Meta muốn có chân trong các nhà máy điện để chủ động về nguồn năng lượng.
Theo Urvi Parekh, người đứng đầu mảng năng lượng toàn cầu của Meta, quyết định lấn sân sang giao dịch điện xuất phát từ việc công ty nhận thấy các nhà đầu tư và đơn vị phát triển nhà máy phàn nàn rằng quá ít khách hàng sẵn sàng đưa ra các cam kết mua điện dài hạn từ sớm, những cam kết cần thiết để thúc đẩy đầu tư. Tham gia giao dịch điện sẽ giúp Meta linh hoạt hơn trong việc ký những hợp đồng dài hạn như vậy.
Vì sao Meta lấn sân sang lĩnh vực điện?
Các nhà phát triển nhà máy điện “muốn biết rằng người tiêu thụ điện sẵn sàng chia sẻ rủi ro”. Parekh cho biết thêm: “Nếu Meta không lên tiếng mạnh mẽ hơn về nhu cầu mở rộng nguồn điện trong hệ thống, quá trình này sẽ không diễn ra nhanh như chúng tôi mong muốn”.
Việc đảm bảo nguồn điện ổn định đang trở thành thách thức ngày càng cấp bách đối với các tập đoàn công nghệ như Meta, Microsoft Corp. và Google của Alphabet Inc. Tất cả đang chạy đua phát triển các hệ thống AI mạnh hơn, vốn tiêu thụ lượng điện khổng lồ. Chẳng hạn, khu phức hợp trung tâm dữ liệu Meta đang xây ở Louisiana buộc đơn vị cung cấp điện Entergy Corp. phải xây ít nhất ba nhà máy điện chạy khí đốt mới.
Hầu hết các công ty điện lực không thể tự mình gánh chi phí xây dựng nhà máy mới nếu không có những cam kết mua điện dài hạn từ phía khách hàng. Với các hãng công nghệ như Meta, giao dịch điện là cách để ký những hợp đồng như vậy và phòng ngừa rủi ro.
Ví dụ, một công ty công nghệ có thể cam kết mua lượng điện lớn từ một nhà máy mới theo hợp đồng “take-or-pay”, trong đó họ vẫn có thể bán lại phần điện dư ra các thị trường điện bán buôn nếu trung tâm dữ liệu của họ tiêu thụ ít hơn dự kiến.
Động thái này cho thấy mức tăng nhu cầu điện khổng lồ đang nhanh chóng làm thay đổi hệ thống năng lượng và điện lực Mỹ, theo Ben Hertz-Shargel của hãng tư vấn Wood Mackenzie Ltd.
Ben Hertz-Shargel phân tích: “Chúng ta đang chứng kiến sự phá vỡ ranh giới giữa bên mua và bên bán điện, khi các tập đoàn lớn nhất tham gia ở cả hai phía. Để quản lý sự tăng trưởng này tốt hơn, cần có sự tham gia chủ động của những khách hàng mua điện lớn nhất để hỗ trợ mở rộng nguồn cung”.
Ngay cả khi nhà đầu tư lo ngại về bong bóng AI, nhu cầu điện từ các trung tâm dữ liệu phục vụ xây dựng và vận hành mô hình AI dự kiến sẽ tăng gấp bốn lần trong 10 năm, theo dự báo của BloombergNEF. Đà tăng này đã khiến chi phí điện với người tiêu dùng leo thang, với giá điện tăng nhanh hơn tốc độ lạm phát gần đây và trở thành vấn đề chính trị. Việc bổ sung thêm nguồn phát điện có thể giúp hạ nhiệt đà tăng giá trong tương lai.
Meta tự tin sẽ gặt hái lợi ích
Meta cho biết khả năng giao dịch điện sẽ giúp công ty linh hoạt hơn trong việc đảm bảo và quản lý các thỏa thuận năng lượng và công suất. Ví dụ, Meta có thể cam kết mua điện dài hạn từ những nhà máy chưa xây dựng, tạo điều kiện để các nhà máy này hoàn tất các bước chuẩn bị kéo dài nhiều năm.
Dù Meta bước vào thị trường điện là điều mới mẻ, các doanh nghiệp tiêu thụ nhiều năng lượng và hàng hóa từ lâu đã tham gia giao dịch để quản lý rủi ro. Các hãng sản xuất thực phẩm phòng ngừa chi phí cà phê và ca cao; hãng hàng không giao dịch nhiên liệu; các nhà sản xuất vật liệu giao dịch kim loại.
Mike Kirschner, giám đốc điều hành tại Mỹ của công ty Habitat Energy Inc. và cựu lãnh đạo tại nhà sản xuất điện Vistra Corp. phân tích: “Đây là bước đi tự nhiên. Hãy nhìn vào chuỗi giá trị, yếu tố đầu vào của họ là điện, cũng giống như Coca-Cola cần đường mía, siro bắp và nhôm”.
Tuy nhiên, phòng ngừa rủi ro cũng có mặt trái của nó. Ford Motor Co. từng dùng giao dịch kim loại để khóa giá palladium trong đợt giá tăng mạnh đầu những năm 2000. Sau đó thị trường sụp đổ, khiến hãng chịu khoản thua lỗ 1 tỷ USD. Các công ty công nghệ sẽ đối mặt rủi ro tương tự khi bước vào giao dịch điện, lĩnh vực vốn nổi tiếng biến động mạnh và dễ bị thao túng.
Những rủi ro này vẫn không khiến Meta hay Microsoft chùn bước trong việc xin cấp phép liên bang để giao dịch điện. Ngoài việc có thể bán điện dư thừa, giao dịch điện cũng cho phép doanh nghiệp bán các phần nhỏ hơn của hợp đồng dài hạn và có thể giúp họ tiếp cận các thỏa thuận tín chỉ năng lượng sạch tốt hơn.
Kirschner nói: “Việc quản lý rủi ro tốt hơn người khác là yếu tố tạo giá trị cực lớn, và để làm vậy, bạn cần nhà giao dịch, mô hình và công nghệ”. Các nhà cung cấp điện đã làm điều đó từ lâu, “nên việc các công ty đang có thừa điện theo cách chưa từng có trước đây suy nghĩ về quản lý rủi ro cũng là điều hợp lý”.
Các hãng khác cũng vậy
Microsoft cho biết công ty ký các cam kết dài hạn với nhà phát triển năng lượng sạch mới và cần khả năng giao dịch điện vì “ở một số khu vực, chúng tôi có thể cần bán một phần điện dư”.
Apple Inc. cũng được cấp phép giao dịch điện để có thể thực hiện các giao dịch cần thiết nhằm cung cấp năng lượng sạch cho các cơ sở của hãng.
Parekh nói Meta dự định tăng tốc bằng cách hợp tác với các đối tác bên ngoài để học hỏi trước khi tự mình bước vào thị trường điện như một đơn vị độc lập.
Meta đang tập trung vào nguồn điện từ PJM Interconnection LLC, đơn vị quản lý lưới điện 13 bang vùng Đông Bắc và Trung Tây, và Midcontinent Independent System Operator, nhà điều hành lưới điện miền Trung nước Mỹ. Đây là những thị trường cạnh tranh, nơi Meta muốn thấy tiến độ xây dựng nhà máy điện nhanh hơn, Parekh nói.
Meta từ chối tiết lộ thời gian bắt đầu giao dịch hoặc chi tiết về mô hình hoạt động dự kiến. Giám đốc điều hành Mark Zuckerberg trong năm nay nhiều lần nói rằng rủi ro lớn nhất đối với Meta không phải là chi tiêu quá nhiều cho hạ tầng AI, mà là chi tiêu quá ít.
Zuckerberg gọi chiến lược này là “đầu tư dồn lực từ sớm để xây dựng năng lực”, nhằm chuẩn bị cho thời điểm quan trọng khi Meta đạt mục tiêu “siêu trí tuệ”, giai đoạn AI vượt qua con người trong nhiều nhiệm vụ. Và để hiện thực hóa viễn cảnh đó, Meta tất nhiên cần một lượng điện khổng lồ.
Bùi Tú