Vùng neo đậu tàu tại cảng cá Đông Hải, tỉnh Khánh Hòa, đã thu hẹp nhiều do bị cát đất bồi lắng nhiều năm qua. (Ảnh: NGUYỄN TRUNG)
Ngày 29/10, trao đổi với phóng viên Báo Nhân Dân, ông Nguyễn Phạm Lưu Hiển, Trưởng Cảng cá Đông Hải cho biết: Theo năng lực thiết kế từ năm 1995, cảng cá Đông Hải, tỉnh Ninh Thuận cũ (nay là tỉnh Khánh Hòa) chỉ cho khoảng 400 tàu công suất từ 45-140CV cập cảng, nhưng nay, có hơn 600 tàu, trong đó có tàu lớn tới 1.000CV, dài hơn 24m. Trong khi đó, luồng tàu bị bồi lắng, đệm chống va hư hỏng, cầu cảng và đường nội bộ sụt lún, hệ thống thoát nước hư hại,… khiến cho cảng rơi vào tình cảnh quá tải, đơn vị rất vất vả khi xử lý tình trạng các chủ tàu tranh giành vị trí để cập cảng, nhất là vào thời điểm khai thác hải sản chính vụ hằng năm.
Tại thực địa, chúng tôi ghi nhận cảng cá Đông Hải là chợ đầu mối hải sản lớn của tỉnh. Từ 3-6 giờ mỗi buổi sáng, dưới nước có nhiều tàu cập cảng, trên bờ tụ họp hàng nghìn người mua bán, không khí rất sôi động. Tuy nhiên, vùng nước neo đậu thì chật hẹp, khiến tàu lớn khó quay đầu, cầu cảng quá tải nhưng không thể mở rộng thêm, khiến cho các loại phương tiện vận tải, xe hai bánh ra vào cảng rất khó khăn, giao thông thường xuyên ùn tắc.
Theo năng lực thiết kế từ năm 1995, cảng cá Đông Hải chỉ cho khoảng 400 tàu công suất từ 45-140CV cập cảng, nhưng nay, có hơn 600 tàu, khiến cho các lái tàu rất vất vả mới điều khiển được tàu vào vùng đậu đỗ cũng như khi muốn quay đầu trở ra biển.
Trong khi đó, các dịch vụ phục vụ khai thác hải sản thì phát triển nhiều. Do sơ chế hải sản tại chỗ, cho nên lượng bùn và chất thải nhiều, khiến cho hệ thống mương thu nước thải, chất thải bị ùn ứ nghiêm trọng. Hệ thống mương dẫn nước thải bị sập, thành mương lộ thiên nhiều đoạn dài; nhiều tấm đan đúc bằng bê-tông bị bong tróc; cốt thép bị ô-xi hóa ăn mòn và bể gãy…. gây ứ đọng nước cục bộ, mất vệ sinh.
Tuyến luồng chạy tàu từ Trạm Biên phòng vào cảng cá Đông Hải bị cát đất bồi lắng đã thu hẹp nhiều năm qua, khiến cho các "tài công" rất vất vả mới điều khiển được tàu đi vào vùng đậu đỗ cũng như khi quay đầu trở ra biển, vì số lượng tàu thuyền có công suất lớn ngày càng nhiều.
Không khí mua bán hải sản tại cảng cá Đông Hải (Khánh Hòa) rất sôi động vào mỗi buổi sáng
Từ năm 1995 đến nay, hệ thống mương dẫn nước thải chưa được nạo vét toàn tuyến mà chỉ nạo vét cục bộ để xử lý tình huống tạm thời nước ứ đọng cục bộ trong khu vực.
Ông Nguyễn Phạm Lưu Hiển, Trưởng Cảng cá Đông Hải, cho biết thêm: Đơn vị đã có kiến nghị cấp trên nâng cấp cảng từ loại III lên loại II đạt tiêu chuẩn xác nhận SC và bảo đảm công tác chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định IUU.
Cụ thể: cải tạo nâng cấp hệ thống thu gom nước thải toàn tuyến; nâng cấp cầu tàu phần còn lại phía tây cầu cảng khoảng trên 30m; đầu tư xây dựng mái che cầu cảng; lắp đặt hệ thống đệm chống va; sửa chữa, nâng cấp nhà lồng chợ cá; nạo vét luồng chạy tàu và vũng đậu tàu; nâng cấp các trục đường nội bộ, đồng thời, tuyên truyền, vận động các chủ phương tiện tàu thuyền có chiều dài 15m trở lên di chuyển về khu khu vực Cảng cá Ninh Chữ để giảm tải cho Cảng cá Đông Hải.
Hệ thống mương dẫn nước thải bị sập bể, không thoát nước thải được gây ứ đọng nước thải cục bộ, mất vệ sinh.
Cảng cá Ninh Chử cách cảng cá Đông Hải khoảng 3 hải lý và được đầu tư khang trang với cầu cảng dài 210m, trong đó có 120m cầu cảng có mái che; vùng nước cảng rộng hơn 108ha, diện tích vùng đất cảng hơn 10ha, độ sâu của luồng đến 3,2m… đủ điều kiện tiếp nhận tàu cá có chiều dài đến 30m. Đây là cảng cá loại II kết hợp khu neo đậu tránh trú bão cấp vùng và là cảng chỉ định xác nhận nguồn gốc thủy sản từ khai thác IUU, cho nên rất thuận lợi cho tàu cá cập cảng bốc dỡ hải sản và hoạt động của các cơ sở thu mua hải sản, cung cấp dịch vụ hậu cần nghề cá tại đây.
Cảng cá Ninh Chữ được đầu tư khang trang, đủ điều kiện tiếp nhận tàu cá có chiều dài đến 30m, đang được địa phương vận động các chủ tàu và chủ vựa thu mua hải sản giá sỉ di chuyển từ cảng cá Đông Hải sang Ninh Chữ để hoạt động thuận lợi hơn.
Ông Nguyễn Kim Long, Giám đốc Trung tâm Quản lý khai thác các công trình thủy sản tỉnh cho biết: Năm 2024, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Quy hoạch hệ thống cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, trong đó cảng cá Đông Hải được quy hoạch là cảng cá loại II kết hợp khu neo đậu tránh trú bão cho 500 tàu cá. Tỉnh đã đề nghị Trung ương bố trí vốn giai đoạn 2026-2030 để triển khai dự án nâng cấp, mở rộng.
"Đơn vị đang phối hợp các phường Đông Hải, Ninh Chử, xã Thuận Nam và các cơ quan chức năng để tuyên truyền, vận động các chủ tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên, các chủ nậu vựa thu mua hải sản di chuyển hoạt động từ cảng cá Đông Hải đến cảng cá Ninh Chử. Cùng với đó, đề xuất cấp thẩm quyền cho phép trung tâm có cơ chế chính sách hỗ trợ ban đầu cho các tàu thuyền và các hộ kinh doanh sớm ổn định sản xuất tại khu vực cảng mới", ông Nguyễn Kim Long cho biết thêm.
NGUYỄN TRUNG-VŨ TÂN