Vợ chồng anh Ân, chị Thức (bên phải) chia sẻ về quá trình 6 năm làm việc ở Đài Loan - Ảnh: P.P
Những người tiên phong
Sau 6 năm đi lao động ở Đài Loan trở về, vợ chồng anh Nguyễn Văn Ân (SN 1994) và chị Hồ Thị Thức (SN 1997), ở bản Cây Sú, xã Trường Sơn, đã xây dựng được một căn nhà kiên cố trị giá hơn 500 triệu đồng. Ngoài ra, vợ chồng anh chị cũng tích góp mua được 4,5ha đất rừng để trồng keo, ổn định cuộc sống lâu dài.
Vợ chồng anh Ân, chị Thức là những người Bru-Vân Kiều đầu tiên ở xã biên giới Trường Sơn quyết định “hạ sơn” đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng. “Cũng như nhiều bà con khác ở đây, chúng tôi lớn lên ở rừng, cuộc sống phụ thuộc vào rừng, chứ chưa biết nhiều đến việc XKLĐ sang nước ngoài. Sau khi được chính quyền địa phương tuyên truyền, vận động và định hướng, vợ chồng tôi đã quyết định đầu tư đi XKLĐ ở Đài Loan”, anh Ân chia sẻ.
Sau khi thấy vợ chồng anh Ân đi XKLĐ thành công, nhiều người Bru-Vân Kiều ở bản Cây Sú cũng đã quyết định tìm hiểu và đầu tư cho con em mình “xuất ngoại”. Hai anh em Hồ Văn Đoàn và Hồ Thị Ngoan có hoàn cảnh khó khăn, không còn bố mẹ, ở với cậu ruột. Khi đủ tuổi lao động, được sự giúp đỡ của gia đình cậu và chính quyền địa phương, hai anh em đã quyết tâm đi XKLĐ ở nước ngoài. Hiện tại, Đoàn và Ngoan đang chăm chỉ làm việc ở Nhật Bản, mỗi tháng gửi về cho gia đình 40 triệu đồng để trả nợ vay lúc đi và tích lũy, xây dựng cuộc sống tương lai.
Cùng với XKLĐ, nhiều con em đồng bào Bru-Vân Kiều ở xã Trường Sơn cũng đang tích cực tìm hiểu thông tin để đi làm việc cho các công ty ở trong nước. Năm 2025, thông qua chính quyền địa phương, Công ty TNHH Freedom Footwear Vina (chuyên sản xuất giày da) và Công ty Công nghệ Ducar (chuyên sản xuất linh kiện điện tử), ở Hải Phòng, đã trực tiếp về địa phương tuyển dụng hơn 100 lao động là con em người Bru-Vân Kiều đi làm việc cho công ty. Sau khi được tuyển dụng, người lao động đã được các công ty đào tạo nghề (có lương) ngắn hạn để bắt nhịp với công việc.
Theo UBND xã Trường Sơn, hiện trên địa bàn xã (gồm 2 xã Trường Sơn và Trường Xuân cũ) có 503 người, trong đó có 112 người DTTS đang làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng. Từ đầu năm 2025 đến nay, địa phương đã phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan hỗ trợ tư vấn, hướng dẫn cho 32 lao động trên địa bàn đi XKLĐ. Cùng đó, địa phương cũng quan tâm kết nối, tạo điều kiện để con em, đặc biệt là người DTTS đi lao động tại các công ty trong nước. Hiện có hơn 500 lao động của xã Trường Sơn đang làm việc cho các công ty ở những thành phố lớn như Hải Phòng, TP. Hồ Chí Minh.
“Thời gian tới, xã Trường Sơn tiếp tục phối hợp với các đơn vị đẩy mạnh tuyên truyền, triển khai các chương trình, kế hoạch, đặc biệt là tổ chức hội nghị đối thoại với người dân về các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về công tác XKLĐ. Chúng tôi xem đây là giải pháp quan trọng để thực hiện mục tiêu giảm nghèo nhanh và bền vững trong vùng đồng bào DTTS”, Chủ tịch UBND xã Trường Sơn Hoàng Mạnh Hà nhấn mạnh.
Thay đổi tư duy cho người Bru-Vân Kiều
Xã Trường Sơn hiện có 2.117 hộ với 8.405 khẩu, trong đó đồng bào DTTS (người Bru-Vân Kiều) có 1.028 hộ với 4.263 khẩu, chiếm 48,56% dân số. Người Bru-Vân Kiều ở xã Trường Sơn sinh ra và lớn lên bên dãy Trường Sơn, cuộc sống phần lớn phụ thuộc vào tài nguyên rừng và sản xuất nông nghiệp nhỏ lẻ.
Một góc bản Cây Sú (xã Trường Sơn) - Ảnh: P.P
Chủ tịch UBND xã Trường Sơn Hoàng Mạnh Hà cho biết: Đưa lao động, đặc biệt là đồng bào DTTS đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng là chủ trương, chính sách lớn của Đảng và Nhà nước. Công tác này được địa phương liên tục đẩy mạnh nhằm giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho người dân. Đây cũng là giải pháp quan trọng để địa phương thực hiện mục tiêu giảm nghèo nhanh và bền vững.
Tuy nhiên, thời gian qua, bên cạnh những kết quả đáng ghi nhận, địa phương vẫn còn gặp rất nhiều khó khăn. So với lực lượng lao động trên địa bàn thì số người đi XKLĐ vẫn còn thấp, chủ yếu là người Kinh. Nguyên nhân chủ yếu do nhận thức, trình độ của người DTTS còn nhiều hạn chế, chưa thay đổi tư duy lao động sản xuất, đặc biệt là môi trường làm việc trong các nhà máy, xí nghiệp. Người Bru-Vân Kiều trên địa bàn xã phần lớn thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo, không có chi phí ban đầu để học định hướng, khám sức khỏe. Đặc biệt, do phong tục, tập quán, nhiều người không muốn rời xa bản làng, ngại tiếp cận với điều kiện mới…
Theo ông Hoàng Mạnh Hà, để thay đổi tư duy cho người dân, đặc biệt là người Bru-Vân Kiều trên địa bàn xã về công tác XKLĐ, thời gian qua, cả hệ thống chính trị từ xã đến thôn, bản đã vào cuộc. Đặc biệt, chính quyền xã đã phối hợp với các cơ quan, đơn vị đẩy mạnh công tác tuyên truyền, cung cấp thông tin đầy đủ, chính xác về XKLĐ cho bà con. Ngoài tuyên truyền định kỳ trên hệ thống loa truyền thanh, các cán bộ xã, thôn, bản còn tranh thủ thời gian rảnh, đến tận từng nhà, từng bản để tuyên truyền, thuyết phục, lấy những trường hợp thành công để làm minh chứng.
“Tại các buổi tuyên truyền, chúng tôi hay lấy ví dụ thực tế từ những trường hợp đã đi XKLĐ nay trở về làm được nhà mới khang trang, có vốn để đầu tư sản xuất, ổn định cuộc sống lâu dài. Ngoài ra, chúng tôi còn động viên những người đã đi XKLĐ thành công cùng tham gia tuyên truyền, tư vấn. Thực tế cho thấy, đây là cách tuyên truyền hiệu quả nhất. Bởi lẽ, với người Bru-Vân Kiều, “trăm nghe không bằng mắt thấy”, không gì có sức lan tỏa nhanh nhất bằng chính những tấm gương XKLĐ của con em họ”, ông Hà chia sẻ.
Phan Phương