Từ ngày 22 đến 24-9, Sở Du lịch TP.HCM đã tổ chức đoàn khảo sát tại tỉnh Lâm Đồng nhằm tìm hiểu, tham quan và xây dựng không gian thưởng trà tại các khách sạn cao cấp ở TP.HCM năm 2025, trong thời gian khảo sát, tỉnh Lâm Đồng đã giới thiệu cho đoàn tham quan về Nhà máy chè 1927 gần 100 năm tuổi của tỉnh.
Nhà máy Chè 1927 (tọa lạc tại phường Lộc Sơn, TP. Bảo Lộc cũ, nay là phường B’lao tỉnh Lâm Đồng) lưu giữ những giá trị lịch sử vô giá của ngành trà Lâm Đồng. Đây là một trong những địa điểm du lịch độc đáo, nơi du khách có thể tham quan quy trình sản xuất trà, đồng thời tìm hiểu sâu hơn về văn hóa trà Việt.
Nhà máy chè 1927 là một trong những điểm đến du lịch tại tỉnh Lâm Đồng giúp du khách hiểu rõ hơn về ngành trà Việt Nam.
Thuyết minh cho đoàn khảo sát về nhà máy này, Sở VH-TT&DL tỉnh Lâm Đồng cho biết ý tưởng xây dựng nhà máy được ấp ủ từ năm 1927 và chính thức khởi công vào năm 1930 bởi người Pháp.
Trải qua gần một thế kỷ, Nhà máy Chè 1927 đã ngưng hoạt động nhưng toàn bộ máy móc, thiết bị phục vụ sản xuất vẫn được gìn giữ nguyên vẹn. Dù đã nhuốm màu thời gian và không còn phù hợp với quy trình sản xuất hiện đại, nhưng mỗi chi tiết máy móc đều là một câu chuyện trong tiến trình phát triển của ngành trà.
Đoàn khách quốc tế đến tham quan nhà máy chè 1927 và tìm hiểu quy trình sản xuất trà.
Ngay từ khi hình thành, nhà máy đã được trang bị hệ thống máy móc hiện đại theo công nghệ Pháp, với hai dây chuyền sản xuất trà đen: OTD (Orthodox – phương pháp truyền thống) và CTC (Crush, Tear, Curl – phương pháp hiện đại), phục vụ chế biến trà xuất khẩu.
Nông dân thu hái chè và tập kết tại khu vực quy định của nhà máy.
Sau khi được thu hái, chè được vận chuyển về nhà máy và sử dụng hệ thống lò củi tỏa nhiệt để làm héo. Tiếp đó, nguyên liệu được đưa lên sàng nhằm loại bỏ tạp chất, rồi chuyển qua các công đoạn nghiền, cắt và vò. Chè sau khi vò sẽ được ủ men trong máy, sau đó sấy khô theo tiêu chuẩn, cuối cùng được đóng gói và lưu kho.
Cách thổi gió vào bên trong để làm héo chè sẽ từ 10 - 12 tiếng, công đoạn này tốn nhiều thời gian và nhân công. Vì vậy, sau này đã sử dụng khí nóng từ lò nhiệt để đẩy nhanh quá trình làm héo giúp trà thoát bớt hơi nước, giảm sức căng của tế bào chè, tăng độ dai thuận tiện cho việc định hình sản phẩm.
Công nhân chuyển chè đã được làm héo xuống máy sàng quy trình truyền thống theo đường ống. Công đoạn này giúp loại bỏ những tạp chất lẫn bên trong khối trà.
Máy sàng và tách sơ râu.
Công nhân đưa khối trà đã được làm dập lên băng chuyền và tải vào máy cắt. Quá trình này giúp khối trà được cắt nhỏ, thuận tiện cho việc vo tròn, định hình viên trà.
Cối vò chè hiện đại, trà sau khi được cắt theo băng truyền vào bên trong máy vo tròn và được định hình thành những viên tròn có kích thước nhỏ.
Trước khi vào bên trong khu vực ủ chè, khối chè được dàn đều với độ dày từ 5 - 10cm nhờ vào các trục hình xoáy nằm ngang. Chè được ủ trong vòng 3 - 4 tiếng. Công nhân sẽ phun sương, căn chỉnh nhiệt độ, không khí sao cho chè lên men đạt đúng tiêu chuẩn.
Chè lên men thành công nếu có màu đồng đỏ và hương thơm đặc trưng của trà đen. Thành phẩm sau khi ủ được chuyển tiếp vào máy sấy. Lò sấy nhiệt truyền thống.
Du khách quốc tế tìm hiểu về lò đốt nhiệt.
Song song với quy trình công nghiệp, nghề làm trà truyền thống vẫn được duy trì, đòi hỏi nhiều công đoạn thủ công như thu hái, phơi héo, đảo trà, sao, vò và sấy. Từng mẻ trà ngon ra đời không chỉ nhờ kỹ thuật mà còn bởi tình yêu, sự tận tâm của người thợ trà.
Quy trình làm trà truyền thống như thu hái, phơi héo, đảo trà, sao, vò và sấy.
Máy sấy tầng hơi được sử dụng để làm khô trà trong quy trình sản xuất trà đen CTC. Công nhân cũng dùng nhiên liệu chính là củi, trấu để làm chất đốt.
Trà sau khi được làm khô sẽ được sàng lọc thêm một lần nữa và tách những sơ râu còn sót lại. Công nhân sẽ phân loại trà theo kích thước của trà và đóng gói.
Sau các công đoạn chế biến, những dòng chè mẫu thành phẩm được giới thiệu đến du khách, vừa để thưởng thức hương vị, vừa để hiểu thêm sự tinh tế trong nghệ thuật làm trà.
THU TRINH