Ảnh minh họa.
Trên thị trường quốc tế, gỗ đen châu Phi (Blackwood) được ví như “báu vật ngàn năm” khi giá trị của nó có thể lên tới 14.000 USD/m³, tương đương khoảng 100.000 USD cho một tấm gỗ, ngang bằng giá một căn hộ cao cấp. Tuy nhiên, chính mức giá “trên trời” này đang đẩy loài cây quý hiếm vào tình trạng bị khai thác cạn kiệt, đứng trước nguy cơ tuyệt chủng.
Không phải ngẫu nhiên mà gỗ đen châu Phi trở thành loại gỗ đắt đỏ bậc nhất hành tinh. Loại gỗ này còn được gọi là gỗ mun Mozambique hay gỗ mun Senegal. Loài cây có tên khoa học Dalbergia Melanoxylon này thuộc họ đậu Fabaceae, phân bố chủ yếu ở vùng ven biển Đông Phi như Tanzania và Mozambique. Lịch sử ghi nhận cách đây 5.000 năm, gỗ đen châu Phi đã được pharaoh Ai Cập cùng giới quý tộc sử dụng để chế tác vật dụng xa hoa.
Loại gỗ này sở hữu màu sắc độc đáo từ đỏ sẫm đến đen bóng, chất gỗ cực kỳ rắn chắc, bền bỉ, có khả năng chống mục nát và chịu nhiệt cao. Đặc biệt, cây trưởng thành còn có khả năng chống cháy, càng làm tăng giá trị của nó. Nhờ những đặc tính vượt trội, gỗ đen châu Phi thường được dùng để chế tạo nội thất sang trọng, thủ công mỹ nghệ, tượng, tranh và các loại nhạc cụ cao cấp như đàn piano, đàn guitar.
Thế nhưng, phía sau vẻ đẹp quý hiếm là thực trạng đáng lo ngại. Do nhu cầu lớn cùng giá trị kinh tế quá cao, gỗ đen châu Phi đang bị khai thác triệt để. Trong khi đó, loài cây này sinh trưởng rất chậm, phải mất khoảng 60 năm mới đạt đến kích thước trưởng thành. Tỷ lệ nảy mầm thấp, cộng thêm việc bảo tồn còn hạn chế, khiến các quần thể trong tự nhiên ngày càng suy giảm nghiêm trọng.
Nếu không có những biện pháp bảo vệ kịp thời, “vàng ròng” của tự nhiên – gỗ đen châu Phi – có nguy cơ biến mất vĩnh viễn, để lại khoảng trống lớn trong hệ sinh thái cũng như nền văn hóa lâu đời từng tôn vinh giá trị của nó.
Lê Kha (t/h)