Kết nối nguồn lực kiều bào trong Kỷ nguyên mới

2 giờ trướcBài gốc

Tiềm năng và nguồn lực to lớn

Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài được vinh danh tại chương trình Vinh quang Việt Nam.

Cùng với quá trình phát triển và hội nhập quốc tế của đất nước, cộng đồng NVNONN ngày càng khẳng định vị thế, không chỉ về số lượng mà còn về chất lượng nguồn lực. Đây là kho tàng phong phú, đa dạng, trải rộng trên nhiều lĩnh vực, có thể đóng góp thiết thực và lâu dài cho sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.

Một trong những điểm mạnh nhất của cộng đồng NVNONN chính là tiềm năng tri thức và khoa học – công nghệ. Theo ước tính, trong 6 triệu người NVNONN sinh sống, học tập và làm việc tại hơn 130 quốc gia và vùng lãnh thổ, có trên 600.000 người có trình độ đại học trở lên, chiếm khoảng 10–15% cộng đồng. Nhiều người là các nhà khoa học, chuyên gia uy tín trong các lĩnh vực y dược, công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo, công nghệ sinh học, năng lượng tái tạo, vật liệu mới, hàng không vũ trụ… Một số đã giữ vị trí chủ chốt tại các tập đoàn đa quốc gia, trung tâm nghiên cứu hàng đầu và trường đại học danh tiếng trên thế giới.

Những năm gần đây, mạng lưới tri thức người Việt ở nước ngoài phát triển mạnh. Hiện có 10 mạng lưới đổi mới sáng tạo tại nhiều quốc gia với hơn 2.000 chuyên gia, cùng trên 30 hội chuyên gia, trí thức người Việt. Kiều bào tích cực tham gia hợp tác với các viện nghiên cứu, trường đại học, doanh nghiệp trong nước, đóng góp quan trọng vào các lĩnh vực nghiên cứu và phát triển (R&D), chuyển giao công nghệ, khởi nghiệp sáng tạo. Đây chính là nguồn lực quý báu góp phần nâng tầm vị thế khoa học – công nghệ của Việt Nam trong khu vực và trên thế giới.

Kiều hối gửi về nước liên tục tăng qua các năm, lũy kế từ năm 1993 đến 2024 đạt hơn 246 tỷ USD – con số tương đương với tổng vốn FDI giải ngân trong cùng kỳ. Việt Nam hiện nằm trong nhóm 10 quốc gia nhận kiều hối nhiều nhất thế giới.

Ngoài kiều hối, kiều bào còn trực tiếp tham gia đầu tư về nước. Đến cuối năm 2024, có 442 dự án của kiều bào từ 34 quốc gia và vùng lãnh thổ, với tổng vốn đăng ký 1,725 tỷ USD. Các dự án tập trung vào những lĩnh vực trọng yếu như công nghiệp chế biến, chế tạo, bất động sản, dịch vụ du lịch, lưu trú… Hoạt động đầu tư này không chỉ tạo việc làm, đào tạo nhân lực mà còn thúc đẩy quá trình chuyển giao công nghệ, hỗ trợ hàng hóa Việt Nam mở rộng sang nhiều thị trường quốc tế.

Cộng đồng NVNONN ngày càng phát huy vai trò trong quảng bá hình ảnh, văn hóa, ẩm thực, ngôn ngữ, nghệ thuật và du lịch Việt Nam ra thế giới. Thông qua hoạt động hội đoàn, giao lưu nhân dân, ngoại giao nhân dân, kiều bào góp phần xây dựng hình ảnh Việt Nam thân thiện, hòa hiếu, giàu bản sắc, tạo môi trường thuận lợi cho quan hệ hợp tác chính trị, kinh tế, văn hóa với nước sở tại.

Truyền thống “tương thân tương ái” luôn được bà con kiều bào gìn giữ và phát huy. Trong đại dịch COVID-19, cộng đồng NVNONN đã quyên góp hơn 80 tỷ đồng và nhiều vật phẩm y tế trị giá hàng chục triệu USD để hỗ trợ trong nước.

Với vai trò là cơ quan chuyên trách, Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài (Bộ Ngoại giao) đã chủ động tham mưu và trực tiếp triển khai nhiều giải pháp tổng thể nhằm kết nối, huy động hiệu quả nguồn lực kiều bào. Nhiều đề án lớn, dài hạn đã được xây dựng và thực hiện, tiêu biểu như: Đề án “Huy động người Việt Nam ở nước ngoài tham gia giới thiệu, tiêu thụ sản phẩm và phát triển kênh phân phối hàng Việt Nam ở nước ngoài giai đoạn 2020–2024”; Đề án “Ngày tôn vinh tiếng Việt trong cộng đồng NVNONN giai đoạn 2023–2030”; Đề án “Phát huy nguồn lực người Việt Nam ở nước ngoài phục vụ phát triển đất nước trong tình hình mới...

Bên cạnh các đề án, nhiều diễn đàn có quy mô toàn cầu đã được tổ chức nhằm tạo điều kiện để kiều bào được trao đổi ý kiến, xây dựng chính sách và chung tay đóng góp cho sự phát triển quốc gia. Gần đây nhất có thể kể đến Hội nghị người Việt Nam ở nước ngoài toàn thế giới lần thứ IV và Diễn đàn Trí thức, Chuyên gia Việt Nam ở nước ngoài (năm 2024); Hội nghị tổng kết 5 năm triển khai Đề án “Huy động NVNONN tham gia giới thiệu, tiêu thụ sản phẩm và phát triển kênh phân phối hàng Việt Nam ở nước ngoài giai đoạn 2020–2024”…

Song song với các hoạt động này, những chương trình thường niên dành cho kiều bào do Ủy ban Nhà nước về NVNONN chủ trì tổ chức cũng ngày càng thu hút đông đảo sự tham gia của cộng đồng. Nổi bật là các chương trình như Xuân Quê hương, Trại hè Việt Nam dành cho thanh niên, sinh viên kiều bào, Đoàn kiều bào thăm Quần đảo Trường Sa và Nhà giàn DK1… Những hoạt động này đã tạo chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức của kiều bào, khơi dậy niềm tự hào dân tộc và mong muốn được đóng góp nhiều hơn cho sự nghiệp xây dựng, phát triển đất nước.

Tiếp tục khơi dậy và lan tỏa sức mạnh cộng đồng kiều bào

Ông Nguyễn Trung Kiên, Chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam.

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, việc phát huy tiềm năng của cộng đồng NVNONN không chỉ là yêu cầu khách quan mà còn là nhiệm vụ chiến lược lâu dài. Để hiện thực hóa điều đó, cần có những định hướng và giải pháp cụ thể, đồng bộ và phù hợp với tình hình mới.

Trước hết, cần chú trọng ba trọng điểm kết nối then chốt. Một là, kết nối giữa các cộng đồng kiều bào tại những quốc gia và khu vực khác nhau nhằm hình thành mạng lưới hợp tác rộng lớn, nơi các tiềm năng riêng biệt – từ khoa học, công nghệ, đến kinh doanh hay hoạt động xã hội – có thể bổ trợ và thúc đẩy lẫn nhau.

Hai là, kết nối theo lĩnh vực chuyên môn và ngành nghề của kiều bào, qua đó khuyến khích sự giao thoa, sáng tạo liên ngành để hình thành những mô hình kinh doanh mới, những sản phẩm - dịch vụ mới có giá trị gia tăng cao.

Ba là, kết nối trực tiếp giữa kiều bào với đất nước, coi đây là trục kết nối cốt lõi, bảo đảm hài hòa giữa chính sách chăm lo quyền lợi, đời sống của kiều bào với việc phát huy tiềm năng, nguồn lực của họ phục vụ phát triển quốc gia.

Một giải pháp quan trọng khác là đa dạng hóa hình thức kết nối, không chỉ qua các hội nghị quy mô lớn mà còn cần đẩy mạnh kết nối các nhóm chuyên gia theo lĩnh vực, các dự án hợp tác thí điểm, các chương trình cố vấn (mentoring) giữa chuyên gia kiều bào và đối tác trong nước cũng như các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, thể thao và thiện nguyện, qua đó vừa bền chặt về lợi ích vừa gắn bó về tình cảm.

Đặc biệt, cần quan tâm đến thế hệ trẻ kiều bào bằng những chương trình trại hè, kiến tập, thực tập tại Việt Nam hay hỗ trợ khởi nghiệp, để tạo nên sự kết nối đa chiều không chỉ trên phương diện kinh tế mà cả về văn hóa, lịch sử và bản sắc dân tộc.

Cuối cùng, công tác thông tin, tuyên truyền phải được đẩy mạnh, lan tỏa những câu chuyện thành công, khơi dậy niềm tin và cảm hứng của cộng đồng, đồng thời chủ động đấu tranh, phản bác những thông tin sai lệch, xây dựng các kênh truyền thông chính thống, đa ngữ và dễ tiếp cận.

Hà Thu

Nguồn Tiền Phong : https://tienphong.vn/ket-noi-nguon-luc-kieu-bao-trong-ky-nguyen-moi-post1772782.tpo