Khả năng nền kinh tế Nga tiếp tục tài trợ cho chiến dịch quân sự ở Ukraine

5 giờ trướcBài gốc

Từ nguồn thu thuế tăng, quỹ dự trữ lớn đến tiền gửi tư nhân dồi dào - Nga đang duy trì nguồn lực tài chính đủ để tài trợ chiến dịch quân sự mà không cần dựa vào xuất khẩu dầu khí. Ảnh: TASS

Theo trang tin châu Âu euronews.com, nền kinh tế Nga đang có dấu hiệu trượt dốc tới suy thoái và phải đối mặt với làn sóng trừng phạt mới từ Mỹ và EU. Tuy nhiên, theo đánh giá của các chuyên gia, tất cả những điều này không đủ để hạn chế đáng kể khả năng tài trợ cho cuộc chiến ở Ukraine.

Ông Vladislav Inozemtsev, đồng sáng lập và là thành viên Hội đồng cố vấn của Trung tâm Phân tích và Chiến lược châu Âu (CASE), nhận định: "Suy thoái kinh tế gần như không có ý nghĩa gì đối với sự ổn định kinh tế và chính trị của Nga hiện nay". Các chuyên gia tại Oxford Economics đồng tình rằng Nga có khả năng "duy trì cuộc chiến kéo dài nhiều năm".

Dấu hiệu suy thoái và sự thích nghi

Mặc dù được thúc đẩy bởi chi tiêu quân sự, nền kinh tế Nga đang cho thấy các dấu hiệu bất ổn. Về lạm phát: Đã giảm từ mức đỉnh 10,3% vào tháng 3 năm nay xuống còn 8% vào tháng 9, vẫn cao gấp đôi mục tiêu 4% của Ngân hàng Trung ương Nga.

Bên cạnh đó, tăng trưởng chậm lại: Nền kinh tế tăng trưởng 1,4% so với cùng kỳ năm trước trong quý I/2025 và 1,1% trong quý II năm nay, giảm mạnh so với mức tăng trưởng 4,1% trong cả năm 2023 và 2024.

Cùng với đó là tâm lý kinh doanh suy yếu: Chỉ số PMI Tổng hợp (chỉ số kinh tế tổng hợp đo lường sức khỏe của nền kinh tế thông qua hoạt động của ngành sản xuất và dịch vụ) của S&P Global Russia giảm xuống còn 46,6 trong tháng 9, đánh dấu tháng thứ 4 liên tiếp khu vực tư nhân suy giảm và là mức thấp nhất kể từ tháng 10/2022.

Oxford Economics dự đoán tăng trưởng trong quý III/2025 sẽ chỉ ở mức yếu 0,2% so với quý trước, và có khả năng lệnh trừng phạt dầu mỏ gần đây sẽ đẩy nền kinh tế vào suy thoái.

Tuy nhiên, báo cáo của CASE chỉ ra rằng nền kinh tế Nga đã thích nghi với chiến sự và vẫn duy trì trạng thái cân bằng. CASE dự báo Nga sẽ trải qua một giai đoạn trì trệ kinh tế kéo dài trong mười năm tới.

Vì sao trừng phạt dầu mỏ chưa đủ làm tê liệt?

Trong tháng 10/2025, Mỹ đã trừng phạt trực tiếp hai công ty dầu mỏ lớn nhất của Nga là Rosneft và Lukoil, trong khi EU áp dụng gói trừng phạt thứ 19, bao gồm lệnh cấm hoàn toàn khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) của Nga bắt đầu từ năm 2027 và lệnh cấm nhập khẩu dầu khí của Rosneft và Gazprom Neft vào EU.

Dù các lệnh trừng phạt chắc chắn có tác động đến doanh thu năng lượng của Nga, nhưng theo chuyên gia Elina Ribakova của Viện nghiên cứu Bruegel, các sản phẩm năng lượng "không phải là nguồn thu đáng kể cho ngân sách để tiếp tục chiến dịch quân sự".

Cụ thể, Nga đã giảm sự phụ thuộc vào dầu khí: Số liệu của CASE xác nhận sự phụ thuộc của ngân sách liên bang vào dầu khí đã giảm mạnh. Tỷ trọng dầu khí trong tổng doanh thu đã giảm từ hơn 50% giai đoạn 2011–2014 xuống chỉ còn 25% vào giữa năm 2025.

Cùng với đó, tác động hạn chế của tấn công UAV từ Ukraine: Ông Inozemtsev cho rằng các cuộc tấn công bằng UAV của Ukraine vào các nhà máy lọc dầu của Nga không ảnh hưởng đáng kể đến khối lượng xuất khẩu. Nếu một nhà máy lọc dầu bị tấn công, lượng dầu thô sẽ tăng lên vì nó được đưa đến cảng mà không qua chế biến.

Ngoài ra, Nga cũng đã lách trừng phạt hiệu quả: Các nhà phân tích cho rằng Nga là một mục tiêu trừng phạt khó khăn của phương Tây do nước này xuất khẩu nhiều mặt hàng thiết yếu. Nga đã tìm ra nhiều cách để lách các lệnh trừng phạt, bao gồm cả việc giao thương thông qua "đội tàu bí mật" chở dầu và thúc đẩy xuất khẩu sang Trung Quốc và Ấn Độ. Bà Ribakova cho biết: "Nhiều khả năng, Nga sẽ tiếp tục xuất khẩu dầu, nhưng với mức chiết khấu lớn hơn và thông qua nhiều trung gian hơn để che giấu nguồn gốc dầu".

Nguồn vốn nội địa ổn định

Lý do quan trọng nhất khiến khả năng tài trợ chiến dịch quân sự của Nga khó bị hạn chế là vì Moskva trả lương cho công nhân và binh lính bằng rúp mà Ngân hàng Trung ương Nga có thể in, hoặc bằng tiền mà cơ quan thuế của Nga thu được từ các doanh nghiệp Nga, theo chuyên gia Inozemtsev, cụ thể:

Thứ nhất, thuế tăng: Thuế thu được từ các doanh nghiệp Nga đã tăng 13,2% so với cùng kỳ năm ngoái vào tháng 10.

Thứ hai, quỹ dự trữ và vay nợ vẫn đảm bảo: Nga vẫn còn tiền trong quỹ dự trữ quốc gia (tổng cộng 5,9% GDP tính đến tháng 9, bao gồm 1,9% GDP là tài sản thanh khoản). Chính phủ Nga cũng có thể bù đắp thâm hụt ngân sách (dự kiến ở mức 2,6% GDP) bằng cách vay trên thị trường trái phiếu trong nước.

Thứ ba, nguồn vốn dồi dào: Ông Inozemtsev chỉ ra rằng tiền gửi tư nhân tại các ngân hàng Nga hiện đã đủ, "gấp 5 lần toàn bộ ngân sách quân sự năm 2025". Ngay cả khi lượng dầu xuất khẩu của Nga sang cả Ấn Độ và Trung Quốc giảm 1/3, thì "quân đội Nga sẽ không cảm nhận được điều đó trong ít nhất một năm (và rất có thể là trong thời gian dài hơn)".

Ông Inozemtsev kết luận: "Chúng ta có thể quay lại vấn đề này vào khoảng cuối năm 2027, nhưng không sớm hơn".

Vũ Thanh/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/phan-tichnhan-dinh/kha-nang-nen-kinh-te-nga-tiep-tuc-tai-tro-cho-chien-dich-quan-su-o-ukraine-20251101155305172.htm