huy động trong 12 tháng vượt 500 tỷ đồng và lớn hơn 50% vốn chủ sở hữu, hoặc tổng dư nợ trái phiếu lớn hơn 100% vốn chủ sở hữu. Cách tiếp cận này tạo ra khoảng trống giám sát, dẫn đến có thể xuất hiện doanh nghiệp phát hành trái phiếu ra công chúng nhưng không đảm bảo khả năng thanh toán.

Nghị định số 245/2025/NĐ-CP đã khắc phục điểm yếu đó bằng việc quy định bắt buộc tổ chức phát hành hoặc trái phiếu đăng ký chào bán ra công chúng phải được xếp hạng tín nhiệm độc lập, ngoại trừ trường hợp của tổ chức tín dụng hoặc trái phiếu được bảo lãnh thanh toán toàn bộ gốc và lãi.

Theo ông Nguyễn Đình Duy - Giám đốc, chuyên gia phân tích cao cấp của VIS Ratings, quyết định bắt buộc xếp hạng tín nhiệm cho các đợt phát hành trái phiếu ra công chúng đánh dấu một bước ngoặt lớn, nhiều năm sau khi Chính phủ lần đầu đặt mục tiêu này trong lộ trình phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp (năm 2017).

Các quy định mới miễn trừ cho một số nhóm tổ chức phát hành và loại trái phiếu khỏi giới hạn đòn bẩy hoặc yêu cầu xếp hạng tín nhiệm, hoặc cả hai. Dù có thể thúc đẩy hoạt động phát hành, nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro về việc duy trì các tiêu chuẩn không đồng đều. Trong đó, chuyên gia từ VIS Ratings nhấn mạnh, việc không bắt buộc xếp hạng tín nhiệm với tổ chức tín dụng và trái phiếu được bảo lãnh và việc không bắt buộc xếp hạng đối với trái phiếu không nên được hiểu là các trái phiếu và doanh nghiệp này không có rủi ro.

Nhà đầu tư trái phiếu phải đánh giá sức khỏe và cấu trúc của các bảo lãnh tín dụng, cũng như theo dõi sát tình hình tài chính của bên bảo lãnh thanh toán trong suốt vòng đời của trái phiếu. “Chúng tôi kỳ vọng những thay đổi này sẽ trở thành động lực cải thiện hiệu quả và kỷ luật thị trường, đặt nền tảng cho một thị trường trái phiếu ổn định và bền vững hơn. Về dài hạn, các doanh nghiệp phát hành sẽ có khả năng tiếp cận vốn nhanh hơn và linh hoạt hơn, trong khi nhà đầu tư được hưởng lợi nhờ thông tin về rủi ro rõ ràng hơn và các sản phẩm đầu tư đa dạng hơn” - ông Duy chia sẻ.

Tùng Linh

Nguồn Thời báo Tài chính : https://thoibaotaichinhvietnam.vn/kenh-phat-hanh-trai-phieu-ra-cong-chung-chay-da-sau-quy-dinh-moi-185385-185385.html