Mỡ máu cao có thể do yếu tố di truyền hoặc do lối sống. Ảnh: Shutterstock.
Mỡ máu cao là tình trạng nguy hiểm, có thể gây tắc nghẽn mạch máu và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tim mạch. Theo GS.TS Trương Quang Bình, nguyên Phó giám đốc, Chủ tịch hội đồng khoa học Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, nguyên nhân gây mỡ máu cao có thể là di truyền hoặc liên quan đến các bệnh lý như đái tháo đường, béo phì, suy giáp, hội chứng thận hư…
Ngoài yếu tố bệnh lý, lối sống ít vận động, chế độ ăn nhiều dầu mỡ, thói quen uống rượu bia hoặc tác dụng phụ của thuốc cũng làm tăng nguy cơ rối loạn mỡ máu. Tình trạng này có thể biểu hiện dưới dạng tăng cholesterol đơn thuần, tăng triglyceride hoặc đồng thời tăng cả hai.
Điều trị mỡ máu cao như thế nào?
Nếu mỡ máu cao là hệ quả của một bệnh lý nền, khi điều trị ổn định bệnh chính, chỉ số lipid máu có thể trở về mức bình thường. Tuy nhiên, với những trường hợp rối loạn chuyển hóa lipid nguyên phát (không có nguyên nhân cụ thể), việc điều trị cần kết hợp thay đổi lối sống và dùng thuốc khi cần thiết.
Trường hợp nhẹ: Chỉ cần thay đổi chế độ ăn, tăng cường vận động thể lực, mỡ máu có thể ổn định mà không cần dùng thuốc.
Trường hợp nặng hơn: Nếu các biện pháp không dùng thuốc không kiểm soát được mỡ máu, bác sĩ sẽ chỉ định thuốc hạ mỡ máu. Thông thường, thuốc được sử dụng trong 6-12 tháng. Nếu chỉ số lipid trở về bình thường, bệnh nhân có thể giảm liều hoặc ngưng thuốc, tiếp tục duy trì chế độ ăn kiêng và tập luyện.
Mỡ máu cần được kiểm tra định kỳ mỗi 3-6 tháng. Nếu chỉ số mỡ máu tăng lại dù đã duy trì chế độ ăn uống và vận động hợp lý, bệnh nhân có thể phải dùng thuốc lâu dài hơn. Trường hợp này có thể liên quan đến rối loạn di truyền về chuyển hóa lipid.
Chế độ ăn uống cho người bị mỡ máu cao:
Hạn chế lượng chất béo trong khẩu phần ăn hàng ngày (<30% tổng năng lượng).
Tránh thức ăn chiên rán, ưu tiên thực phẩm luộc, hấp.
Hạn chế thịt mỡ, da gà, thực phẩm chế biến sẵn.
Tăng cường ăn cá (nhưng tránh tôm, cua) thay thế thịt đỏ.
Dùng dầu thực vật (trừ dầu dừa) thay cho mỡ động vật.
Ăn nhiều rau xanh, trái cây giàu chất xơ.
Người tăng triglyceride nên hạn chế thực phẩm nhiều đường và tránh rượu bia.
Việc kiểm soát mỡ máu đòi hỏi sự kết hợp giữa chế độ ăn uống, vận động và theo dõi sức khỏe định kỳ. Nếu tuân thủ đúng phác đồ, người bệnh có thể kiểm soát tốt tình trạng mỡ máu cao và giảm nguy cơ biến chứng tim mạch.
Kỳ Duyên