Khai thác tiềm năng từ cây dứa: Hướng đi mới cho nông nghiệp Bắc Trung Bộ

5 giờ trướcBài gốc

Mỗi ha dứa có thể mang lại doanh thu trên 600 triệu đồng/năm, cao hơn nhiều lần so với các loại cây truyền thống. Ảnh: Xuân Tú

Hiệu quả kinh tế vượt trội

Theo Tiến sĩ Đinh Cao Khuê, Chủ tịch Hội đồng quản trị, kiêm Tổng Giám đốc Công ty cổ phần thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao (DOVECO), ngành dứa Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để trở thành mặt hàng nông sản chủ lực, mang lại giá trị kinh tế cao. Bởi lẽ dứa là một trong những cây trồng có hiệu quả kinh tế vượt trội so với các cây trồng truyền thống. “Dứa là cây có thể trồng quanh năm, không phụ thuộc thời vụ như xoài, cam, nhãn. Đó là lợi thế rất lớn trong tổ chức sản xuất và xuất khẩu. Không phải loại cây ăn quả nào cũng có thể vươn ra thế giới, nhưng dứa thì hoàn toàn có thể" - ông Khuê nhấn mạnh.

Thực tế, sản lượng dứa thế giới đã tăng trưởng ổn định, đạt gần 30 triệu tấn vào năm 2024. Việt Nam đã khẳng định vị trí trên bản đồ thế giới với sản lượng 760.000 tấn vào năm 2024, xếp thứ 11 thế giới về sản lượng. Dù thị phần xuất khẩu còn khiêm tốn, nhưng dư địa phát triển vẫn rất lớn, đặc biệt trong lĩnh vực chế biến. Các sản phẩm như nước ép, dứa đóng hộp, dứa đông lạnh luôn trong tình trạng “cung không đủ cầu” tại các thị trường lớn như EU, Nhật Bản, Hoa Kỳ.

Một báo cáo phân tích cho thấy, với chu kỳ trồng 14-15 tháng trên diện tích 1ha, lợi nhuận từ cây dứa cao gấp hàng chục lần so với cây lúa, sắn hay keo. Cụ thể, giống dứa MD2 có thể mang lại hơn 700 triệu đồng/ha; dứa Cayenne đạt 400-500 triệu đồng/ha. Trong khi đó, lợi nhuận từ lúa hoặc sắn thường chỉ vài chục triệu đồng. Không chỉ đem lại thu nhập cao, dứa còn thích ứng tốt với biến đổi khí hậu. Cây có sức sống bền bỉ, chịu hạn, chịu gió bão, phù hợp với nhiều loại đất. Đây là lợi thế lớn trong bối cảnh thời tiết ngày càng cực đoan, giúp người nông dân ổn định sinh kế.

Tăng cường liên kết giữa doanh nghiệp và nông dân

Nhiều địa phương ở Bắc Trung Bộ đã nhìn thấy cơ hội từ cây dứa và đang mở rộng vùng trồng cũng như kêu gọi doanh nghiệp đầu tư cơ sở chế biến sâu. Ông Nguyễn Văn Đệ, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An cho biết, địa phương hiện trồng gần 1.800ha, nhưng thực tế có thể mở rộng lên 5.000ha, thậm chí 13.800ha theo quy hoạch đến năm 2030. Các huyện Quỳnh Lưu, Nghĩa Đàn (cũ)... vốn có kinh nghiệm nhiều năm, thuận lợi để hình thành vùng nguyên liệu tập trung.

Trong khi đó, tỉnh Thanh Hóa hiện dẫn đầu vùng Bắc Trung Bộ với khoảng 4.000ha dứa. Ông Nguyễn Đức Cường, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Thanh Hóa cho biết, địa phương đặt mục tiêu phát triển dứa thành cây trồng hàng hóa chủ lực, gắn với công nghiệp chế biến.

Ở Hà Tĩnh, ở các xã miền núi Vũ Quang trước đây, nay là xã Thượng Đức-nơi đất đai khô hạn, sản xuất manh mún đã tìm thấy hướng đi mới khi liên kết với DOVECO. Bà Nguyễn Thị Việt Hà, Bí thư Đảng ủy xã Thượng Đức cho biết, trong một lần khảo sát điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu Thượng Đức, bà nhận thấy người dân địa phương có thói quen trồng dứa tự phát ven rào để chắn lối, song những bụi dứa ấy vẫn cho quả ngọt và phát triển khỏe mạnh, dù không được chăm sóc bài bản. Đây là tín hiệu tích cực khơi mở một hướng đi mới. Từ nhận định đó, bà tìm hiểu thêm và kết nối với DOVECO trồng thử nghiệm tại vùng Thượng Đức. Kết quả cho thấy, dứa sinh trưởng tốt, khả năng chịu hạn cao: cây vẫn phát triển dù nhiệt độ lên đến 36 độ C và không có mưa trong nhiều ngày; trọng lượng quả đạt 1,6-2kg, năng suất sơ bộ 60 tấn/ha.

Với giá trên 10 triệu đồng/tấn, mỗi ha dứa có thể mang lại doanh thu trên 600 triệu đồng. So sánh với cây keo, một loại cây trồng phổ biến tại địa phương, thì lợi thế của cây dứa là rất rõ ràng. Keo phải trồng từ 5-7 năm mới thu hoạch, với tổng giá trị khoảng 100 triệu đồng/ha, sau khi trừ chi phí chỉ còn khoảng 60 triệu đồng trong thời gian trồng 6 năm. Từ thực tế đó, Thượng Đức và các xã thuộc huyện Vũ Quang (cũ) đã xác định dứa là mô hình cây ăn quả đột phá, mở ra một hướng phát triển mới cho kinh tế nông nghiệp địa phương, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân miền núi, từng bước thay đổi diện mạo vùng đất khó khăn này.

Người dân miền Tây Nghệ An đã chuyển đổi một số diện tích trồng cây kém hiệu quả sang trồng dứa. Ảnh: Xuân Tú

Trong chiến lược phát triển dứa, vai trò của doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu là then chốt. DOVECO hiện có các nhà máy tại Ninh Bình, Gia Lai, Sơn La và đang tính toán đặt thêm nhà máy ở Nghệ An-trung tâm Bắc Trung Bộ. Nếu triển khai, công ty có thể thu mua 30.000-40.000 tấn dứa mỗi năm, tạo động lực lớn để người dân mở rộng sản xuất.

Ông Đinh Cao Khuê khẳng định, DOVECO luôn cam kết giá sàn thu mua, đảm bảo đầu ra ổn định. Ngoài ra, công ty cũng chú trọng chuyển giao kỹ thuật, hỗ trợ nông dân áp dụng tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, thậm chí phát triển dứa hữu cơ nhằm nâng cao chất lượng và giá trị xuất khẩu.

Giải quyết thách thức, mở hướng đi cho tương lai

Tuy có nhiều lợi thế, song ngành dứa Việt Nam vẫn phải đối mặt với không ít khó khăn. Đó là diện tích các giống xuất khẩu chủ lực như MD2, Cayenne còn hạn chế; chuỗi liên kết sản xuất chưa chặt chẽ; thương hiệu dứa Việt chưa đủ mạnh để cạnh tranh quốc tế.

Bà Bùi Thị Hồng Hà, Trung tâm Nông nghiệp hữu cơ (Học viện Nông nghiệp Việt Nam) bày tỏ lo ngại: “Nông dân mở rộng diện tích nhưng chưa có phương án tiêu thụ bền vững thì nguy cơ được mùa, mất giá rất cao. Nhiều hộ vẫn dựa vào kinh nghiệm, chưa nắm chắc kỹ thuật, dẫn đến chất lượng không đồng đều, khó đáp ứng yêu cầu xuất khẩu chính ngạch”. Theo bà Hà, để chuyển đổi bền vững, cần có sự đồng hành của doanh nghiệp trong đầu tư hạ tầng kho bãi, logistics và chính sách khuyến khích mạnh mẽ cho người dân. Nếu không gắn sản xuất với thị trường, hiệu quả kinh tế từ cây dứa sẽ khó duy trì lâu dài.

Được biết, trong quy hoạch đến năm 2030, Bộ Nông nghiệp và Môi trường dự kiến diện tích dứa cả nước đạt 60.000ha. Tuy nhiên, trước nhu cầu thị trường lớn và tiềm năng xuất khẩu, con số này có thể điều chỉnh tăng. Đặc biệt, thị trường Trung Quốc-với sức tiêu thụ khổng lồ được đánh giá là hướng mở quan trọng bên cạnh các thị trường truyền thống.

Ông Đinh Cao Khuê cho biết, dứa là một cây trồng tiềm năng, phù hợp với khu vực Bắc Trung Bộ. Trong vài năm tới, DOVECO đặt mục tiêu mở rộng diện tích dứa ở Bắc Trung Bộ lên 10.000ha. Người dân có thể yên tâm, không rơi vào cảnh “được mùa, mất giá”.

Có thể thấy, nếu quy hoạch bài bản, ứng dụng khoa học kỹ thuật, gắn sản xuất với chế biến và thị trường, cây dứa hoàn toàn có thể trở thành mũi nhọn trong chiến lược phát triển nông nghiệp Việt Nam.

Thu Hằng

Nguồn Biên Phòng : https://bienphong.com.vn/khai-thac-tiem-nang-tu-cay-dua-huong-di-moi-cho-nong-nghiep-bac-trung-bo-post495444.html