Kêu cứu vì bị buộc tháo '6 loại nhà' bằng… bản án '3 không'

một giờ trướcBài gốc

"Nhảy múa" đất lấn chiếm

Kèm đơn kêu cứu và tài liệu liên quan, Giám đốc (GĐ) Công ty AH Lê Thanh Tùng trình bày: đang kinh doanh khu du lịch (KDL) tại thị trấn Long Hải, H.Long Điền, tỉnh BR-VT (nay là xã Long Hải, TPHCM), Công ty AH nhận được thông báo của TAND H.Long Điền thụ lý vụ kiện "tranh chấp quyền sử dụng đất (QSDĐ)" với nguyên đơn là Công ty KV (chủ KDL giáp ranh).

Theo đơn khởi kiện, ngày 14/12/2020, Công ty KV được Sở Tài nguyên và Môi trường (TNMT) tỉnh BR-VT cấp 3 giấy chứng nhận (GCN) QSDĐ với tổng diện tích 133.452m2, tọa lạc thị trấn Long Hải (có nguồn gốc từ GCN ngày 28/11/2001). Kiểm tra hiện trạng ranh và đo vẽ lại đất, Công ty KV nhận thấy Công ty AH đã lấn chiếm 1.027,7m2 (tiếp giáp dự án của Công ty KV) và xây các công trình trên đất.

Nhà trạm điện được bà Anoa xây từ rất lâu

Ngày 30/11/2023, KV khởi kiện yêu cầu Tòa án buộc AH phải tháo đỡ, di dời các công trình xây dựng, trả lại đất cho Công ty KV theo sơ đồ vị trí do Trung tâm kỹ thuật TNMT tỉnh BR-VT lập ngày 08/10/2024 với diện tích 1.087,2m2. Sau đó, KV khởi kiện bổ sung, yêu cầu Công ty AH phải thanh toán cho KV hơn 119 triệu đồng là "chi phí sử dụng đất". Tuy nhiên, nguyên đơn đã rút yêu cầu này tại phiên tòa sơ thẩm.

Công ty AH xác định: Cả 2 Công ty KV và AH lúc đầu có cùng một chủ sở hữu là bà Anoa (người Pháp); trong đó KV được lập năm 2001, AH lập năm 2005. Đến tháng 9/2009, AH chuyển đổi từ công ty TNHH sang cổ phần. Năm 2022, bà Anoa chuyển nhượng cổ phần cho cổ đông mới và bàn giao hiện trạng công trình xây dựng. Sau khi nhận chuyển nhượng, chủ mới của Công ty AH chỉ xây thêm 2 văn phòng làm việc (diện tích 43,9m2 và 46,2m2); tất cả công trình còn lại cùng vật kiến trúc trên đất đều do chủ cũ của AH bàn giao.

Bản án sơ thẩm số 100/2024/DS-ST (BAST số 100) ngày 10/12/2024 của TAND H.Long Điền với HĐXX do Thẩm phán Phan Thu Phương ngồi ghế chủ tọa, buộc Công ty AH trả lại Công ty KV 1.087,2m2 đất "lấn chiếm". Công ty AH phải tháo dỡ các công trình kiến trúc và cây trồng trên đất, gồm: 3 nhà "gạch" (diện tích lần lượt là 25,8m2, 35,5m2 và 83,1m2); 4 nhà "sắt" (diện tích 15,9m2, 18m2, 41m2 và 39,9m2); 2 nhà vệ sinh (4,5m2 và 7,5m2); nhà để xe (69,4m2); nhà trạm điện (16m2); nhà tạm (1,9m2); trạm biến áp; trụ điện; máy phát điện; các loại cây (1 bàng, 1 bằng lăng và 2 phượng)...

Ngoài nộp án phí 300.000 đồng "có giá ngạch" và 33,07 triệu đồng "không giá ngạch", Công ty AH còn hoàn trả cho Công ty KV 79,17 triệu đồng "tiền sử dụng đất lấn chiếm" và 26,36 triệu đồng chi phí đo vẽ, định giá, sao lục tài liệu.

Bản án phúc thẩm số 124/2025/DS-PT (BAPT số 124) ngày 18/6/2025 của TAND tỉnh BR-VT với HĐXX gồm 3 Thẩm phán Cao Xuân Long (chủ tọa), Cao Minh Vỹ và Bùi Thị Thương, tuyên sửa một phần BAST: buộc Công ty AH trả lại Công ty KV 1.044m2 đất lấn chiếm (giảm 43,2m2 so với BAST), theo sơ đồ vị trí do Trung tâm kỹ thuật TNMT tỉnh BR-VT lập ngày 08/10/2024. HĐXX hủy phần "hoàn trả 79,17 triệu đồng" do nguyên đơn rút yêu cầu này tại phiên tòa phúc thẩm. Bị đơn không phải nộp 33,07 triệu đồng án phí do án sơ thẩm tuyên không đúng.

Đối với phần "tháo dỡ các công trình kiến trúc và cây trồng trên đất", HĐXX tuyên giống BAST.

Căn cứ để giám đốc thẩm?

GĐ Công ty AH bức xúc: BAST số 100 có nhiều "lỗ hổng" nên Công ty AH kháng cáo và nhiều lần gửi văn bản (VB) đề nghị Tòa cấp phúc thẩm xem xét toàn diện hồ sơ, trình tự thủ tục tố tụng, từ đó có phán quyết công tâm, để các bên "tâm phục khẩu phục". Buồn thay, dù HĐXX đã "sửa, hủy và đình chỉ một phần" nhưng BAPT số 124 vẫn lộ rõ "3 không".

Thứ nhất, không đưa các cá nhân, tổ chức có liên quan vào vụ án: Bà Anoa là chủ cũ (cổ đông lớn nhất) của cả 2 Công ty AH và KV; cũng là người đứng ra xây dựng các công trình trên phần đất tranh chấp, ký hợp đồng với Điện lực Long Điền xây dựng trạm điện 250KV... Trong nhiều VB, đơn kháng cáo cũng như tại 2 phiên tòa sơ thẩm và phúc thẩm, Công ty AH đề nghị Tòa án đưa bà Anoa và Điện lực Long Điền tham gia tố tụng với tư cách "người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan" nhằm làm rõ trách nhiệm của từng chủ thể nhưng HĐXX không triệu tập.

Những căn nhà (nằm trong "6 loại nhà”) buộc phải tháo dỡ theo 2 bản án

Liên quan đến vụ tranh chấp còn có Sở TNMT tỉnh BR-VT, cơ quan cấp cho Công ty KV 3 GCN mới ngày 14/12/2020 (người ký là GĐ Nguyễn Văn Hải, từng bị khởi tố trong vụ án khác liên quan đến đất đai) từ 1 GCN cũ cấp ngày 28/11/2001. Cấp diện tích đất rất lớn từ 1GCN chia thành 3 nhưng vẫn giữ nguyên con số 133.452m2, vậy mà cả 2 cấp tòa không triệu tập để làm rõ?

Thứ hai, không tiến hành thẩm định tại chỗ: theo quy định của pháp luật, trường hợp tranh chấp về QSDĐ, tài sản gắn liền với đất, Tòa án có nghĩa vụ xem xét, "thẩm định tại chỗ" để xác minh thực tế về hiện trạng sử dụng đất, ranh giới, diện tích, công trình trên đất và các yếu tố liên quan nhằm bảo đảm việc giải quyết vụ án khách quan, toàn diện. Thực tế, quá trình giải quyết vụ án, cả 2 cấp tòa không tiến hành kiểm tra thực địa, thẩm định tại chỗ. HĐXX phúc thẩm chỉ dựa vào biên bản định giá tài sản ngày 18/10/2024 cùng biên bản đo đạc và sơ đồ vị trí rồi nhận định: "Đã xác định rõ những công trình kiến trúc và cây trồng có trên đất, vì vậy không cần thiết phải tiến hành xem xét, thẩm định tại chỗ". Nhận định này mang tính chủ quan, dẫn đến xác định diện tích đất tranh chấp liên tục "nhảy múa", lúc đầu 1.027,7m2, sau "tăng lên" 1.087,2m2 rồi hạ xuống 1.044m2 (?!).

Về hiện trạng (công trình kiến trúc và cây trồng) trên đất tranh chấp cũng khác xa với án tuyên về tên gọi cũng như diện tích. Cả 2 bản án xác định có "6 loại nhà” với 11 căn, trong đó 2 loại (gồm 7 căn) được đặt tên rất lạ, như "nhà sắt" (4 căn), nhà "gạch" (3 căn)... Thực tế, hiện trạng là nhà làm văn phòng (2 căn), nhà bếp và kho (1 căn), nhà khung thép (bungalow, 2 căn)...

Cột mốc được Sở Địa chính tỉnh BR-VT cắm năm 2001

Thứ ba, không thu thập đầy đủ chứng cứ, dẫn đến đánh giá, nhận định thiếu khách quan. Nhiều tài liệu liên quan đến vụ tranh chấp không được 2 cấp tòa thu thập, xem xét. Rõ nhất là VB số 424/CV-AH ngày 14/11/2014 của Công ty AH do bà Anoa (Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng GĐ) ký gửi các cơ quan chức năng H.Long Điền, trình bày rõ về nguồn gốc, quá trình quản lý, sử dụng, phát sinh hàng rào ranh giới đất giữa 2 Công ty AH và KV cùng các công trình trên phần đất tranh chấp.

Văb bản 424/CV-AH ngày 14/11/2014 của Công ty AH.

VB nêu rõ: Từ năm 1996 -1997, bà Anoa đã bỏ nhiều công sức đầu tư, xây dựng KDL KV(thuộc Công ty Du Lịch tỉnh BR-VT). Đến năm 2001, Công ty KV chính thức hoạt động, được ký HĐ thuê đất với tỉnh BR-VT. Sở Địa chính (nay là Sở TNMT) tỉnh BR-VT đến vị trí thửa đất bàn giao ranh giới khu KV làm dự án. Tại thời điểm đó, tiếp giáp với khu vực hiện nay của Công ty AH là một khu đất trống bỏ hoang, nhiều phần tử tệ nạn xã hội tụ tập, trộm cắp, gây mất trật tự. Để bảo vệ nhà công nhân viên ngay khu vực ranh giới đất, Công ty KV đã xây rào bằng cột bê-tông, lưới B40 và dây kẽm gai.

Năm 2005, bà Anoa thành lập thêm Công ty AH, đầu tư xây dựng khu biệt thự An Hoa. Tại phần ranh giữa 2 Công ty AH và KV, Điện lực Long Điền đã xây trạm điện trung thế, cung cấp điện cho khu biệt thự. Ngoài trạm điện, bà Anoa còn cho xây một số công trình phụ như: trạm máy phát điện, khu vực giặt đồ, căng-tin... Đến tháng 9/2014, bà Anoa cho xây thêm một phòng họp bán kiên cố (8m x 10m) để đón các đoàn khách trong và ngoài nước đến tham quan, làm việc. Khi chuyển nhượng cổ phần tại Công ty KV năm 2007, bà Anoa bàn giao cho chủ mới toàn bộ hồ sơ, giấy tờ, cơ sở vật chất theo hiện trạng, không thay đổi gì cả. Bà Anoa khẳng định: "Gần 20 năm nay, hàng rào vẫn còn y đó, ranh giới do Sở Địa chính bàn giao".

Không chỉ VB do bà Anoa là "người trong cuộc" ký, nhiều VB của cơ quan thẩm quyền xác định hiện trạng đất. Cụ thể như Quyết định số 3045/QĐ-UBND ngày 19/9/2008 của UBND H.Long Điền xử phạt vi phạm hành chính bà Anoa vì đã "xây dựng trên đất lấn chiếm do Nhà nước quản lý” với diện tích 245,68m2.

QĐ số 3045/QĐ-UBND ngày 19/9/2008 của UBND H.Long Điền.

Tại VB số 216/BC-KTHT báo cáo UBND H.Long Điền ngày 30/9/2014, Phòng Kinh tế và Hạ tầng H.Long Điền xác định: "Tại lối đi chung dành cho khách bộ hành xuống tắm biển (nằm phía bên phải, nơi tiếp giáp hàng rào KDL) cây cối rậm rạp là nơi trú ngụ của rắn rít, côn trùng... Công ty AH đã tự phát quang, dọn dẹp mặt bằng và xây dựng (không phép) 1 căn phòng 8m x 10m bằng khung thép, dạng nhà tiền chế lắp ghép Đại diện UBND thị trấn Long Hải và Ban Quản lý các khu du lịch huyện cho biết, phần đất Công ty AH xây dựng là đất do Nhà nước quản lý”.

Như vậy, phần đất tranh chấp thuộc quyền sử dụng của nguyên đơn theo GCN hay là đất làm "lối đi chung" do Nhà nước quản lý? Vấn đề mấu chốt này không được cả 2 cấp tòa làm rõ. Đây là căn cứ quan trọng để lãnh đạo TAND Tối cao, Viện KSND Tối cao xem xét, giám đốc thẩm đối với 2 bản án của TAND tỉnh BR-VT và TAND H.Long Điền cũ...

NHÓM PV CHUYÊN ĐỀ

Nguồn CA TP.HCM : http://congan.com.vn/thong-tin-ban-doc/keu-cuu-vi-bi-buoc-thao-6-loai-nha-bang-ban-an-3-khong_183929.html