Hằng năm, anh Fasih Qazi đều trốn cái nóng như thiêu đốt của miền nam Pakistan bằng cách làm hướng dẫn viên du lịch ở vùng núi cao phía bắc đất nước này.
Một số dãy núi cao nhất thế giới như Karakoram, Himalaya và Hindu Kush hội tụ tại miền bắc Pakistan, sừng sững trên những dòng sông băng và thung lũng xanh tươi – nơi được tờ The Washington Post gọi là "ốc đảo mùa hè".
Vẻ đẹp hoang sơ cùng với thời tiết mát mẻ dễ chịu của khu vực này đã thu hút ngày càng nhiều khách du lịch từ các TP lớn của Pakistan, bao gồm Karachi – quê hương của anh Qazi.
Tuy nhiên, không có nơi nào thoát khỏi được tác động của biến đổi khí hậu, ngay cả vùng đất mát mẻ này.
Một chiếc xe tải chạy trên con đường giữa đèo Babusar và thị trấn Chilas ở miền bắc Pakistan vào ngày 8-8. Ảnh: Rick Noack/THE WASHINGTON POST
“Chúng tôi cứ nghĩ mình sắp chết rồi”
Vào tháng 7, anh Qazi và một nhóm 20 du khách đang đi xuống đèo Babusar – một điểm tham quan nổi tiếng với các nhà hàng và trò chơi mạo hiểm thì bất ngờ có một trận mưa lớn, biến một con suối gần đó thành một dòng sông chảy xiết. Chỉ trong vài phút, dòng nước dâng cao đã làm trôi những tảng đá to bằng ô tô và cuốn trôi những người trên đường đi.
Theo chính quyền địa phương, ít nhất 13 người đã thiệt mạng. Anh Qazi và nhóm du lịch của anh đã may mắn sống sót.
“Tôi chưa bao giờ thấy điều gì giống như vậy. Chúng tôi cứ nghĩ mình sắp chết rồi” – anh Qazi kể lại.
Vào tháng 8, 174 người đã thiệt mạng khi một trận lũ quét tràn qua khu vực Gadezai, tỉnh Khyber Pakhtunkhwa (bắc Pakistan). Anh Muhammad Idrees (27 tuổi) đã sống sót nhờ bám vào một cái cây, nhưng cha mẹ, anh em trai và ông bà của anh đều đã thiệt mạng.
“Rất nhiều người đã mất mạng chỉ trong vài phút. Thật khó để tưởng tượng rằng cuộc sống có thể trở lại bình thường” – anh Idrees nói.
Nhiều thập niên rừng bị tàn phá, kết hợp với mưa gió mùa, đã gây ra lũ quét đổ xuống các sườn núi phía bắc với sức tàn phá và tần suất ngày càng tăng. Trong khi đó, nhiệt độ tăng cao đã đẩy nhanh quá trình tan chảy của sông băng, tạo ra những hồ nước ẩn có thể vỡ tung bất ngờ.
Theo tờ The Washington Post, hơn 800 người đã thiệt mạng do lũ lụt tại Pakistan trong năm nay. Đây là con số thương vong cao nhất ở Pakistan kể từ năm 2022.
Phần lớn nạn nhân của các trận lũ này ở phía bắc và một số lượng lớn là khách du lịch nội địa. Tại tỉnh Gilgit-Baltistan (bắc Pakistan), theo chính quyền địa phương, du khách chiếm 1/3 tổng số ca tử vong liên quan lũ lụt.
Những ngôi nhà bị ngập nước ở huyện Muzaffargarh, tỉnh Punjab, Pakistan vào ngày 4-9. Ảnh: EPA
Trước và sau lũ
Khi ngành du lịch mới bắt đầu phát triển cách đây hơn 10 năm tại các thung lũng quanh đèo Babusar, những đỉnh núi vẫn còn phủ tuyết vào mùa hè. Du khách vẫn mặc áo khoác ngay cả trong tháng 7 và tháng 8.
Giờ đây, du khách mặc áo phông và các nhà hàng đã phải lắp đặt quạt trần. Các cửa hàng góc phố bán súng nước và máy làm mát không khí di động. Băng từ sông băng được cắt thành khối và dùng để làm mát đồ uống tại các cửa hàng.
Tại Naran – thị trấn trung tâm của khu vực, các chủ khách sạn và nhà hàng từng nghĩ rằng họ có thể chống chọi với tương lai nắng nóng khắc nghiệt. Tuy nhiên, sau khi nhiều du khách thiệt mạng do lũ lụt, họ bắt đầu lo lắng. Sau trận lũ kinh hoàng hồi tháng 8, doanh số tại cửa hàng lưu niệm của ông Irfan Ullah đã giảm xuống gần như bằng không.
Nhiệt độ tăng đồng nghĩa với việc bầu khí quyển của thế giới có thể chứa nhiều hơi ẩm hơn. Trong mùa gió mùa từ tháng 6 đến tháng 9, những cơn gió mang theo hơi ẩm từ Vịnh Bengal và biển Ả Rập va chạm với không khí mát trên núi ở miền bắc Ấn Độ và Pakistan, gây ra những trận mưa lớn, sau đó là lũ lụt kéo dài và dữ dội hơn.
Bão và lũ lụt thường xuyên làm hỏng đường dây điện. Khi lớp tuyết phủ biến mất, những tảng đá rời rạc khiến những con đường mòn trở nên nguy hiểm hơn.
"Một chuyến đi bộ đường dài trước đây mất 4 đến 5 giờ thì giờ mất cả ngày" – ông Akbar Ali, người dân địa phương, nói.
Người dân ở miền bắc Pakistan sau trận mưa lớn vào giữa tháng 8. Ảnh: Sajjad Qayyum/AFP
Giữa bối cảnh đó, chính quyền Pakistan đang nỗ lực giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu. Các đập và cống đang được xây dựng gần hàng chục hồ băng có nguy cơ gây lũ và họ cũng lắp đặt thêm các hệ thống cảnh báo sớm.
Pakistan gần đây cũng đã trao thưởng tiền mặt cho những người kịp thời cảnh báo cộng đồng khi phát hiện có lũ.
KHOA ĐIỀM