Mèo ri (Felis chaus), còn được gọi là mèo sậy hay mèo đầm lầy là một trong những loài mèo hoang dã sinh sống ở Việt Nam.
Trên thế giới, loài mèo này có vùng phân bố ở Trung Đông, Kavkaz, Nam Á, Đông Nam Á và nam Trung Quốc. Tại Việt Nam, chúng được ghi nhận ở Tây Ninh (VQG Lò Gò – Sa Mát) và Gia Lai (huyện K’Bang).
Mèo ri có ngoại hình khá giống mèo nhà, với đặc điểm nổi bật là bộ lông đơn giản, gần như đồng màu xám tro đến vàng nâu hoặc chỉ có đốm mờ ở thân và có lông đen dài ở đỉnh tai. Phần bụng lông sáng hơn và dài hơn.
Là loài mèo lớn nhất trong số các loài thuộc chi Felis (gồm cả mèo nhà) còn tồn tại, mèo ri trưởng thành có chiều dài đầu và thân từ 59 - 76cm, cao 36cm, có thể nặng đến 16kg. Kích thước cơ thể của chúng giảm dần theo vùng phân bố từ Tây sang đông.
Đuôi mèo ri khá ngắn, thường dài xấp xỉ 1/3 thân có khoảng 4 - 5 vòng đen ở nửa cuối đuôi.
Trong tự nhiên, mèo ri sinh sống ở những vùng đất ngập nước như đầm lầy, vùng duyên hải và ven sông với thảm thực vật dày đặc.
Mèo ri được ghi nhận là loài mèo nhỏ, hoạt động cả ban ngày và đêm tuy nhiên chúng hoạt động mạnh nhất là vào sáng sớm và chiều tối.
Con mồi ưa thích của chúng là động vật có vú nhỏ và chim. Loài mèo này săn mồi bằng cách rình rập , sau đó là chạy nước rút hoặc nhảy vọt để vồ mồi.
Mèo ri mang thai gần hai tháng. Mèo con bắt đầu tự bắt mồi vào khoảng sáu tháng và rời mẹ sau tám hoặc chín tháng.
Có ba phân loài đã được công nhận, gồm phân loài Kavkaz (Felis chaus chaus), phân loài Nam Á (Felis chaus affinis) và phân loài Đông Nam Á (Felis chaus fulvidina).
Do vùng phân bố khá rộng, chúng được đánh giá là thuộc diện “Ít quan tâm” trong danh Sách Đỏ IUCN. Trong môi trường hoang dã, mèo ri chủ yếu bị đe dọa bởi sự phá hủy các vùng đất ngập nước, bị mắc bẫy và ngộ độc.
Ở Việt Nam loài mèo hoang dã này rất hiếm gặp. Cho đến nay mới thu được một mẫu da con non vào năm 1978 tại vùng Kon Hà Nừng thuộc huyện K’Bang, tỉnh Gia Lai.
Trong Sách Đỏ Việt Nam, mèo ri là một loài “thiếu dữ liệu”. Các chuyên gia khuyến cáo cần tiến hành điều tra xác định hiện trạng mèo ri trong thiên nhiên để có biện pháp bảo vệ thích hợp.
P.V (Tổng hợp)