'Khi một dân tộc biết đặt câu hỏi về tương lai của chính mình, dân tộc ấy sẽ không bao giờ tụt lại'

2 giờ trướcBài gốc

Ngày 28/11, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh tổ chức hội thảo khoa học: Phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong bối cảnh mới: Đột phá chiến lược trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Phát biểu tại hội thảo, PGS.TS Nguyễn Mạnh Hùng, Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương nhấn mạnh: Chúng ta thường nhìn vào cái có, ít khi nhìn vào cái chưa có. Chúng ta học cách trả lời đầy đủ, ít khi học cách đặt câu hỏi sâu sắc. Và nhiều khi, chúng ta bị trói buộc bởi khuôn mẫu, bởi kinh nghiệm, bởi truyền thống đến mức không dám hỏi lại những điều tưởng như hiển nhiên.

“Chính vì thế, tôi muốn nhấn mạnh: khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo là dám nghi ngờ điều cũ, dám thử điều mới, dám phá vỡ giới hạn, và dám hỏi những câu hỏi mà người khác chưa từng dám hỏi”, ông Hùng nói.

PGS.TS Nguyễn Mạnh Hùng, Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh phát biểu tại hội thảo. Ảnh: PV.

Theo ông Hùng, trong kỷ nguyên của trí tuệ nhân tạo – nơi mà những cỗ máy có thể phân tích hàng triệu tài liệu trong vài giây, mô phỏng vũ trụ, viết luận văn, sáng tác nhạc, lập trình phần mềm – chúng ta phải đối diện với một câu hỏi rất căn bản: con người sẽ cạnh tranh với trí tuệ nhân tạo (AI) bằng gì.

“Chúng ta không thể cạnh tranh với AI bằng sự hoàn hảo, vì AI hoàn hảo hơn chúng ta. Chúng ta không thể cạnh tranh với AI bằng logic, vì AI logic hơn chúng ta. Chúng ta cũng không thể cạnh tranh bằng tốc độ xử lý hay khối lượng tri thức, vì AI vượt trội tuyệt đối”, ông Hùng phân tích.

Từ những điều trên, theo ông Hùng, chúng ta còn những điều mà AI không bao giờ có, hoặc ít nhất là bây giờ và trong thời gian tới chưa thể có.

Đầu tiên, là con người có trực giác – thứ không thể lập trình. Con người mới là sinh thể có khả năng tạo ra những điều chưa tồn tại. Chỉ khi cảm xúc dẫn đường, khoa học mới có sự nhân văn và nhân bản.

Một vấn đề nữa, con người có khả năng đặt câu hỏi. AI rất giỏi trả lời, nhưng AI không thể tự đặt câu hỏi một cách có ý nghĩa. AI không thể nghi ngờ chính nó. AI cũng không thể hỏi lại những giả định của con người. AI giỏi tìm giải pháp tối ưu, nhưng con người giỏi tạo ra vấn đề mới để giải quyết.

“Điều đó cũng có nghĩa, tương lai sẽ không thuộc về những ai có nhiều câu trả lời nhất, mà thuộc về những ai có khả năng đặt câu hỏi tốt nhất; không thuộc về những người học nhanh nhất, mà thuộc về những người dám hỏi khác nhất; không thuộc về những người có nhiều bằng cấp nhất, mà thuộc về những người có nhiều góc nhìn nhất”, ông Hùng nhấn mạnh.

Nêu vấn đề, chúng ta đang bước vào một thời đại mà tốc độ thay đổi của thế giới diễn ra nhanh đến mức không còn đo bằng thập niên hay năm tháng, mà đo bằng từng ngày, thậm chí từng giờ, ông Hùng cho rằng, đây là kỷ nguyên mà trí tuệ nhân tạo có thể viết sách, thiết kế thuốc, lái xe, điều hành nhà máy; kỷ nguyên mà năng lượng tái tạo đang tiến dần đến chi phí dần bằng 0; kỷ nguyên mà các quốc gia không chỉ cạnh tranh bằng tài nguyên thiên nhiên, mà cạnh tranh bằng tốc độ học hỏi, bằng năng lực sáng tạo, bằng khả năng thích ứng.

“Để Việt Nam bứt phá trong khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, chúng ta cần một hệ sinh thái khuyến khích tinh thần đặt câu hỏi; một hệ thống giáo dục khơi gợi trí tò mò hơn là học thuộc; một hệ thống nghiên cứu ưu tiên sáng tạo hơn là thủ tục; một hệ thống chính sách bảo vệ người dám thử nghiệm hơn là xử phạt sai lầm; một môi trường xã hội tôn trọng sự khác biệt; một bộ máy nhà nước biết trọng dụng nhân tài; một nền kinh tế biết dùng tri thức và sáng tạo như nguồn lực quý nhất; một hệ thống doanh nghiệp không chỉ sản xuất, kinh doanh mà trở thành phòng thí nghiệm của xã hội”, ông Hùng nêu.

Theo ông Hùng, Việt Nam có đầy đủ điều kiện để bứt phá phát triển dựa vào khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo. "Khi một dân tộc biết đặt câu hỏi về tương lai của chính mình, dân tộc ấy sẽ không bao giờ tụt lại. Khi một dân tộc biết hỏi “ta sẽ đi đâu, sẽ làm gì, sẽ trở thành ai?”, dân tộc ấy sẽ tìm được hướng đi, sẽ bước vào tương lai với tâm thế của người mở đường”, ông Hùng nhấn mạnh.

Trường Phong

Nguồn Tiền Phong : https://tienphong.vn/khi-mot-dan-toc-biet-dat-cau-hoi-ve-tuong-lai-cua-chinh-minh-dan-toc-ay-se-khong-bao-gio-tut-lai-post1800311.tpo