Khi AI làm thay đổi giáo dục, nhà trường loay hoay vẽ ranh giới gian lận

5 giờ trướcBài gốc

Trong kỉ nguyên kỹ thuật số, vấn đề đặt ra là nhà trường cần thích ứng như thế nào khi những công cụ giảng dạy và đánh giá truyền thống không còn hiệu quả.

Bài tập về nhà dần trở thành “lỗi thời”

Các dạng bài luận hay bài tập về nhà – vốn quen thuộc suốt nhiều thế hệ – đang mất dần giá trị. Nhiều giáo viên cho rằng, việc học sinh sử dụng AI đã trở nên phổ biến đến mức họ buộc phải xem xét lại cách giao và đánh giá bài tập.

“Học sinh đang gian lận nhiều chưa từng thấy trong suốt sự nghiệp của tôi”, ông Casey Cuny, một giáo viên tiếng Anh với 23 năm kinh nghiệm tại Trường trung học Valencia (California) cho biết. “Bất kỳ bài tập nào giao được về nhà, phải mặc định là chúng sẽ được AI xử lý”.

Thầy Cuny hiện yêu cầu học sinh làm các bài tập ngay tại lớp, đồng thời sử dụng phần mềm để theo dõi màn hình, khóa các trang web không liên quan. Ông cũng lồng ghép AI vào bài giảng, hướng dẫn học sinh cách sử dụng AI như một công cụ hỗ trợ việc học tập, thay vì trở thành phương tiện gian lận.

Thầy giáo Case Cuny muốn hướng dẫn học sinh cách sử dụng AI như một công cụ hỗ trợ việc học tập, thay vì trở thành phương tiện gian lận. Ảnh: AP

Tại bang Oregon, giáo viên Kelly Gibson cũng từ bỏ việc giao bài luận về nhà. Thay vào đó, bà khuyến khích học sinh trình bày miệng để chứng minh việc hiểu bài. “Ngày trước tôi có thể cho học sinh hai tuần viết một bài luận năm đoạn. Giờ thì không thể, như vậy chẳng khác nào “mời gọi” các em gian lận”, bà nói.

Khi AI trở thành “cánh tay phải” của học sinh

Một ví dụ điển hình: Đề bài phân tích vai trò giai cấp trong tác phẩm The Great Gatsby. Chỉ vài giây sau khi nhập câu lệnh, ChatGPT đã cung cấp đầy đủ dàn ý, luận điểm, trích dẫn, thậm chí gợi ý viết mở bài. Với nhiều học sinh, đây là lựa chọn đầu tiên khi làm bài tập.

Lily Brown, sinh viên năm hai ngành tâm lý tại một trường đại học ở Bờ Đông nước Mỹ thừa nhận thường xuyên dùng ChatGPT để lập dàn ý. “Đôi khi em cảm thấy áy náy, không biết như vậy có phải gian lận không? Nếu em viết bằng lời của mình, rồi nhờ AI chỉnh sửa, thì có bị coi là vi phạm không?”, em chia sẻ.

Nhiều học sinh cho rằng cấm đoán AI tuyệt đối là “lỗi thời”, bởi đây là công cụ vừa hữu ích vừa không thể tách rời khỏi đời sống học tập.

Không ít sinh viên cho rằng AI giúp các em tóm tắt và diễn giải những văn bản khó hiểu hoặc hỗ trợ nghiên cứu, chỉnh sửa. Nhưng ranh giới giữa “học” và “gian lận” đang ngày càng mờ nhạt. Nhiều em cũng ngần ngại hỏi ý kiến giáo viên, vì thừa nhận dùng AI có thể bị coi là vi phạm.

Quy định chắp vá, thiếu thống nhất

Thực tế, chính sách về AI phụ thuộc vào từng giáo viên, dẫn đến sự khác biệt ngay trong cùng một trường. Có người cho phép dùng chatbot để kiểm tra ngữ pháp, số khác lại cấm vì công cụ này có thể viết lại câu.

Màn hình hiển thị hướng dẫn sử dụng Trí tuệ nhân tạo (AI) trong lớp học của thầy Casey Cuny. Ảnh: AP

“Học sinh rất bối rối”, em Jolie Lahey, học sinh lớp 11 tại Valencia nói. Em cho biết thầy Cuny đã hướng dẫn lớp sử dụng ChatGPT để tạo bộ câu hỏi ôn tập. Tuy nhiên, sang năm học mới, nhiều giáo viên lại áp dụng quy định “Cấm AI”.

“Đây là công cụ hữu ích. Việc cấm hẳn khiến em cảm thấy lạc hậu”, Lahey khẳng định.

Sau khi ChatGPT ra mắt cuối năm 2022, nhiều trường vội vàng ban hành lệnh cấm. Nhưng đến nay, quan điểm đã thay đổi, khi “hiểu biết về AI” (AI literacy) trở thành từ khóa của năm học mới.

Siết chặt, nhưng cũng linh hoạt hơn

Mùa hè vừa qua, nhiều trường đại học thành lập tổ công tác AI để xây dựng hướng dẫn chi tiết. Đại học California yêu cầu giảng viên đưa quy định rõ ràng vào đề cương môn học, nêu rõ mức độ học sinh được phép sử dụng AI.

Trong khi đó, tại Đại học Carnegie Mellon, số vụ vi phạm học thuật do AI tăng mạnh. “Nhiều sinh viên không biết mình đã làm sai”, Chủ tịch Ủy ban cố vấn AI tại trường Rebekah Fitzsimmons cho biết. Một sinh viên quốc tế từng viết bài bằng tiếng mẹ đẻ rồi dùng công cụ dịch AI để chuyển sang tiếng Anh, nhưng bản dịch đã bị thay đổi cấu trúc câu và bị phát hiện bởi phần mềm kiểm tra.

Theo các chuyên gia, lệnh cấm AI một cách tuyệt đối không còn khả thi. Thay vào đó, giảng viên phải thay đổi cách giảng dạy và đánh giá. Nhiều người đã quay lại bài thi viết tay, hoặc chuyển sang mô hình “lớp học đảo ngược”, yêu cầu học sinh làm bài ngay tại lớp.

Giảng viên Emily DeJeu tại Carnegie Mellon đã loại bỏ hẳn bài viết về nhà, thay bằng các bài kiểm tra trực tiếp trên máy tính với phần mềm khóa màn hình. “Kỳ vọng một sinh viên 18 tuổi có kỷ luật hoàn hảo là điều không thực tế. Chính giáo viên phải thiết lập rào chắn”, bà nói.

AI đang trở thành công cụ học tập hữu ích nhưng đồng thời cũng là thách thức lớn đối với giáo dục. Những phương pháp giảng dạy và đánh giá truyền thống đang bị thử thách, buộc nhà trường phải thay đổi để thích ứng. Vấn đề không chỉ nằm ở chỗ “làm thế nào để ngăn chặn gian lận”, mà còn ở việc định nghĩa lại thế nào là gian lận trong kỷ nguyên công nghệ.

Khi ranh giới ngày càng mong manh, tương lai của giáo dục phụ thuộc vào cách các trường học biến AI từ mối đe dọa thành động lực đổi mới.

Hồng Nhung

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/khi-ai-lam-thay-doi-giao-duc-nha-truong-loay-hoay-ve-ranh-gioi-gian-lan-10386620.html