Luật Chuyển đổi số đã được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 10 với nhiều nội dung quan trọng về chuyển đổi số, chính phủ số, kinh tế số, xã hội số cũng như trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong chuyển đổi số.
Dịch vụ công được cung cấp thống nhất từ Trung ương đến địa phương
Theo quy định của Luật, cơ quan nhà nước cung cấp dịch vụ công trực tuyến thống nhất, tập trung, không phân mảnh từ trung ương đến địa phương trên Cổng dịch vụ công quốc gia và Ứng dụng định danh quốc gia.
Trong đó, các thủ tục hành chính được cung cấp mặc định theo hình thức dịch vụ công trực tuyến toàn trình. Hình thức dịch vụ công trực tuyến một phần chỉ cung cấp trong trường hợp pháp luật có quy định khác hoặc trong trường hợp gặp sự cố kỹ thuật chưa thể khắc phục ngay.
Cơ quan nhà nước có trách nhiệm thực hiện cung cấp dịch vụ công; công tác quản trị nội bộ; chỉ đạo, điều hành; giám sát, kiểm tra thực hiện toàn trình trên môi trường số. Đặc biệt phải có phương án xử lý trong tình huống khẩn cấp hoặc có sự cố gián đoạn hoạt động trên môi trường số và phương án ứng cứu, khắc phục sự cố, duy trì hoạt động bình thường, đảm bảo quyền lợi cho người dân.
Cơ quan nhà nước có trách nhiệm hướng dẫn, hỗ trợ người dân trong quá trình thực hiện dịch vụ; công khai quy trình, thời hạn xử lý và kết quả xử lý. Đồng thời, phải có biện pháp khắc phục và hướng dẫn phương án thay thế khi gặp sự cố; xử lý kịp thời lỗi kỹ thuật, vấn đề phát sinh và công khai trên Cổng dịch vụ công quốc gia, Cổng thông tin điện tử của cơ quan.
Cơ quan nhà nước cung cấp dịch vụ công trực tuyến thống nhất, tập trung, không phân mảnh từ trung ương đến địa phương trên Cổng dịch vụ công quốc gia và Ứng dụng định danh quốc gia. Ảnh: BẢO PHƯƠNG
Luật cũng nêu rõ việc xử lý theo quy định của pháp luật liên quan đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động khi yêu cầu nộp thêm giấy tờ trong trường hợp hệ thống thông tin phục vụ giải quyết thủ tục hành chính đã kết nối, khai thác, sử dụng được dữ liệu từ các cơ sở dữ liệu quốc gia, cơ sở dữ liệu chuyên ngành.
Luật Chuyển đổi số nhấn mạnh yêu cầu thúc đẩy đổi mới sáng tạo, lấy người sử dụng làm trung tâm, nâng cao chất lượng dịch vụ và tạo giá trị mới cho cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp và người dân. Trong đó, tăng cường kết nối, chia sẻ và sử dụng lại dữ liệu, khai báo một lần là mặc định để nâng cao hiệu quả quản lý, hạn chế trùng lặp, giảm thủ tục và nâng cao năng lực ra quyết định.
“Quy trình nghiệp vụ phải được rà soát, chuẩn hóa, tái cấu trúc và đơn giản hóa trước khi thực hiện số hóa; bảo đảm tinh gọn, không trùng lặp, tăng cường tự động hóa và không yêu cầu tổ chức, cá nhân cung cấp lại thông tin, dữ liệu số hợp lệ đã được cung cấp” – Luật Chuyển đổi số đặt ra yêu cầu cụ thể.
Ban hành Chiến lược hạ tầng số theo từng thời kỳ
Trong báo cáo tiếp thu, giải trình và chỉnh lý dự án Luật, Chính phủ nêu rõ Luật Chuyển đổi số được thiết kế theo hướng Luật khung, quy định về nguyên tắc, chính sách về chuyển đổi số; điều phối hoạt động chuyển đổi số quốc gia; chính phủ số; kinh tế số và xã hội số; biện pháp bảo đảm chuyển đổi số; trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân.
Các luật chuyên ngành như Luật Công nghiệp công nghệ số, Luật Giao dịch điện tử, Luật Dữ liệu, Luật Thương mại điện tử, Luật Cạnh tranh... sẽ quy định cụ thể, chuyên sâu về kỹ thuật, nghiệp vụ, quy trình chi tiết và sẽ được dẫn chiếu trong Luật này để thống nhất trong quá trình thực thi.
Cạnh đó, Luật cũng quy định một cách tổng thể, toàn diện các hoạt động chuyển đổi số làm cơ sở để xác định các nhiệm vụ, nội dung chi cho chuyển đổi số theo nguyên tắc không bỏ sót, không trùng lặp với pháp luật chuyên ngành. Đồng thời, có tính mở để bao quát cả những hoạt động khác có liên quan đến chuyển đổi số nhằm rõ ràng, minh bạch, bảo đảm quyền và lợi ích của tổ chức, cá nhân.
Một nội dung khác, Chính phủ cho biết hạ tầng số công cộng được Nhà nước thống nhất quản lý, vận hành theo các quy tắc mở, an toàn, minh bạch và bảo đảm quyền tiếp cận bình đẳng. Hạ tầng này bao gồm định danh và xác thực điện tử theo pháp luật về căn cước; hạ tầng thanh toán số do Nhà nước quản lý, vận hành; nền tảng kết nối, tích hợp, chia sẻ, điều phối dữ liệu cấp quốc gia; hạ tầng chứng thực điện tử quốc gia.
Trong từng thời kỳ, Bộ KH&CN xây dựng trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Chiến lược hạ tầng số, trong đó xác định các thành phần hạ tầng số, mục tiêu phát triển hạ tầng số, nhiệm vụ và giải pháp thực hiện.
Cán bộ làm công tác chuyển đổi số được ưu đãi về lương, phụ cấp...
Cũng theo quy định của Luật, Nhà nước bảo đảm chi cho chuyển đổi số hằng năm tối thiểu 1% tổng chi ngân sách nhà nước từ nguồn tổng chi tối thiểu 3% ngân sách nhà nước cho phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số và tăng dần theo yêu cầu phát triển.
Cơ quan thuộc hệ thống chính trị thực hiện chế độ đãi ngộ đặc thù về lương, phụ cấp, điều kiện làm việc, cơ hội phát triển nghề nghiệp và các hình thức khen thưởng khác cho người làm công tác chuyển đổi số.
Những người này bao gồm cán bộ, công chức, viên chức thuộc đơn vị được giao thực hiện chức năng quản lý nhà nước về chuyển đổi số của các cơ quan ở Trung ương, tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.
Ngoài ra, việc đãi ngộ còn áp dụng với người làm công tác chuyên trách về chuyển đổi số, an ninh mạng trong cơ quan trong hệ thống chính trị; tổng công trình sư, kiến trúc sư trưởng về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và các vị trí việc làm khác liên quan đến chuyển đổi số.
NGUYỄN THẢO