Khai thác hiệu quả cây dược liệu dưới tán rừng

21 giờ trướcBài gốc

Mới đây, việc Chính phủ ban hành Nghị định số 183/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 156/2018/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Lâm nghiệp đã mở ra cơ hội lớn trong khai thác, phát triển cây dược liệu dưới tán rừng - một hướng đi tiềm năng, đang được thành phố Hà Nội tích cực triển khai.

Thu hoạch cây dược liệu tại xã Ba Vì.

Gắn bảo tồn với sinh kế từ rừng

Từ bao đời nay, người Dao, người Mường ở các xã Ba Vì, Yên Bài (Hà Nội) sinh sống quanh núi Ba Vì đã sử dụng các cây dược liệu như tam thất, diệp hạ châu, huyết rồng, hà thủ ô đỏ... để điều chế thuốc nam, điều trị các bệnh xương khớp, hô hấp, thần kinh. Tuy nhiên, do khai thác tự phát, thiếu quy hoạch, các loài cây này đang đứng trước nguy cơ suy kiệt hoặc biến mất.

Điều đáng lo ngại là đa phần hoạt động khai thác cây thuốc ở Ba Vì vẫn mang tính tự phát. Khoảng 80% hộ dân ở các làng nghề như Yên Sơn, Hợp Sơn (xã Ba Vì) vẫn trồng, sơ chế, sử dụng dược liệu theo phương thức truyền thống, thiếu sự hỗ trợ về khoa học, kỹ thuật, truy xuất nguồn gốc và liên kết tiêu thụ. Hệ quả là giá trị kinh tế mang lại chưa tương xứng với tiềm năng quý giá mà rừng Ba Vì đang sở hữu.

Trước thực trạng đó, Nghị định số 183/2025/NĐ-CP ra đời đúng thời điểm, tạo khuôn khổ pháp lý thúc đẩy phát triển ngành dược liệu theo hướng quy hoạch, kiểm soát và gắn với bảo tồn rừng. Ông Nguyễn Văn Thành ở xã Yên Bài cho biết, các nghị định này đã mở ra hành lang pháp lý quan trọng cho việc bảo tồn, nuôi trồng, thu hoạch cây dược liệu trong rừng. Đặc biệt, các xã nằm xung quanh núi Ba Vì đang sở hữu hơn 500 loài dược liệu quý. Đây được xem là thời cơ vàng để phục hồi và phát huy giá trị tài nguyên bản địa, tạo sinh kế bền vững cho cộng đồng người dân tộc thiểu số.

Tuy nhiên, để Nghị định số 183/2025/NĐ-CP thực sự đi vào cuộc sống, nhiều địa phương có rừng ở thành phố Hà Nội cho rằng, cần có định hướng cụ thể hơn về quy hoạch cây dược liệu gắn với rừng, cũng như xây dựng danh mục cây trồng đặc thù theo vùng. Chẳng hạn, ở vùng núi Ba Vì có độ ẩm cao, khí hậu mát mẻ quanh năm - điều kiện rất thuận lợi để phát triển cây thuốc nam. Thời gian qua, do việc sản xuất manh mún, thiếu đầu ra ổn định, nên người dân mong có chính sách hỗ trợ liên kết với doanh nghiệp chế biến, tiêu thụ để tạo chuỗi giá trị khép kín.

Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội đã yêu cầu UBND các xã có rừng phải hoàn thành tuyên truyền nghị định mới đến toàn bộ cộng đồng dân cư, chủ rừng trong tháng 7 và 8-2025. Đồng thời, các địa phương gửi báo cáo tình hình triển khai, kiến nghị khó khăn trước ngày 30-8. Danh mục cây dược liệu ngoài quy định của Bộ Y tế cũng sẽ được tổng hợp, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt để làm cơ sở triển khai các chương trình hỗ trợ. Đặc biệt, các xã được khuyến khích đề xuất mô hình hợp tác xã trồng cây dược liệu, xây dựng vùng nguyên liệu ổn định gắn với các doanh nghiệp, cơ sở chế biến tại chỗ hoặc tại cụm công nghiệp gần rừng.

Hướng tới nông nghiệp sinh thái bền vững

Về nội dung này, Phó Chi cục trưởng phụ trách Chi cục Kiểm lâm Hà Nội Nguyễn Tiến Lâm thông tin, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội đã ban hành văn bản yêu cầu UBND các xã có rừng tổ chức tuyên truyền, phổ biến nội dung nghị định mới tới người dân và chủ rừng. Đồng thời, các xã có rừng rà soát, đề xuất các loài cây dược liệu phù hợp với điều kiện sinh thái và thị trường; triển khai chính sách hỗ trợ phát triển sản xuất theo quy định mới. Các xã được khuyến khích đề xuất mô hình hợp tác xã trồng cây dược liệu, xây dựng vùng nguyên liệu ổn định gắn với các doanh nghiệp, cơ sở chế biến tại chỗ hoặc tại cụm công nghiệp gần rừng. Điều này giúp nâng giá trị sản phẩm, đồng thời giảm rủi ro thương mại cho người trồng.

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Nguyễn Mạnh Phương cho rằng, 25 xã có rừng của thành phố Hà Nội có lợi thế về vị trí thị trường, có các viện nghiên cứu dược liệu, có vùng đệm rừng phong phú. Nếu biết khai thác bài bản, thì cây dược liệu có thể trở thành sản phẩm chủ lực OCOP (Chương trình mỗi xã một sản phẩm), gắn với du lịch sinh thái và phục hồi rừng bền vững.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Mạnh Phương cũng lưu ý, chính sách chỉ là điều kiện cần. Điều kiện đủ quan trọng là phải tổ chức lại sản xuất, có liên kết chặt chẽ giữa nông dân - hợp tác xã - doanh nghiệp - nhà khoa học thì việc khai thác, phát triển cây dược liệu gắn với rừng mới bền vững và cần có quỹ hỗ trợ phát triển cây dược liệu để tạo lực đẩy ban đầu.

Triển khai Nghị định số 183/2025/NĐ-CP không chỉ là thực hiện chỉ đạo hành chính, mà là cơ hội để thành phố Hà Nội khơi dậy tiềm năng kinh tế từ rừng gắn với bảo tồn thiên nhiên, hướng tới phát triển nông nghiệp sinh thái - tuần hoàn - bền vững. Khi chính quyền cơ sở hành động quyết liệt, người dân đồng thuận và doanh nghiệp đồng hành, cây dược liệu hoàn toàn có thể trở thành “lối ra xanh” cho nhiều vùng đồi núi của Thủ đô.

Tiến Long

Nguồn Hà Nội Mới : https://hanoimoi.vn/khai-thac-hieu-qua-cay-duoc-lieu-duoi-tan-rung-711661.html