Khát vọng thịnh vượng phải được xây từ ánh sáng tri thức

một ngày trướcBài gốc

Hiền tài là nguyên khí của quốc gia

Năm Hồng Đức thứ 15 (1484) phụng mệnh vua trao, Thân Nhân Trung đã soạn bài văn bia “Đề danh tiến sĩ khoa Nhâm Tuất niên hiệu Đại Bảo thứ 3 (1442)”. Trong bài văn bia này, Thân Nhân Trung đã khéo vận dụng tri thức tiền nhân, đề cao nguyên khí quốc gia gắn với việc kén chọn và sử dụng nhân tài của các bậc đế vương và đưa ra chân lý bất hủ: “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia, nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh mà hưng thịnh, nguyên khí suy thì thế nước yếu mà thấp hèn. Vì thế các bậc đế vương thánh minh không đời nào không coi việc giáo dục nhân tài, kén chọn kẻ sĩ, vun trồng nguyên khí quốc gia làm công việc cần thiết...”. Ngay từ khi mới thành lập nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, nay là Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu đã nói: “Nước nhà cần phải kiến thiết, kiến thiết cần phải có nhân tài”. Trong bối cảnh toàn cầu hóa và xu thế phát triển của khoa học và công nghệ của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4, thì quan điểm của Đảng ta về phát triển đất nước là “phải bằng và dựa vào khoa học và công nghệ”, “phát triển khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu, giữ vai trò then chốt trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của đất nước”. Theo đó, nhiệm vụ trao cho đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ nước nhà là hết sức to lớn.

Từ khi ra đời vào ngày 29/7/1983 đến nay, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên Hiệp Hội Việt Nam) đã khẳng định được vị trí, vai trò quan trọng, là hạt nhân tập hợp, đoàn kết, phát huy sức sáng tạo của đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ Việt Nam trong nước và nước ngoài, góp phần quan trọng thúc đẩy phát triển tiềm lực khoa học và công nghệ quốc gia, phát triển kinh tế - xã hội, ổn định tình hình tư tưởng chính trị, giữ vững quốc phòng, an ninh đất nước. Là thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Liên hiệp Hội Việt Nam đã tập hợp được đông đảo đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ trong và ngoài nước từ 1,8 triệu trí thức năm 2015 đã tập hợp được trên 2,2 triệu trí thức vào 2020, chiếm 32,5% đội ngũ trí thức cả nước, đã có 156 hội thành viên gồm 63 Liên hiệp Hội địa phương và 93 Hội ngành toàn quốc, gần 600 tổ chức khoa học và công nghệ trực thuộc. Các nhiệm vụ tập trung góp ý dự thảo Báo cáo chính trị trình Đảng các cấp, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, khoa học và công nghệ, giáo dục và đào tạo, bảo vệ môi trường, y tế; các dự thảo luật quan trọng, dự án đầu tư trọng điểm; những vấn đề nóng cần sự vào cuộc của trí thức khoa học và công nghệ.

Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.

Đây là kênh quan trọng của Đảng, Nhà nước, Quốc hội trong việc lấy ý kiến để quyết định những vấn đề quan trọng của quốc gia, dân tộc. Liên hiệp Hội từ Trung ương tới tỉnh, thành trở thành cầu nối tin tưởng giữa trí thức với Đảng. Thấm nhuần lời dạy của Bác Hồ “Là một bộ phận trong lực lượng cách mạng, trí thức có nhiệm vụ thi đua phụng sự Tổ quốc, phụng sự Nhân dân”, đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ Việt Nam luôn mang trên mình nhiệt huyết cách mạng, khát vọng vươn lên, đưa khoa học và công nghệ trở thành động lực, là quốc sách hàng đầu để phát triển đất nước; phát triển đất nước phải dựa và bằng khoa học và công nghệ.

Liên hiệp Hội Việt Nam đã tập hợp được đông đảo đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ trong và ngoài nước từ 1,8 triệu trí thức năm 2015 đã tập hợp được trên 2,2 triệu trí thức vào 2020, chiếm 32,5% đội ngũ trí thức cả nước.

Khẳng định vai trò quan trọng của trí thức đối với sự nghiệp cách mạng

Trên cơ sở kế thừa, phát triển sáng tạo quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh và các kỳ đại hội trước về xây dựng đội ngũ trí thức, ngày 6/8/2008, tại Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương khóa X đã ban hành Nghị quyết số 27-NQ/TW về “Xây dựng đội ngũ trí thức trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”. Thực hiện Nghị quyết 27-NQ/TW, đội ngũ trí thức đã trực tiếp tham gia góp phần vào những quyết sách lớn của Đảng, Nhà nước; đặc biệt, những nội dung trong hoạch định chính sách phát triển kinh tế - xã hội của cấp ủy Đảng các cấp đã có sự đóng góp tích cực của đội ngũ trí thức cả nước. Thực tiễn công tác xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ trí thức sau 17 năm thực hiện Nghị quyết 27-NQ/TW đã chỉ ra rằng, những đóng góp của đội ngũ trí thức được thể hiện rõ nét thông qua các thành quả tích cực trong phát triển của các ngành, lĩnh vực, góp phần to lớn vào sự phát triển chung của đất nước.

Không chỉ có đội ngũ trí thức trong nước, những trí thức là kiều bào ta ở nước ngoài luôn hướng về Tổ quốc và có nhiều đóng góp cho đất nước, những kết quả đó rất đáng trân trọng. Theo Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài, số lượng người có trình độ đại học trở lên chiếm khoảng hơn 10% trong tổng số 5,3 triệu người Việt Nam ở nước ngoài. Số này gồm 2 bộ phận là trí thức từ trong nước ra nước ngoài học tập, làm việc và trí thức là con em thế hệ thứ hai, thứ ba, thứ tư của người Việt ở sở tại, tập trung chủ yếu ở các nước phương Tây. Theo Tổng cục Thống kê, sự phát triển của đội ngũ trí thức đã góp phần đưa Việt Nam từ một nước có nền kinh tế nông nghiệp, lạc hậu, quy mô nhỏ, GDP mới chỉ đạt khoảng 14 tỷ USD và GDP bình quân đầu người chỉ khoảng 250 USD trong những năm đầu đổi mới thì đến năm 2024, GDP bình quân đầu người theo giá hiện hành tương đương 4.700 USD, tăng 377 USD so với năm 2023. Cùng với đó, chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII) của Việt Nam xếp hạng 44/133 quốc gia. Nền kinh tế, tăng 2 bậc so với năm 2023. Trong khu vực ASEAN, Việt Nam đứng thứ 4 (theo IMF, đến năm 2026 Việt Nam sẽ vươn lên đứng thứ 4 trong ASEAN về GDP bình quân đầu người, vượt qua Indonesia và Philippines).

Quy mô nền kinh tế Việt Nam được dự báo sẽ đạt quy mô 506 tỷ USD, vào top 15 nền kinh tế lớn nhất châu Á vào năm nay, dựa trên số liệu của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF). Đánh giá chung 5 năm 2021-2025, Việt Nam vượt qua mức thu nhập trung bình thấp, chỉ số phát triển con người được cải thiện. Chỉ số hạnh phúc năm 2024 theo đánh giá của Liên Hợp Quốc tăng 11 bậc so với năm 2023, xếp thứ 54/143 quốc gia, vùng lãnh thổ.

Trong bối cảnh đất nước thực hiện đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với phát triển kinh tế tri thức, hội nhập quốc tế ngày càng toàn diện, sâu rộng với nhiều thời cơ nhưng cũng không ít thách thức và cạnh tranh gay gắt như hiện nay, vai trò của đội ngũ trí thức càng thể hiện mạnh mẽ trên tất cả các lĩnh vực trong đời sống kinh tế-xã hội của đất nước.

Từ những chuyển biến tích cực đó, Việt Nam được cộng đồng quốc tế đánh giá cao về kết quả tăng trưởng kinh tế cũng như chất lượng cuộc sống của người dân. Đội ngũ trí thức – Động lực đưa đất nước phát triển nhanh và bền vững Trong Kỷ nguyên mới, Kỷ nguyên vươn mình, đội ngũ trí thức tiếp tục là nguồn động lực đưa đất nước phát triển nhanh và bền vững. Nhân dịp gặp mặt 200 đại biểu trí thức, nhà khoa học toàn quốc tại Trung tâm Hội nghị quốc tế ngày 30/12/2024, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh đến vai trò của đội ngũ trí thức, nhà khoa học: Để đưa đất nước vững bước vào Kỷ nguyên mới, Kỷ nguyên vươn mình, Kỷ nguyên phát triển, giàu mạnh, sánh vai với các cường quốc năm châu, thực hiện thành công tâm nguyện của Chủ tịch Hồ Chí Minh và ước vọng của toàn dân tộc, hơn bao giờ hết, Đảng, Nhà nước, nhân dân đặt niềm tin tưởng và kỳ vọng rất lớn vào đội ngũ trí thức, nhà khoa học - những người tiên phong nòng cốt tạo ra sự đổi mới, bứt phá mạnh mẽ, tạo gia tốc cực đại cho mục tiêu phát triển nhanh, bền vững của đất nước trong giai đoạn mới.

Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định, thành quả cách mạng, đặc biệt là thành tựu vĩ đại đạt được của đất nước sau 40 năm đổi mới có đóng góp rất quan trọng của đội ngũ trí thức, nhà khoa học. Đảng, Nhà nước ghi nhận, biểu dương, đánh giá cao những thành tựu, kết quả mà đội ngũ trí thức, nhà khoa học nước ta đã đạt được trong các giai đoạn cách mạng của Đảng, đặc biệt trong giai đoạn đổi mới đất nước.

Thế giới đang trong giai đoạn thay đổi có tính thời đại. Với thế và lực của đất nước sau 40 năm đổi mới, với thời cơ, vận hội mới, Đảng, Nhà nước, nhân dân đang kỳ vọng, mong chờ sự cống hiến, đóng góp ở quy mô, tầm mức mới, với những bứt phá mạnh mẽ của đội ngũ trí thức, nhà khoa học. Chỉ có khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo mới là con đường giúp chúng ta bắt kịp, tiến cùng, bứt phá và vượt lên chính chúng ta và thế giới. Để đạt được yêu cầu này cần có các giải pháp cụ thể, thiết thực nhằm đổi mới mạnh mẽ tư duy, nâng cao, thống nhất nhận thức trong các cấp ủy, tổ chức Đảng, hệ thống chính trị và toàn xã hội về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của việc xây dựng đội ngũ trí thức trong tình hình mới.

Thứ hai, về phía đội ngũ trí thức, nhà khoa học phấn đấu đến năm 2030 phải có 100 phát minh, sáng chế, công trình khoa học trong bảng xếp hạng của khoa học thế giới; sản phẩm khoa học, công nghệ, tác phẩm văn học, nghệ thuật chiếm lĩnh đỉnh cao; ít nhất 03 tạp chí khoa học của Việt Nam đạt trình độ khu vực và trên thế giới; đến năm 2045, đội ngũ trí thức Việt Nam đứng đầu khu vực, thuộc tốp đầu thế giới; có hàng trăm nhà khoa học có ảnh hưởng trên thế giới, đạt các giải thưởng quốc tế trên các lĩnh vực. Nghiên cứu, tập trung sớm triển khai Nghị quyết số 57 ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị “Về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia” như một nguồn cảm hứng, một động năng mới, một miền đất mới, bầu trời mới cho sáng tạo của giới trí thức, nhà khoa học. Cần ý thức sâu sắc trách nhiệm của trí thức, nhà khoa học trong giai đoạn cách mạng mới, trách nhiệm trong nâng tầm trí tuệ và sức mạnh dân tộc; trách nhiệm tự đào tạo, bồi dưỡng, giúp đỡ thế hệ trí thức ngày nay tiến bộ, đào tạo thêm trí thức mới, đội ngũ kế cận, tiên phong tạo ra sản phẩm tinh thần, vật chất chất lượng cao cho xã hội…

Thứ ba, không ngừng củng cố liên minh công nhân - nông dân - trí thức trong điều kiện mới và thu hút trí thức người Việt Nam sinh sống, làm việc ở nước ngoài, trí thức nước ngoài góp phần phát triển đất nước. Thứ tư, quan tâm giáo dục đào tạo, xây dựng đội ngũ trí thức, nguồn nhân lực chất lượng cao…. Trí thức Việt Nam là đội ngũ vô cùng quý giá của dân tộc và của Đảng ta; phần lớn được tập hợp dưới mái nhà chung của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, sau 40 năm xây dựng và phát triển đã đạt được kết quả to lớn, ngày càng khẳng định vị trí, vai trò quan trọng của đội ngũ trí thức nước nhà, được Đảng, Nhà nước đánh giá cao. Có khát vọng, có niềm tin vào tương lai nhưng Việt Nam cũng nhận thức rõ con đường hiện thực hóa tầm nhìn và chiến lược phát triển không bằng phẳng mà sẽ chông gai, nhiều thách thức. Trong bối cảnh đó, đội ngũ trí thức tự hào và tự tin sẽ góp phần đưa khát vọng về một Việt Nam thịnh vượng, vươn mình trong Kỷ nguyên mới không chỉ là giấc mơ, mà chắc chắn sẽ thành sự thật!

TSKH. PHAN XUÂN DŨNG

CHỦ TỊCH LIÊN HIỆP CÁC HỘI KHOA HỌC VÀ KỸ THUẬT VIỆT NAM

Nguồn Kinh tế Môi trường : https://kinhtemoitruong.vn/khat-vong-thinh-vuong-phai-duoc-xay-tu-anh-sang-tri-thuc-96318.html