Khát vọng nơi cực Tây Tổ quốc (Bài 2)

5 giờ trướcBài gốc

Bài 2: Khi tầm nhìn đối diện thực tế

Bài 1: Chủ trương đúng, quyết sách kịp thời

ĐBP - Từ định hướng chiến lược xây dựng hệ thống hạ tầng và phát triển đô thị đồng bộ, hiện đại, Điện Biên đang cho thấy những bước chuyển mình mạnh mẽ. Nhiều công trình giao thông quy mô lớn, có tính kết nối khu vực, liên vùng hình thành; các khu đô thị mới dần định hình diện mạo, góp phần nâng cao chất lượng sống cho người dân. Nhưng phía sau bức tranh khởi sắc ấy là muôn vàn khó khăn, đòi hỏi sự nỗ lực vượt bậc từ cấp ủy, chính quyền các cấp.

Lực cản nhiều tầng nấc

Địa hình phức tạp, bị chia cắt bởi đồi núi, sông suối, mùa mưa kéo dài, lượng mưa lớn gây ra sạt lở, xói mòn khiến thi công bị gián đoạn, chi phí bảo trì gia tăng... là những rào cản đầu tiên trong quá trình triển khai các công trình hạ tầng của tỉnh. Đơn cử như dự án đường giao thông Mường Toong - Nậm Xả (xã Mường Toong). Tuyến đường huyết mạch nối quốc lộ 4H với các bản thuộc xã Mường Toong và huyện Mường Tè cũ, tỉnh Lai Châu đi qua địa hình đèo dốc hiểm trở, nền đất yếu. Mùa mưa, tuyến đường xuất hiện hơn 200 điểm sạt lở lớn nhỏ, hàng trăm nghìn mét khối đất đá tràn xuống mặt đường, có đoạn bị lấp toàn bộ. Đơn vị thi công phải thay đổi phương án kỹ thuật, tăng cường kè chắn, mở rộng hệ thống thoát nước và gia cố nền khiến tiến độ chậm trễ, chi phí đội lên đáng kể.

Quốc lộ 4H thường xuyên bị sạt lở mỗi khi mưa lũ.

Thách thức không chỉ đến từ điều kiện tự nhiên mà còn xuất phát từ nền kinh tế - xã hội, quy mô đô thị nhỏ và tỷ lệ đô thị hóa thấp so với mặt bằng chung cả nước. Trước khi bước vào nhiệm kỳ 2020 - 2025, nhiều khu vực trong tỉnh chưa có hạ tầng cơ bản đáp ứng tiêu chí đô thị, chưa nói đến hiện đại. Trong khi đó, nhu cầu phát triển lại rất cấp thiết. Đây là điểm nghẽn khiến tỉnh vừa phải chạy đua với thời gian, vừa phải gồng mình xây dựng từ nền tảng tối thiểu.

Giải phóng mặt bằng tiếp tục là “nút thắt” khó gỡ. Dân cư phân bố rải rác, đất đai chủ yếu là đất nông nghiệp, đất rừng sản xuất hoặc đất thuộc sở hữu cộng đồng khiến quá trình thu hồi đất kéo dài và phức tạp. Đáng nói, không ít người dân do hạn chế về nhận thức pháp luật, thiếu tin tưởng vào sự minh bạch trong quá trình triển khai dẫn đến tâm lý lo ngại, trì hoãn. Các quy trình từ thu hồi, đền bù đến bố trí tái định cư đòi hỏi nhiều thời gian và sự đồng thuận cao, trong khi đây lại là điểm yếu cố hữu. Có dự án, việc giải phóng mặt bằng kéo dài vài năm trời làm đội vốn, chậm tiến độ, thậm chí ảnh hưởng đến niềm tin của nhà đầu tư vào môi trường đầu tư tại địa phương.

Bí thư Tỉnh ủy Trần Quốc Cường trao đổi, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng người dân khi triển khai xây dựng dự án cầu Thanh Bình, phường Điện Biên Phủ.

Không ít dự án chậm tiến độ chỉ vì công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư gặp vướng mắc. Một bộ phận người dân kỳ vọng mức đền bù vượt khung quy định; ở một số khu vực, sự chênh lệch giá đất giữa các dự án liền kề gây tâm lý so bì, phản ứng. Khu tái định cư ở nhiều nơi đầu tư hạ tầng chưa đồng bộ, điều kiện sống không tương đương khiến người dân không muốn di dời.

Tại nhiều cuộc họp của Ban Chỉ đạo các dự án trọng điểm, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Lê Thành Đô nhiều lần thẳng thắn chỉ ra: Công tác giải phóng mặt bằng là điểm nghẽn lớn nhất, gây ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ triển khai dự án và giải ngân vốn đầu tư công. Nhiều công trình dù đã có nguồn vốn, kế hoạch thi công rõ ràng nhưng vẫn “giậm chân tại chỗ” vì mặt bằng chưa được bàn giao đúng hạn. Sự phối hợp giữa các sở, ngành, địa phương thiếu đồng bộ, chưa kịp thời chia sẻ thông tin, tháo gỡ khó khăn ngay từ cơ sở. Một số địa phương lúng túng trong khâu tổ chức, hồ sơ pháp lý chậm hoàn thiện, xử lý tình huống phát sinh bị động, khiến tiến độ chung bị ảnh hưởng dây chuyền.

Thời gian không chờ đợi

Nhiệm kỳ 2020 - 2025, hàng loạt dự án hạ tầng giao thông, đô thị trọng điểm được đầu tư, sửa chữa, nâng cấp và đưa vào sử dụng, tạo bước chuyển rõ nét về kết cấu hạ tầng. Tiêu biểu có thể kể đến dự án cải tạo, nâng cấp quốc lộ 279B (Nà Tấu - Mường Phăng); dự án cải tạo, nâng cấp ĐT. 143 Noong Bua - Pú Nhi - Noong U - Na Son (đoạn Nà Nghè - Pú Nhi - Noong U - Na Son); dự án sửa chữa hư hỏng nền, mặt đường, gia cố lề và công trình đoạn km182+700 - km189+320 quốc lộ 12; dự án đường động lực; dự án cầu Thanh Bình; dự án đầu tư xây dựng mở rộng Cảng hàng không Điện Biên... Đây là những công trình có ý nghĩa thiết thực, góp phần mở rộng không gian đô thị, kết nối các vùng và thúc đẩy phát triển lĩnh vực thương mại, dịch vụ, du lịch...

Chủ tịch UBND tỉnh Lê Thành Đô kiểm tra tiến độ thực hiện dự án đường động lực.

Bên cạnh những tín hiệu tích cực, còn không ít dự án gặp khó khăn trong quá trình triển khai. Một số công trình chậm tiến độ, ảnh hưởng đến mục tiêu phát triển chung và đời sống người dân. Điển hình là dự án đường động lực, công trình kỳ vọng tạo đột phá phát triển kinh tế, xã hội cho tỉnh nhưng đang chậm tiến độ do vướng mắc giải phóng mặt bằng. Theo kế hoạch, dự án hoàn thành vào cuối năm 2024, nhưng đến giữa tháng 6/2025, vẫn còn gần 5ha đất tại TP. Điện Biên Phủ cũ chưa được bàn giao với hàng chục hộ dân ở các phường Thanh Trường và Noong Bua cũ chưa đồng thuận nhận tiền hoặc chưa có phương án đền bù. Tại khu tái định cư còn 10 hộ chưa thống nhất. Tại huyện Điện Biên cũ còn 22 hộ chưa có phương án đền bù và 10 hộ chưa nhận tiền.

Ông Nguyễn Minh Tuân, Giám đốc Ban Quản lý dự án các công trình giao thông tỉnh cho biết: Thời gian qua, đơn vị đã phối hợp chặt chẽ với các địa phương, sở ngành để tháo gỡ những vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng. Song, một số gói thầu vẫn rất chậm tiến độ do chưa có mặt bằng sạch. Đơn vị mong các địa phương khẩn trương tháo gỡ khó khăn, bàn giao mặt bằng để tập trung thi công, đẩy nhanh tiến độ. Thời gian từ nay đến hết năm 2025 không còn nhiều, hiện nay đang mùa mưa, nếu không có mặt bằng nguy cơ chậm tiến độ tiếp tục có thể diễn ra.

Dự án Quản lý đa thiên tai lưu vực sông Nậm Rốm được tỉnh xác định là dự án trọng điểm. Tuy nhiên, đến nay, mốc thời gian hoàn thành dự án chỉ còn chưa đầy 6 tháng (31/12/2025), nhưng tiến độ thi công mới đạt 44,55% khối lượng (đến ngày 8/7). Nguyên nhân được xác định do dự án gặp nhiều vướng mắc trong giải phóng mặt bằng. Theo đó, dự án cần thu hồi tổng diện tích 89,9ha liên quan đến 514 hộ gia đình, cá nhân và tổ chức trên địa bàn các phường: Điện Biên Phủ, Mường Thanh và xã Thanh Nưa, Thanh Yên. Đến ngày 8/7, toàn dự án có 279 hộ bàn giao mặt bằng, tương đương 23,89/37,03ha (đạt 64,52%).

Dự án đường tránh sân bay nối xã Thanh Hưng cũ đi xã Thanh Luông chậm do vướng mặt bằng và cơ chế chính sách thời điểm năm 2023, gây khó khăn cho người tham gia giao thông.

Theo đánh giá của Ban Quản lý Dự án các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn, công tác giải phóng mặt bằng dự án hiện đang gặp nhiều vướng mắc. Tại xã Thanh Yên còn 46 hộ chưa đồng thuận. Ở phường Mường Thanh có 17 hộ bản Noong Chứn không nhất trí về nguồn gốc đất ven sông, suối; 38 hộ phải xác minh lại nguồn gốc đất và 1 tổ chức liên quan đến 29 hộ chưa bàn giao mặt bằng. Trong khi đó, phường Điện Biên Phủ có 23 hộ không đồng thuận với kết quả xác định nguồn gốc đất và 92 hộ phản đối đơn giá bồi thường.

Dù đã được xác định là nhiệm vụ trọng tâm, được chỉ đạo sát sao và bố trí nguồn lực đáng kể, nhưng tiến độ thực hiện nhiều dự án trọng điểm chưa đáp ứng kỳ vọng. Mấu chốt vẫn là vướng mắc giải phóng mặt bằng, nơi mà mỗi khúc mắc nhỏ đều có thể kéo lùi tiến độ của cả dự án lớn. Khi thời gian không chờ đợi, từng ngày chậm trễ sẽ gây lãng phí nguồn lực, ảnh hưởng đến quyền lợi người dân, hiệu quả đầu tư và cơ hội phát triển của tỉnh.

Theo báo cáo thường kỳ của Sở Tài chính, hầu hết dự án hạ tầng giao thông, đô thị, nhất là dự án trọng điểm bao gồm cả vốn đầu tư công và vốn ngoài ngân sách đều chậm tiến độ, như: Dự án xây dựng khu, điểm tái định cư Khu trung tâm hành chính chính trị tỉnh Điện Biên; dự án xây dựng trụ sở làm việc kết hợp trung tâm kỹ thuật sản xuất chương trình phát thanh truyền hình; các dự án hoàn trả hạ tầng kỹ thuật của dự án đầu tư xây dựng mở rộng Cảng hàng không Điện Biên...

Bài 3: Gỡ “nút thắt” lòng dân

Quang Long - Quốc Huy

Nguồn Điện Biên Phủ : https://baodienbienphu.vn/bai-thuong/xay-dung-dang/khat-vong-noi-cuc-tay-to-quoc-bai-2