Kết quả giám sát văn bản là nguồn đầu vào tin cậy cho công tác lập pháp

4 giờ trướcBài gốc

Tại Phiên chuyên đề thứ hai “Hoạt động giám sát của Quốc hội góp phần hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật” diễn ra chiều 6/8 trong khuôn khổ Diễn đàn của Quốc hội về hoạt động giám sát, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tú đã trình bày tham luận “Đổi mới công tác giám sát văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) góp phần nâng cao chất lượng, khắc phục hạn chế, bất cập trong việc ban hành văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành luật, pháp lệnh, nghị quyết”.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tú, hoạt động giám sát của Quốc hội, cùng với lập hiến, lập pháp và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước là 3 chức năng hiến định của Quốc hội. Trong đó, hoạt động giám sát VBQPPL đóng vai trò ngày càng quan trọng, góp phần hỗ trợ cho Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội thực hiện tốt 3 chức năng hiến định này.

Thời gian qua, đồng hành và tích cực theo sát hoạt động giám sát của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các Bộ, ngành đã quyết liệt triển khai nhiều giải pháp nhằm nâng cao chất lượng VBQPPL. Bộ Tư pháp cùng với Văn phòng Chính phủ đã tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đặc biệt ưu tiên, dành nhiều thời gian cho công tác xây dựng pháp luật; tổ chức các Phiên họp chuyên đề, Hội nghị trực tuyến toàn quốc về công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế và triển khai thi hành luật, nghị quyết để xác định phương hướng, giải pháp đổi mới.

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tú. (Ảnh: Phạm Thắng)

Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tú cho biết, Bộ Tư pháp đã chủ trì tham mưu cho Chính phủ trình Quốc hội thông qua Luật Ban hành VBQPPL năm 2025, trong đó có quy định nhằm khắc phục khoảng trống pháp lý do chưa kịp ban hành văn bản quy định chi tiết, nâng cao trách nhiệm và chất lượng xây dựng VBQPPL…; đồng thời tham mưu cho Chính phủ trình Quốc hội thông qua Nghị quyết 206/2025/QH15, tạo cơ sở pháp lý để xử lý kịp thời vướng mắc do quy định của pháp luật, tháo gỡ điểm nghẽn phát triển, góp phần biến pháp luật thành lợi thế cạnh tranh quốc gia, dẫn dắt kiến tạo, phát triển.

Từ đầu nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV, sau khi các cơ quan của Quốc hội có báo cáo tổng hợp kết quả giám sát VBQPPL, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ có văn bản chỉ đạo thực hiện các kiến nghị, đề xuất nêu tại các kết quả giám sát. Bộ Tư pháp cũng đã chủ động có các văn bản đôn đốc Bộ, ngành rà soát, nghiên cứu thực hiện hiệu quả các kiến nghị giám sát. Trong đó, tập trung vào 02 nhóm nhiệm vụ trọng tâm:

Thứ nhất, xử lý dứt điểm các văn bản quy định chi tiết chưa được ban hành: cơ quan chủ trì soạn thảo văn bản cơ bản đã khẩn trương ban hành hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành văn bản quy định chi tiết để bảo đảm luật, nghị quyết, pháp lệnh của Quốc hội của Ủy ban Thường vụ Quốc hội được tổ chức thi hành đầy đủ và kịp thời.

Chẳng hạn, đến hết tháng 6 năm 2025, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các Bộ trưởng đã ban hành 82/106 văn bản quy định chi tiết các luật, nghị quyết, pháp lệnh còn tồn đọng, đạt hơn 77%. So sánh với cùng kỳ các năm trước, nhiệm vụ xây dựng, ban hành văn bản quy định chi tiết trong 6 tháng đầu năm 2025 là rất lớn, gấp 1,8 lần so với cùng kỳ năm 2024 và gấp 3,4 lần so với cùng kỳ năm 2023 nhưng kết quả ban hành văn bản quy định chi tiết đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận.

Thứ hai, rà soát để sửa đổi, bổ sung VBQPPL có dấu hiệu trái pháp luật: Các cơ quan chủ trì đã tổ chức cuộc họp để rà soát, trao đổi, giải trình, làm rõ các nhận định, đánh giá và có giải pháp xử lý đối với nội dung của VBQPPL có dấu hiệu trái pháp luật.

Chẳng hạn, tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, có ý kiến giám sát liên quan đến việc thi hành Nghị định 44/2014/NĐ-CP quy định về giá đất và Nghị định 10/2023/NĐ-CP hướng dẫn chi tiết một số điều của Luật Đất đai còn chồng chéo, bất cập, gây khó khăn cho công tác bồi thường, thu hồi đất. Trên cơ sở kết luận giám sát, Ngày 15/5/2024 Chính phủ ban hành Nghị định 12/2024/NĐ-CP, sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 44/2014/NĐ-CP và Nghị định 10/2023/NĐ-CP, trong đó, điều chỉnh, làm rõ phương pháp xác định giá đất ở, giá đất nông nghiệp; rà soát, đơn giản hóa thủ tục phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; bổ sung hướng dẫn quy định về thu tiền thuê đất, thuê mặt nước.

Ngoài ra, Bộ Tư pháp đã nghiêm túc thực hiện trách nhiệm của chủ thể chịu sự giám sát trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ được giao liên quan đến công tác kiểm tra, rà soát, hệ thống hóa, hợp nhất, pháp điển. Đồng thời, Bộ Tư pháp cũng đã rà soát, xử lý hoặc kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý đối với các VBQPPL có nội dung mâu thuẫn, chồng chéo, không phù hợp thực tiễn thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Tư pháp.

Bên cạnh đó, thực hiện Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị, hướng đến mục tiêu: “Năm 2025, cơ bản hoàn thành việc tháo gỡ những “điểm nghẽn” do quy định pháp luật”, Bộ Tư pháp đã phối hợp các bộ, ngành rà soát và đã có báo cáo Ban Chỉ đạo Trung ương về hoàn thiện thể chế, pháp luật vào ngày 05/8/2025, theo đó, trong tổng số 2.092 kiến nghị, phản ánh, Bộ Tư pháp và các bộ, ngành liên quan đã thống nhất có 834 kiến nghị, phản ánh có khó khăn, vướng mắc do quy định pháp luật, chiếm gần 40%, trong đó cũng có nhiều kiến nghị, phản ánh xuất phát từ công tác giám sát của các cơ quan của Quốc hội.

Thứ trưởng Bộ Tư pháp nhấn mạnh, kết quả giám sát VBQPPL là nguồn đầu vào tin cậy cho công tác lập pháp, là cơ chế hữu hiệu bảo đảm kỷ luật, kỷ cương, minh bạch, hiệu quả trong tổ chức thi hành pháp luật.

Cụ thể, kết quả giám sát đã kịp thời chỉ ra những bất cập trong hệ thống pháp luật. Qua đó, giúp Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương có cơ sở rà soát, chỉnh lý, hoàn thiện pháp luật. Giám sát cũng thúc đẩy tiến độ xây dựng, ban hành văn bản quy định chi tiết.

Hoạt động giám sát còn giúp nâng cao trách nhiệm các cơ quan trong quy trình soạn thảo, thẩm định, thẩm tra và ban hành VBQPPL, tăng cường tính công khai, minh bạch và phối hợp hiệu quả giữa các cơ quan trong xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật.

Quang cảnh Phiên chuyên đề thứ hai chiều 6/8. (Ảnh: Phạm Thắng)

Bên cạnh những kết quả tích cực nêu trên, hoạt động giám sát VBQPPL trong thời gian qua vẫn còn một số tồn tại nhất định. Vì vậy, để góp phần đưa công tác giám sát VBQPPL có hiệu quả và thiết thực hơn nữa, Bộ Tư pháp đề xuất một số giải pháp, kiến nghị chính.

Theo đó, công tác giám sát VBQPPL phải gắn với việc tổ chức thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị; hoạt động giám sát phải gắn với hoàn thiện chính sách, pháp luật, gắn với việc tăng cường giải thích pháp luật, hướng dẫn áp dụng VBQPPL theo Điều 60 và Điều 61 của Luật Ban hành VBQPPL. Kế hoạch giám sát nên bám sát những vấn đề quan trọng, được dư luận quan tâm, có trọng tâm, trọng điểm, như giám sát việc tháo gỡ “điểm nghẽn” do quy định của pháp luật… để kiến tạo, phát triển, giám sát việc phân cấp, phân quyền trong tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.

Đồng thời, đề cao sự phối hợp giữa các cơ quan trong hoạt động giám sát; thực hiện việc giám sát ngay từ khi xây dựng dự án luật, pháp lệnh, dự thảo nghị quyết; tăng cường kiểm soát nội dung giao quy định chi tiết và các điều kiện bảo đảm cần thiết để xây dựng, ban hành văn bản quy định chi tiết. Tăng cường công tác phản biện để bảo đảm tính khách quan, toàn diện và đưa ra các giải pháp khắc phục kịp thời; công khai các báo cáo kết quả giám sát; theo dõi, đôn đốc việc thực hiện các kết luận giám sát...

Không những thế, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, sử dụng các phần mềm giám sát, phân tích dữ liệu và hệ thống quản lý thông tin để hỗ trợ hoạt động giám sát VBQPPL một cách nhanh chóng, kịp thời, hiệu quả, đồng thời theo dõi và đánh giá kết quả thực hiện. Thiết lập một cổng thông tin trực tuyến (hoặc sử dụng Cổng Pháp luật quốc gia) để người dân và các tổ chức xã hội tham gia giám sát, phản biện và phản ánh các vấn đề liên quan đến VBQPPL.

“Bộ Tư pháp với vai trò của mình mong muốn được đồng hành cùng với các cơ quan của Quốc hội trong công tác giám sát VBQPPL”, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tú bày tỏ.

Mai Hoàng

Nguồn Pháp Luật VN : https://baophapluat.vn/ket-qua-giam-sat-van-ban-la-nguon-dau-vao-tin-cay-cho-cong-tac-lap-phap.html