Tham dự buổi lễ có đồng chí Phạm Tất Thắng, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương; đồng chí Phan Xuân Dũng, Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam; đồng chí Đỗ Chí Nghĩa, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa - Xã hội của Quốc hội; đồng chí Bùi Đức Hinh, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh Phú Thọ; cùng đại diện Bộ Khoa học và Công nghệ, Liên hiệp Hội Việt Nam, đông đảo các nhà khoa học tiêu biểu và công chúng quan tâm.
Các đại biểu cắt băng khai trương Trưng bày. Ảnh: LHHVN
MEDDOM – nơi lưu giữ ký ức của giới trí thức Việt Nam
Tại lễ khai trương, GS.TS, Anh hùng Lao động Nguyễn Anh Trí - người sáng lập Bảo tàng Di sản các nhà khoa học Việt Nam chia sẻ về sứ mệnh của MEDDOM. Thành lập từ năm 2004, trực thuộc MEDLATEC GROUP, Bảo tàng đã và đang gìn giữ hơn 1 triệu tài liệu, hiện vật (giấy, hiện vật khối, phim ảnh, băng đĩa…) của hơn 7.000 nhà khoa học thuộc nhiều chuyên ngành.
GS Nguyễn Anh Trí nhấn mạnh: “Bảo tàng không chỉ lưu giữ những giá trị về khoa học, mà còn bảo tồn tinh thần, đạo đức, ý chí, bản sắc của đội ngũ trí thức Việt Nam, để trở thành điểm đến giáo dục, nghiên cứu và trải nghiệm văn hóa - khoa học cho mọi lứa tuổi trong và ngoài nước”.
Trưng bày lần này là kết quả của hơn một năm chuẩn bị công phu, dựa trên kho tư liệu được sưu tầm gần 20 năm qua. Hàng trăm chuyến điền dã, hàng nghìn giờ phỏng vấn, ghi chép và xử lý tư liệu đã giúp Bảo tàng lưu giữ ký ức của nhiều nhà khoa học - trong đó không ít người nay đã đi xa, nhưng những di sản họ để lại vẫn sống mãi cùng dân tộc.
Phát biểu tại buổi lễ, TSKH Phan Xuân Dũng - Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam đánh giá cao nỗ lực của MEDDOM, đồng thời nhấn mạnh đây là hoạt động ý nghĩa chào mừng 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9.
TSKH Phan Xuân Dũng, Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam phát biểu tại buổi Lễ. Ảnh: LHHVN
Ông xúc động chia sẻ: “Đội ngũ trí thức, nhà khoa học Việt Nam đã đồng hành cùng dân tộc qua mọi chặng đường lịch sử: từ giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, tái thiết sau chiến tranh, đến đổi mới, công nghiệp hóa – hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Ngày nay, họ tiếp tục gánh vác trọng trách lớn lao đưa đất nước sánh vai cùng cường quốc năm châu trong kỷ nguyên mới”.
Ông cũng nhấn mạnh vai trò của khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong sự phát triển quốc gia, đặc biệt trong bối cảnh Đảng, Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương mang tính đột phá như Nghị quyết 57-NQ/TW (22/12/2024) của Bộ Chính trị; Nghị quyết 193/2025/QH15 của Quốc hội; cùng các đạo luật, chính sách mới về KH&CN, đổi mới sáng tạo.
Những câu chuyện xúc động từ di sản trí thức
Tại lễ khai trương, các đại biểu chứng kiến hoạt động ký kết tiếp nhận di sản của các nhà khoa học, đồng thời lắng nghe nhiều câu chuyện cảm động: từ ký ức của các chiến sĩ Thành cổ Quảng Trị vượt qua bom đạn để sau này dấn thân nghiên cứu khoa học, đến những cống hiến thầm lặng của nhiều thế hệ trí thức.
Không gian trưng bày giới thiệu hơn 150 nhà khoa học tiêu biểu, cùng gần 200 tài liệu, hiện vật quý, chia thành 2 chủ đề chính:
Bảo vệ Tổ quốc: Ghi nhận đóng góp của trí thức khoa học trong kháng chiến, từ chế tạo vũ khí, bảo đảm y tế, đến cải tiến kỹ thuật phục vụ chiến trường.
Xây dựng và phát triển đất nước: Tôn vinh các công trình nghiên cứu, sáng chế, ứng dụng thực tiễn trong nông nghiệp, y tế, giáo dục, quốc phòng, công nghệ, môi trường…
Công chúng có dịp tiếp cận những câu chuyện đầy sức lay động: GS Trần Đại Nghĩa đặt nền móng công nghiệp quốc phòng; GS Từ Giấy sáng lập báo Vui sống phổ biến kiến thức phòng bệnh; GS Bùi Đại năm lần vào chiến trường dập dịch sốt rét; GS Tạ Quang Bửu với phương châm đào tạo trí thức “Ba tốt”; hay các nhà khoa học nông nghiệp như GS Lương Định Của, GS Bùi Huy Đáp, GS, Viện sĩ Đào Thế Tuấn, GS, Viện sĩ Vũ Tuyên Hoàng… đã góp phần đưa Việt Nam từ một đất nước chịu nạn đói năm 1945 trở thành cường quốc xuất khẩu gạo hàng đầu.
Các đại biểu chụp ảnh lưu niệm trước cửa tòa nhà Quyển sách
Trưng bày được tổ chức tại Meddom Park, công viên di sản rộng 30ha với điểm nhấn kiến trúc tòa nhà S1 hình quyển sách mở. Đây là nơi hội tụ chức năng bảo tàng di sản và công viên di sản, mang lại không gian kết nối khoa học – văn hóa độc đáo, giàu trải nghiệm.
Dự kiến, trưng bày kéo dài 5 năm, hiện vật và nhân vật sẽ được thay đổi định kỳ. Với nguồn tư liệu quý giá và những câu chuyện xúc động, MEDDOM tiếp tục khẳng định vai trò là trung tâm duy nhất ở Việt Nam nghiên cứu, bảo tồn và lưu giữ ký ức của giới khoa học – trí thức.
Một không gian tôn vinh trí thức Việt Nam
Lễ khai trương Trưng bày “Đóng góp của các nhà khoa học Việt Nam trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” không chỉ là dịp tôn vinh trí thức Việt Nam, mà còn góp phần lan tỏa những giá trị nhân văn, khẳng định khoa học và văn hóa luôn đồng hành trong hành trình phát triển đất nước.
P.V