Khi giá nhà 'quyết định' chuyện sinh con

5 giờ trướcBài gốc

Tỷ suất sinh giảm khi giá nhà tăng cao. Ảnh minh họa

Theo số liệu của Viện Nghiên cứu & Đánh giá thị trường bất động sản Việt Nam (VARS IRE), tỷ suất sinh ở Việt Nam đã giảm xuống mức thấp kỷ lục - 1,91 con/phụ nữ vào năm 2024. Một trong những nguyên nhân đáng chú ý được chỉ ra chính là chi phí nhà ở ngày càng đắt đỏ, vượt xa tốc độ tăng thu nhập, buộc nhiều gia đình phải trì hoãn hoặc thu hẹp kế hoạch sinh con.

Biểu đồ tỷ lệ sinh và chỉ số giá căn hộ chung cư trung bình. Nguồn: VARS IRE

Nếu như năm 2014, giá căn hộ trung bình cho một gia đình là khoảng 1,75 tỷ đồng (tương đương 2,6 tỷ đồng sau khi điều chỉnh theo lạm phát), thì đến giữa năm 2025, con số này đã tăng lên tới 5,3 tỷ đồng, cao hơn 2,7 tỷ đồng so với giá trị quy đổi của 10 năm trước. Cùng giai đoạn đó, tổng tỷ suất sinh giảm từ 2,09 xuống 1,91 con/phụ nữ. Diễn biến này cho thấy mối liên hệ chặt chẽ giữa thị trường bất động sản và các quyết định dân số.

Không chỉ tại Việt Nam, nhiều nghiên cứu quốc tế cũng ghi nhận xu hướng tương tự. Tại Mỹ, giá nhà tăng 10% có thể kéo giảm 1% tỷ lệ sinh ở nhóm chưa sở hữu nhà tại các đô thị. Với những người trẻ chưa kịp an cư, áp lực tài chính khiến việc lập gia đình và sinh con trở nên xa vời.

Tuy nhiên, nghịch lý là giá nhà tăng lại có thể khuyến khích một số hộ gia đình đã sở hữu bất động sản sinh nhiều con hơn. Khi giá trị tài sản tăng lên, họ có tâm lý "giàu lên", sẵn sàng mở rộng quy mô gia đình, thậm chí sử dụng bất động sản làm tài sản thế chấp để chi trả các chi phí giáo dục, sinh hoạt. Điều này tạo nên sự phân hóa rõ rệt: một bên trì hoãn sinh con vì chưa mua được nhà, bên kia lại an tâm sinh thêm con nhờ giá trị bất động sản tăng.

Lịch sử từng chứng kiến giai đoạn 2001-2003 và 2006-2008, khi thị trường nhà đất sôi động, tỷ suất sinh cũng nhích lên. Nhưng theo VARS IRE, trong bối cảnh hiện nay, kịch bản giá nhà và tỷ suất sinh cùng tăng gần như khó xảy ra. Ở các thành phố lớn, nhà ở đã trở thành "đặc quyền" của một nhóm nhỏ người giàu, trong khi phần đông dân cư phải chật vật xoay xở, dẫn đến mức sinh tiếp tục suy giảm.

Giấc mơ an cư không chỉ quyết định mái ấm, mà còn quyết định cả tương lai dân số Việt Nam. Ảnh minh họa

Các chuyên gia cho rằng, chi phí nhà ở không phải nguyên nhân duy nhất làm giảm tỷ suất sinh, nhưng chắc chắn là một trong những rào cản lớn nhất đối với kế hoạch hóa gia đình. Muốn cải thiện mức sinh, bên cạnh chính sách dân số, cần có những giải pháp thực chất nhằm giảm gánh nặng an cư cho người dân: từ việc phát triển mạnh nhà ở xã hội, hỗ trợ tín dụng cho người mua nhà lần đầu, cho đến khuyến khích thị trường nhà cho thuê giá hợp lý.

Trong bối cảnh Việt Nam đang bước vào giai đoạn già hóa dân số, mối liên hệ giữa bất động sản và tỷ suất sinh trở thành lời cảnh báo. Nếu bài toán an cư không được giải quyết, hệ lụy không chỉ dừng ở tỷ lệ sinh thấp mà còn có thể đe dọa nguồn nhân lực, ảnh hưởng trực tiếp đến tăng trưởng kinh tế trong nhiều thập kỷ tới.

Rõ ràng, giấc mơ an cư không chỉ quyết định mái ấm, mà còn quyết định cả tương lai dân số Việt Nam.

Hà Khê

Nguồn Phụ Nữ VN : https://phunuvietnam.vn/khi-gia-nha-quyet-dinh-chuyen-sinh-con-20250930164535746.htm