Du khách thích thú check in với cột mốc tại biên giới Tây Nam của Tổ quốc.
Hướng đi mới của ngành du lịch
Hoạt động du lịch gắn với cột mốc chủ quyền đang được xem là một hướng đi mới, khi kết hợp giữa khám phá cảnh quan, tìm hiểu văn hóa và giáo dục truyền thống lịch sử. Chính vì vậy, Sở Du lịch TP Hồ Chí Minh đã tổ chức chuyến Famtrip khảo sát tuyến biên giới Việt Nam – Campuchia cho các doanh nghiệp du lịch đánh giá thực tế để có thể khai thác và phát triển sản phẩm này thành loại hình du lịch đặc thù, nếu được tổ chức phù hợp.
Để có thể đến cột mốc của biên giới Việt Nam - Campuchia, đoàn khảo sát phải đi qua những con đường gập ghềnh và ngập nước.
Theo đó, đoàn khảo sát đã đến điểm mốc tại Đình Bà, Mộc Rá, Thường Phước (Đồng Tháp), cửa khẩu quốc tế Tịnh Biên, Giang Thành và cửa khẩu quốc tế Hà Tiên (An Giang). Trong đó, Tịnh Biên và Hà Tiên được đánh giá có nhiều lợi thế nhờ giao thông thuận tiện, không gian biên giới rộng mở và sẵn có hoạt động giao thương sôi động giữa Việt Nam – Campuchia, rất hợp cho phát triển du lịch vùng biên tham quan các cột mốc biên giới.
Cụ thể, việc kết hợp các tuyến Hà Tiên – Phnom Penh – Mộc Bài hoặc Hà Tiên – Phú Quốc – Campuchia vào chương trình tour hiện hữu cũng giúp doanh nghiệp đa dạng hóa sản phẩm mà không làm tăng chi phí.
Ông Nguyễn Trung Tây Đô, Phó Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Du lịch Trang Thanh cho biết, một sản phẩm du lịch bền vững phải đáp ứng ba yếu tố: Khả năng tiếp cận, sức hấp dẫn và tiện ích phục vụ.
Với sản phẩm mới tour cột mốc chủ quyền, ông Tây Đô kỳ vọng sẽ có sức hút lớn nhất nằm ở giá trị biểu tượng về biên cương Tổ quốc. Bởi mỗi cột mốc gắn với lịch sử xác lập đường biên và sự hy sinh của nhiều thế hệ chiến sĩ, vì vậy đây không chỉ là một điểm tham quan mà còn là nơi khơi gợi lòng tự hào dân tộc.
"Việc tham quan cột mốc chủ quyền còn là hành trình phá bỏ quan niệm vùng biên là khu vực khó tiếp cận. Khi được tổ chức bài bản, phối hợp với lực lượng địa phương, vùng biên hoàn toàn có thể trở thành điểm đến an toàn, gần gũi và giàu ý nghĩa nhân văn đối với ngươi dân và du khách khi đi du lịch tại Việt Nam", ông Tây Đô nói.
Một cộc mốc biên giới vùng biên.
Trong khi đó, ông Trần Anh Hùng, Giám đốc mảng xúc tiến inbound Công ty Cổ phần Phát triển Golden Smile cho rằng, các cửa khẩu Tịnh Biên và Xà Xía (Hà Tiên) phù hợp để phát triển tour đưa khách quốc tế và khách nội địa tới trải nghiệm. Còn tại chợ biên giới Tịnh Biên, du khách có thể mua sắm hàng hóa từ Campuchia, Thái Lan, đồng thời cảm nhận trực tiếp không khí giao thương vùng biên – điều mà nhiều du khách quốc tế đánh giá là độc đáo và luôn khiến du khách muốn trải nghiệm.
Mặc dù có nhiều tiềm năng phát triển nhưng tour du lịch tham quan các cột mốc vẫn còn một số hạn chế. Theo ông Diệp Đức Duy, Giám đốc Công ty Du lịch và Sự kiện Sao Biển, hiện nay hạ tầng giao thông đến nhiều cột mốc biên giới còn hạn chế, đường nhỏ và xuống cấp gây khó cho xe lớn, ảnh hưởng chất lượng tour khi đưa vào khai thác. Điều quan trọng hơn là cách kể chuyện phải cuốn hút, hấp dẫn.
“Một cột mốc biên giới chỉ có giá trị khi người hướng dẫn truyền tải được lịch sử, đời sống và tinh thần giữ đất của bộ đội biên phòng. Nếu chỉ đến chụp ảnh rồi rời đi, chuyến đi du lịch sẽ nhạt và lâu dài không giữ được du khách quaay trởi lại”, ông Đức Duy nói.
Du lịch vùng biên không chỉ đi để xem mà đi để hiểu và cảm nhận.
Tương tự, ông Trần Anh Hùng cũng bổ sung thêm, tại các khu vực cột mốc biên giới muốn đón khách cần phải đầu tư các tiện ích cơ bản như nhà vệ sinh, điểm nghỉ chân, nước uống, nghỉ ngơi... Đây là những chi tiết nhỏ nhưng quyết định sự hài lòng của du khách khi trải nghiệm tour cột mốc.
Ở góc độ nghiên cứu, TS Dương Đức Minh cho rằng, cần xây dựng hệ sinh thái dịch vụ đồng bộ, kết nối lưu trú – ẩm thực – vận chuyển – trải nghiệm văn hóa. Các thủ tục liên quan đến việc đưa khách đến vùng biên cũng nên được rút gọn, tăng phối hợp giữa doanh nghiệp và lực lượng biên phòng để đảm bảo vừa an toàn, vừa thuận lợi cho hoạt động du lịch.
Biến giá trị thiêng liêng thành giá trị trải nghiệm
Để du lịch cột mốc chủ quyền thực sự trở thành một sản phẩm đặc thù, vận hành ổn định và có sức lan tỏa, nhiều doanh nghiệp du lịch nhấn mạnh cần tháo gỡ đồng thời cả vấn đề thủ tục, mô hình sản phẩm và hệ sinh thái dịch vụ đi kèm. Trong đó, thủ tục hành chính là điểm cần cải thiện trước tiên.
Ông Nguyễn Trung Tây Đô cho biết, hiện việc xin phép tiếp cận khu vực biên giới thường mất nhiều thời gian, quy trình thay đổi giữa các đồn biên phòng, gây khó cho doanh nghiệp trong xây dựng tour cố định. Vì vậy, ông cũng đưa ra đề xuất thiết lập quy trình thống nhất một cửa, có hướng dẫn rõ ràng về khu vực được phép tham quan, tuyến di chuyển và thời gian lưu lại, giúp doanh nghiệp chủ động lên kế hoạch, đồng thời lực lượng quản lý cũng kiểm soát tốt hơn.
Bên cạnh thủ tục, các doanh nghiệp cho rằng cần tập trung xây dựng tour theo chủ đề để biến giá trị thiêng liêng thành giá trị trải nghiệm, thay vì chỉ dừng ở mô hình “đến cột mốc để chụp ảnh”. Ông Diệp Đức Duy nhận định, mỗi chuyến đi phải có câu chuyện trung tâm, chẳng hạn như “dấu ấn gìn giữ phên dậu Tổ quốc”, “bản sắc văn hóa cư dân vùng biên” hay “giao thương dọc đường biên Việt Nam – Campuchia”... Ngoài thăm quan cột mốc, việc tổ chức giao lưu tại đồn biên phòng, nghe chiến sĩ chia sẻ về nhiệm vụ tuần tra, sinh hoạt cùng bộ đội sẽ giúp chuyến đi có chiều sâu, tạo cảm xúc và giá trị nhận thức cho du khách.
Các con đường đến những cột mốc thường nhỏ hẹp, khó di chuyển khi muốn mở tour du lịch.
Còn theo ông Trần Anh Hùng, muốn du lịch cột muốc phát triển thì địa phương nên xem các điểm tham quan biên giới có tài nguyên du lịch nào như điểm di tích lịch sử, văn hóa ... từ đó đầu tư thêm điểm đến đa dạng, thiết thực, tránh để trải nghiệm bị “đứt quãng” khi chỉ thăm quan mỗi cột mốc.
Ở góc độ tổng thể, TS Dương Đức Minh cho rằng, hiện nay, việc phát triển du lịch cột mốc không phải là câu chuyện của riêng doanh nghiệp. Để sản phẩm tồn tại bền vững, cần hình thành hệ sinh thái dịch vụ vùng biên gồm vận chuyển – lưu trú – ẩm thực – hướng dẫn viên – trải nghiệm cộng đồng. Khi các yếu tố này liên kết mạch lạc, tour mới có thể kéo dài thời gian lưu trú và tạo lợi ích kinh tế tại địa phương, thay vì chỉ là chuyến đi ngắn đi - về trong ngày.
Ngoài tham quan cột mốc, doanh nghiệp cần xây dựng thêm cac điểm tham quan về thiên nhiên, phong cảnh, lịch sử, văn hóa để gia tăng trải nghiệm cho du khách.
Dưới góc độ định hướng thị trường, bà Phạm Thị Ngọc Yến, Đại diện Công ty Du lịch Chu Du S, cho biết, tour cột mốc có thể phát huy hiệu quả với học sinh, sinh viên, thanh niên thông qua hoạt động ngoại khóa, giáo dục trải nghiệm thực tế; sản phẩm này cũng phù hợp với cựu chiến binh, lực lượng vũ trang, những người có nhu cầu hồi tưởng và tri ân... Việc đưa tour này vào chương trình giáo dục địa phương sẽ giúp xây dựng nhận thức về chủ quyền từ sớm và lan tỏa giá trị cộng đồng.
Chiến sĩ biên phòng cũng có thể là hướng dẫn viên cho các tour du lịch vùng biên bởi họ am hiểu về những cột mốc mình đang canh giữ.
Có thể thấy, du lịch cột mốc chủ quyền vì vậy không chỉ là một hành trình khám phá không gian địa lý mà còn là hành trình khơi dậy mạch cảm xúc lịch sử, giúp du khách nhận diện vai trò của những vùng đất nơi biên cương Tổ quốc. Khi thủ tục được đơn giản hóa, sản phẩm được kể bằng câu chuyện đúng và hệ sinh thái dịch vụ được hoàn thiện, vùng biên sẽ không còn là “ranh giới xa” mà trở thành điểm đến giàu bản sắc, giàu tự hào, giàu ý nghĩa văn hóa – giáo dục trên bản đồ du lịch Việt Nam.
Bài, ảnh: Hoàng Tuyết - Huyền Trân/Báo Tin tức và Dân tộc