Rùa con trở về biển trong khu vực Vườn quốc gia Núi Chúa (xã Vĩnh Hải, tỉnh Khánh Hòa). (Ảnh: Nguyễn Thành/ TTXVN)
Từ tháng 4 đến nay, Vườn quốc gia Núi Chúa thuộc Khu dự trữ sinh quyển thế giới Núi Chúa (xã Vĩnh Hải, tỉnh Khánh Hòa) đã cứu hộ thành công và thả 1.301 rùa con về biển an toàn.
Đây là kết quả từ nỗ lực bảo tồn của Ban Quản lý Vườn, các tổ bảo vệ và tình nguyện viên trong việc bảo vệ, duy trì quần thể rùa biển quý hiếm lên bờ biển sinh sản trên khu vực đất liền Việt Nam.
Tại một số khu vực bãi biển thuộc Vườn quốc gia Núi Chúa, từ tháng 4 đến nay đã ghi nhận 57 lượt rùa mẹ lên bờ bói tổ; trong đó, 30 lượt rùa mẹ đào ổ đẻ thành công.
Hiện 16 ổ đã nở với 1.631 trứng, 14 ổ chưa nở đang tiếp tục được theo dõi. Các tổ bảo vệ rùa biển của vườn và tình nguyện viên đã cứu hộ thành công và thả 1.301 rùa con về biển an toàn.
Các cá thể rùa biển này thuộc loài rùa xanh, đây là loài nguy cấp có tên trong Sách đỏ Việt Nam và Danh mục đỏ thế giới (IUCN).
Rùa con trở về biển trong khu vực Vườn quốc gia Núi Chúa (xã Vĩnh Hải, tỉnh Khánh Hòa). (Ảnh: Nguyễn Thành/TTXVN)
Ông Phạm Anh Dũng, Phó Trưởng phòng Quản lý Tài nguyên và Dự trữ sinh quyển (Ban Quản lý Vườn quốc gia Núi Chúa-Phước Bình) cho biết, mùa rùa đẻ thường kéo dài từ tháng 4 đến tháng 11, năm nay mùa mưa đến sớm, độ ẩm thích hợp ở các bãi cát nên số lượng rùa mẹ lên đẻ trứng và số lượng rùa con thả về biển được ghi nhận nhiều nhất trong các năm gần đây.
Hiện tại, Vườn quốc gia Núi Chúa đang phối hợp với các cấp, ngành, cộng đồng triển khai các dự án bảo tồn, nghiên cứu về các loài rùa biển gồm rùa xanh, đồi mồi, đồi mồi dứa, trong đó loài rùa xanh đến sinh sản hàng năm.
Theo tập tính, rùa mẹ thường lên bãi cát vào ban đêm, rồi dùng hai chân trước bới cát thành một ổ rộng, dùng hai chân sau đào một hố nhỏ, sâu 30 - 40cm để đẻ trứng vào hố. Sau khi đẻ xong, rùa mẹ lấp cát vào ổ đẻ tránh kẻ thù ăn mất trứng. Trong điều kiện thuận lợi, rùa mẹ đẻ trứng từ 1-2 giờ rồi quay trở về biển.
Trường hợp điều kiện tự nhiên bất lợi, bãi cát khô, rùa mẹ phải dành nhiều thời gian hơn để đào tổ đẻ, có con quay trở lại biển đến hôm sau mới lên đào lại.
Mỗi lần rùa mẹ đẻ từ 80 đến trên 120 quả trứng, thời gian trứng nở thành rùa con từ 47 đến trên 50 ngày, phụ thuộc vào nhiệt độ môi trường.
Nếu nhiệt độ cao, thời gian trứng nở nhanh hơn, số lượng rùa cái sẽ nhiều hơn và ngược lại. Rùa con chui ra khỏi vỏ trứng và dùng hai chân trước bới cát bò lên khỏi mặt đất, lấy hết sức lao nhanh ra biển.
Những khu vực xuất hiện rùa biển lên bãi cát ở Vườn quốc gia Núi Chúa đào ổ đẻ trứng luôn được bảo vệ nghiêm ngặt.
Trong thời gian rùa lên bãi đẻ trứng, cán bộ của Vườn quốc gia, các thành viên của Tổ bảo vệ rùa biển là người địa phương và các tình nguyện viên đến từ các tỉnh, thành trên cả nước thường xuyên tổ chức tuần tra, ghi nhận các thông tin về rùa biển lên bãi đẻ trứng, di dời các tổ trứng có nguy cơ ngập nước do thủy triều, bảo vệ trứng và rùa con không cho các loài thiên địch phá hoại và canh giữ không để con người săn trộm, đồng thời làm nhiệm vụ cứu hộ và thả rùa con về biển an toàn.
Chị Trần Thị Thanh Nga, Điều phối viên Chương trình tình nguyện viên bảo tồn rùa biển tại Vườn quốc gia Núi Chúa chia sẻ, chị đã tham gia tình nguyện bảo tồn rùa biển được 6 năm. Năm nay có khoảng 300 tình nguyện viên từ nhiều tỉnh, thành trên cả nước tham gia.
Cán bộ Vườn quốc gia Núi Chúa và tình nguyện viên thả rùa con về biển an toàn. (Ảnh: Nguyễn Thành/TTXVN)
“Công việc hàng ngày của tôi là hướng dẫn các tình nguyện viên thực hiện các nhiệm vụ do Vườn quốc gia phân công, trực tiếp tham gia cứu hộ rùa biển, theo dõi các ổ trứng sắp nở, ghi nhận ổ trứng mới và phối hợp dọn vệ sinh môi trường bãi biển. Ban Quản lý Vườn quốc gia Núi Chúa luôn quan tâm đặc biệt đến công tác bảo tồn loài rùa biển quý hiếm này,” chị Nga nói.
Ông Trần Văn Tiếp, Giám đốc Ban Quản lý Vườn quốc gia Núi Chúa-Phước Bình cho biết, Vườn quốc gia Núi Chúa hiện là một trong số ít khu vực trên đất liền của Việt Nam còn ghi nhận quần thể rùa biển lên bờ đẻ trứng hằng năm.
Để bảo tồn loài rùa quý hiếm này, đơn vị đang triển khai nhiều giải pháp đồng bộ nhằm bảo vệ bền vững quần thể rùa biển, môi trường sinh cư và các loài thủy sinh nguy cấp khác.
Theo đó, Vườn quốc gia đã thiết lập và duy trì các vùng bảo vệ nghiêm ngặt tại bãi đẻ của rùa, xây dựng trạm bảo tồn, đồng thời thành lập các tổ tình nguyện viên gồm người dân địa phương và hàng trăm bạn trẻ đến từ nhiều tỉnh, thành trong cả nước tham gia hỗ trợ bảo vệ rùa biển.
Bên cạnh đó, đơn vị phối hợp với các cơ quan, tổ chức khoa học để nâng cao kiến thức và kỹ năng cứu hộ, chăm sóc rùa cho cán bộ và tình nguyện viên.
Song song với chuyên môn, đơn vị đẩy mạnh tuyên truyền trong cộng đồng ngư dân, khuyến khích khi phát hiện rùa lên bãi đẻ hoặc gặp nạn trên biển báo ngay cho lực lượng cứu hộ.
Một mạng lưới tiếp nhận rùa sống từ nhiều vùng biển trong cả nước cũng đã được xây dựng, nhằm đưa rùa về khu vực cứu hộ của Vườn quốc gia Núi Chúa để điều trị, phục hồi và huấn luyện trước khi tái thả về tự nhiên.
Ngoài ra, Ban Quản lý vườn và các tổ tình nguyện viên còn tích cực tuyên truyền cho học sinh, sinh viên, khách du lịch và cộng đồng địa phương về ý nghĩa, tầm quan trọng của việc bảo tồn loài rùa biển quý hiếm.
Theo thống kê, từ năm 2014 đến đầu tháng 10/2025, Vườn quốc gia Núi Chúa ghi nhận có 585 lượt rùa mẹ lên bãi bói tổ, có 203 ổ đẻ thành công, số rùa con thả về biển 12.749 con./.
(TTXVN/Vietnam+)