Khám phá thế giới kỳ vĩ của cá voi – Những 'gã khổng lồ' hiền lành của đại dương

6 giờ trướcBài gốc

Những cư dân khổng lồ của biển cả

Cá voi là loài động vật có vú sống dưới nước, không chỉ được biết đến với kích thước “khổng lồ” mà còn là minh chứng sống động cho sức mạnh kỳ diệu của thiên nhiên. Cá voi xanh — loài lớn nhất từng tồn tại trên Trái Đất — có thể dài tới hơn 33 mét, nặng gần 150 tấn. Trái tim của nó nặng đến 180 kg, to bằng một chiếc xe hơi nhỏ.

Không chỉ cá voi xanh, đại dương còn là mái nhà của hơn 90 loài cá voi khác, từ những “gã khổng lồ” lưng gù, cá nhà táng bí ẩn đến kỳ lân biển với chiếc ngà dài đầy mê hoặc. Dù tên gọi là “cá voi sát thủ”, orca thực chất lại thuộc họ hàng gần gũi của cá heo.

Ảnh minh họa.

Những kẻ lang thang của đại dương

Mỗi năm, cá voi thực hiện những chuyến di cư dài hàng nghìn cây số, vượt qua đại dương bao la để đến vùng biển ấm áp sinh con, rồi quay về vùng lạnh để săn mồi. Những hành trình ấy không chỉ thể hiện sức mạnh phi thường mà còn là minh chứng cho bản năng sinh tồn ngoạn mục.

Tuy nhiên, vẻ đẹp ấy từng bị đe dọa nghiêm trọng. Trong hai thế kỷ 19 và 20, cá voi bị săn bắt gần như đến tuyệt chủng để lấy dầu và các bộ phận khác. Dù ngày nay việc săn bắt này đã bị cấm ở nhiều nơi, một số loài vẫn đang vật lộn để sinh tồn với số lượng cá thể chỉ còn vài nghìn.

Cá voi có phải là cá?

Không. Cá voi là động vật có vú — giống như con người, chó hay heo. Chúng có phổi chứ không phải mang, và phải ngoi lên mặt nước để thở. Là loài máu nóng, cá voi duy trì nhiệt độ cơ thể ổn định ngay cả trong làn nước lạnh giá. Chúng được bảo vệ bởi lớp mỡ dày gọi là “blubber”, hoạt động như một lớp áo giữ nhiệt tự nhiên.

Giống như các động vật có vú khác, cá voi sinh con và nuôi con bằng sữa mẹ. Mỗi lần sinh, cá voi chỉ có một con. Cá voi con khi mới chào đời đã nặng hàng tấn, uống đến gần 400 lít sữa mỗi ngày và lớn nhanh với tốc độ gần 100 kg mỗi 24 giờ.

Bữa ăn khổng lồ dưới đáy biển

Cá voi có thể là những kẻ săn mồi đáng gờm hoặc những chuyên gia lọc sinh vật phù du. Những loài có răng như cá nhà táng, cá voi mõm khoằm… săn mồi lớn như mực, cá, bạch tuộc, thậm chí cả hải cẩu và cá mập. Chúng sở hữu khả năng định vị bằng âm thanh (echolocation), phát ra tiếng "click" để xác định vị trí và hình dạng con mồi trong bóng tối sâu thẳm.

Trong khi đó, những loài như cá voi xanh, cá voi vây hay cá voi lưng gù không có răng mà thay bằng các tấm sừng hàm giống như màng lược, dùng để lọc nhuyễn thể và sinh vật nhỏ khỏi nước biển. Một cá voi xanh trưởng thành có thể tiêu thụ tới 6 tấn nhuyễn thể mỗi ngày — tương đương trọng lượng của một con voi châu Phi.

Cá voi lưng gù thậm chí còn “hợp tác” khi săn mồi bằng kỹ thuật "lưới bong bóng": chúng bơi thành nhóm, thổi bong bóng bao quanh đàn cá và rồi đồng loạt lao vào nuốt gọn.

Hài hước, kỳ bí và... có răng!

Không phải loài cá voi nào cũng “hiền lành”. Cá voi có răng (toothed whales) chiếm số lượng áp đảo với 77 loài, so với chỉ 15 loài cá voi tấm sừng hàm. Chúng có thể có từ vài chiếc đến hàng trăm chiếc răng, và một số — như kỳ lân biển — lại có chiếc ngà duy nhất mọc xuyên qua môi trên, trông như một chiếc sừng kỳ diệu giữa biển khơi.

Kỹ thuật săn mồi bằng âm thanh giúp cá voi có răng định hình được cả thế giới xung quanh chỉ qua âm vang, thậm chí biết được độ cứng mềm hay chuyển động của con mồi. Những vết sẹo tròn bí ẩn trên thân cá nhà táng được cho là dấu tích từ những trận chiến sinh tử với mực khổng lồ ở độ sâu hàng nghìn mét.

Một tương lai mong manh

Dù mang trong mình vẻ đẹp kỳ vĩ và sức sống mạnh mẽ, cá voi đang phải đối mặt với nhiều thách thức: từ biến đổi khí hậu, ô nhiễm nhựa, đến va chạm với tàu biển và tiếng ồn dưới nước. Loài cá voi xanh hiện chỉ còn từ 10.000 đến 25.000 cá thể trên thế giới — một con số quá khiêm tốn nếu so với 300.000 con trong quá khứ.

Câu chuyện về cá voi không chỉ là một bản tình ca của thiên nhiên, mà còn là lời nhắc nhở mạnh mẽ về trách nhiệm của con người trong việc bảo vệ những sinh vật vĩ đại nhưng mong manh đang cùng chúng ta chia sẻ hành tinh xanh này.

Như Ý (Live Science)

Nguồn Doanh Nghiệp : https://doanhnghiepvn.vn/kham-pha/kham-pha-the-gioi-ky-vi-cua-ca-voi-nhung-ga-khong-lo-hien-lanh-cua-dai-duong/20250520104533936