Nhà ở đã tăng, nhưng "nơi để sống" vẫn thiếu
Chưa bao giờ nhà ở xã hội (NOXH) được triển khai với quy mô lớn như giai đoạn vừa qua. Việc hoàn thành số căn NOXH vượt chỉ tiêu phản ánh nỗ lực rõ rệt trong việc bổ sung nguồn cung nhà ở, đặc biệt cho nhóm thu nhập thấp. Trên phương diện chính sách, đây là bước tiến không thể phủ nhận.
Tuy nhiên, khi nhìn từ đời sống đô thị, đặc biệt ở Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, cảm nhận của người dân lại khác xa các báo cáo tổng hợp. Giá căn hộ tiếp tục tăng nhanh, không chỉ theo năm mà theo từng quý. Nhiều gia đình trẻ tích cóp suốt nhiều năm, cầm trong tay vài tỷ đồng, nhưng vẫn loay hoay tìm một căn nhà đủ để yên tâm gắn bó lâu dài.
Năm 2025 có hơn 100.000 căn hộ nhà ở xã hội được tung ra thị trường, nhưng giá nhà vẫn ở mức cao ngất ngưởng
Khoảng cách ấy không nằm ở chỗ người dân không ghi nhận nỗ lực của chính sách, mà ở việc nguồn cung mới chưa chạm đúng nơi nhu cầu ở thật tập trung cao nhất. Nhu cầu an cư lớn nhất vẫn nằm ở các đô thị có việc làm, hạ tầng, trường học, bệnh viện và các dịch vụ thiết yếu. Trong khi đó, phần lớn NOXH lại nằm xa trung tâm, ở những khu vực mà bài toán đi lại, sinh hoạt và thời gian sống vẫn là rào cản lớn.
Với người đô thị, an cư không chỉ là có một căn hộ trên giấy, mà là có một nơi ở gắn với nhịp sống hằng ngày. Khi nhà ở tách rời nơi làm việc và hạ tầng, thì dù số lượng tăng lên, cảm giác "đã có nhà để ở" vẫn rất xa.
Khi người mua để ở phải chạy đua với người giữ tiền
Thị trường hiện nay không thiếu nhà theo nghĩa tuyệt đối, mà thiếu trầm trọng những căn hộ phù hợp với khả năng chi trả của số đông. Phân khúc đang thiếu nhất lại là phân khúc bình dân và trung cấp thấp: giá vừa phải, pháp lý rõ ràng, có thể ở ngay và đáp ứng nhu cầu sống cơ bản của gia đình trẻ.
Trong khi đó, nguồn cung mới lại nghiêng mạnh về phân khúc cao cấp. Giá bán hình thành không chỉ từ chi phí xây dựng, mà còn gánh trên đó chi phí đất đai, tài chính, thời gian chờ thủ tục và rủi ro pháp lý tích tụ. Khi giá thành bị đẩy lên cao, mặt bằng giá mới nhanh chóng vượt khỏi tầm với của người mua ở thật.
Bên cạnh đó, căn hộ tại các đô thị lớn ngày càng mang vai trò của một tài sản tích lũy. Trong bối cảnh nhiều kênh đầu tư biến động, nhà ở trở thành nơi "neo" giá trị an toàn. Người mua để ở vì thế phải cạnh tranh với người mua để giữ tài sản, trong khi nguồn cung phù hợp lại hạn chế. Giá nhà tăng không chỉ phản ánh nhu cầu ở, mà còn phản ánh nhu cầu giữ tiền.
Các địa phương đang chạy đua phát triển nhà ở xã hội, nhưng vẫn chưa thể kéo giá nhà đi xuống
Trong bức tranh đó, NOXH dù tăng mạnh về số lượng vẫn khó trở thành lực kéo để hạ nhiệt giá căn hộ thương mại. Hai phân khúc phục vụ hai nhóm nhu cầu khác nhau, với điều kiện tiếp cận và mục đích sử dụng không trùng khớp.
Nhìn một cách công bằng, phát triển NOXH là hướng đi đúng và rất cần thiết. Nhưng để giấc mơ an cư của người dân đô thị trở nên gần hơn, thị trường cần nhiều hơn những con số hoàn thành. Điều người dân chờ đợi là những căn nhà ở đúng nơi họ sống, phù hợp với thu nhập và đủ điều kiện để gắn bó lâu dài.
Bởi sau cùng, đằng sau mỗi con số thống kê là những gia đình đang đi tìm một chốn an cư đủ gần để sống, đủ bền để yên tâm và đủ an toàn để gọi là nhà.
Hà Khê